Ἐνα εντυπωσιακό βίντεο για το Άγιο Φως

Ετικέτες

Άγιο Φως, Ιερουσαλήμ, Ναός της Αναστάσεως, Πανάγιος Τάφος, θαύμα

Κάθε χρόνο το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου στον Ιερό Ναό της Αναστάσεως, όπου εκτός από τον Πανάγιο Τάφο υπάρχει και το σημείο της Σταυρώσεως, ο Γολγοθάς, συμβαίνει ένα επαναλαμβανόμενο θαύμα: το άναμα του καντηλιού του Παναγίου Τάφου, χωρίς να χρησιμοποιηθεί κάποια πηγή φωτιάς.

Πολλά έχουν γραφτεί για αυτό το διαρκές θαύμα. Κάποιοι προσπαθούν να το αρνηθούν, πολλοί το αποδέχονται και το πιστεύουν. Σε αυτή την ανάρτηση θα παρουσιάσουμε μόνο ένα σύντομο βίντεο χωρίς να ασχοληθούμε ούτε με το ιστορικό της αφής ούτε με την τελετή όπως γίνεται σήμερα.

Η αρχική ακαΐα, οι λάμψεις που μοιάζουν με αστραπές προ και κατά τη διάρκεια της αφής, η πύρινη μπάλα που περιφέρεται στο ναό, το άναμα των καντηλιών που είναι κρεμασμένες σε μεγάλο ύψος, αλλά και το άναμα πολλών λαμπάδων χωρίς να χρησιμοποιηθεί κάποια πηγή φωτιάς είναι κάποια από τα θαυμαστά σημεία που συνοδεύουν το συγκλονιστικό αυτό θαύμα.

Το θαύμα αυτό έχει αποτυπωθεί σε αρκετά βίντεο που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο. Από αυτά διαλέξαμε ένα που παρουσιάζει το Άγιο Φως με τη μορφή πύρινης σφαίρας να κυκλοφορεί ανάμεσα στους πιστούς.

Η σφαίρα αυτή είναι κυκλωμένη στο βίντεο και είναι πολύ εύκολο να εντοπιστεί. Ενώ όλοι είναι ακίνητοι αυτή προχωρά για μερικά δευτερόλεπτα ταχύτατα ανάμεσα στους πιστούς και έπειτα χάνεται.

Με παρόμοιο τρόπο το θαύμα αποτυπώνεται και σε άλλα βίντεο.

Advertisements

Σύντομο σχόλιο στην εικόνα της Αναστάσεως

Ετικέτες

σωτηρία, Αδάμ, Ανάσταση, Δαβίδ, Εις Άδου Κάθοδος, Ιωνάς, Πάσχα, εύα, εικόνα

Θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε τα κυριότερα σημεία της ορθόδοξης εικόνας, η οποία επιγράφεται «Ἡ εἰς Ἄδου κάθοδος».

Πρώτα πρώτα πρέπει να εντοπίσουμε το ότι διαφέρει πλήρως από την δυτικότροπη απεικόνιση, η οποία παρουσιάζει το Χριστό να βγαίνει θριαμβευτής από τον τάφο, κρατώντας ένα σημαιάκι. Γύρω εκστατικοί, πεσμένοι στο έδαφος παρουσιάζονται οι στρατιώτες.

Η δυτική εικόνα παρουσιάζει μία σκηνή την οποία κανείς δεν έχει δει. Η στιγμή της Αναστάσεως παραμένει μυστήριο κεκρυμμένο. Η ορθόδοξη προσέγγιση είναι τελείως διαφορετική. Προβάλλει τα αποτελέσματα του γεγονότος της Αναστάσεως στον άνθρωπο και στον κόσμο.

 

Ο Χριστός στο κέντρο, φορά λαμπρόχρωμα ενδύματα και βρίσκεται μέσα σε δόξα, κρατά τα χέρια του Αδάμ και της Εύας και τους σηκώνει από το θάνατο, στον οποίο τους είχε οδηγήσει η εσφαλμένη επιλογή τους στον Παράδεισο. Με την κίνηση αυτή, η οποία είναι δυναμική, θα λέγαμε εκρηκτική, η προσοχή μας στρέφεται αμέσως στο κεντρικό νόημα της παράστασης: «καὶ σὺν ἑαυτῷ τὸν Ἀδὰμ ἐγείραντα», η Σωτηρία του ανθρώπου. Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι δύο βγαίνουν από τάφους.

Ο Χριστός πατά γερά σε δύο κομμάτια ξύλου, τα οποία είναι τοποθετημένα σαν να σχηματίζουν σταυρό. Πρόκειται για τις πύλες (πόρτες) του Άδη τις οποίες ο Χριστός έσπασε με τη χάρη του σταυρού Του. Με το θάνατό του έκλεισαν, αλλά δεν στάθηκαν αρκετά ισχυρές για να τον κρατήσουν δέσμιό τους. Γύρω γύρω υπάρχουν καταστραμμένα, σκορπισμένα και αχρηστευμένα τα κλείθρα και οι αλυσίδες που μέχρι τότε έκλειναν την οδό διαφυγής από τον Άδη. Κάτω από όλα αυτά φαίνεται το μαύρο χρώμα του Άδη, το οποίο μέχρι την Ανάσταση αποτελούσε το τέλος για τον άνθρωπο.

Δεξιά και αριστερά από τον Χριστό συνωστίζονται οι άνθρωποι που είχαν ζήσει στη γη πριν από τον Χριστό. Όλοι προσδοκούν τη σωτηρία τους στρεφόμενοι προς Αυτόν. Ανάμεσά τους διακρίνουμε πρώτον τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, αλλά και τους δικαίους και τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, όπως ο βασιλιάς και προφήτης Δαβίδ.

Πίσω από τη σύνθεση παρουσιάζονται λόφοι, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις στο πάνω τμήμα της παράστασης εικονίζονται οι προφήτες (π.χ. Δαβίδ και Ιωνάς) που είχαν προφητεύσει το μείζον γεγονός της Αναστάσεως κρατώντας ειλητάρια με τις προφητείες τους.

 

Κλείνοντας θα θέλαμε να αναφερθούμε στο λευκό ένδυμα του Χριστού, το οποίο συμβολίζει τη χαρά της Αναστάσεως και προεικονίζει τη δική μας Ανάσταση, η οποία θα ακολουθήσει.

 

Καλή Ανάσταση

Λήγει η νηστεία μετά την «πρώτη Ανάσταση»;

Ετικέτες

Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, Μεγάλο Σάββατο, Πάσχα, ανάστα ο Θεός, δάφνες, νηστεία

Σε όλες τις γιορτές η νηστεία λήγει με τη Θεία Λειτουργία της ημέρας της εορτής. Το ίδιο συμβαίνει και με τη νηστεία του Πάσχα.

Τα πράγματα όμως είναι λίγο πιο σύνθετα, καθώς το Μεγάλο Σάββατο το πρωί τελείται στους Ναούς μας η λεγόμενη «πρώτη Ανάσταση» και πολλοί νομίζουν ότι πλέον έληξε η νηστεία. Ο ιερέας με πολλή χαρά πετά φύλλα δάφνης στο Ναό, ενώ ταυτόχρονα χτυπούν τάλαντα και τα στασίδια, κινούν τους πολυέλεους, εκφράζοντας την μεγάλη χαρά για την επερχόμενη Ανάσταση. Η σχετική φράση «ανάστα ο Θεός κρίνων την γην» αποτελεί μία πρόσκληση προς τον νεκρό Κύριο να αναστηθεί και να αποδώσει δικαιοσύνη. Η προσμονή εκφράζεται και μέσα από το γενικότερο κλίμα της ακολουθίας, από τα χαρμόσυνα άμφια των ιερέων και τα αναγνώσματα που στρέφουν την προσοχή μας σε αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει.

 

Στην πραγματικότητα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται ο Εσπερινός της Κυριακής του Πάσχα. Ακολουθώντας την μετάθεση και των άλλων ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας (κάθε απόγευμα τελείται ο όρθρος της επομένης ημέρας) το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής τελείται ο όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου. Το επόμενο πρωί, έχουμε την ακολουθία του Εσπερινού του Πάσχα, η οποία ενώνεται με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Εκτός από τα τροπάρια της ημέρας διαβάζονται αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη (αρχή του βιβλίου της Γενέσεως, ο Ιωνάς στο κήτος, ο Ύμνος των Τριών Παίδων) που σχετίζονται με την ημέρα.

Η νυκτερινή ακολουθία αποτελείται από την ακολουθία της Αναστάσεως, τον όρθρο της Κυριακής του Πάσχα και την αναστάσιμη Θεία Λειτουργία του αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου. Με την τέλεσή της λήγει και η μακρά περίοδος της νηστείας. Μάλιστα, με ειδική ευχή ευλογούνται αυγά και τυρί και προσφέρονται ως ευλογία στους πιστούς. Στα μοναστήρια το Πασχαλινό τραπέζι ακολουθεί αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία, ως η φυσική προέκτασή της.

 

Το Μεγάλο Σάββατο είναι το μόνο Σάββατο όλου του έτους κατά το οποίο τηρούμε αυστηρή άλαδη νηστεία, καθώς ο Χριστός, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας βρίσκεται στον Άδη. Επίσης, η νηστεία δεν λήγει με το «Χριστός Ανέστη» της δωδεκάτης νυκτερινής, καθώς η Ανάσταση στη συνείδηση της Εκκλησίας συνδέεται με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

 

Η πρωϊνή ακολουθία με το χαρμόσυνο «ανάστα ο Θεός κρίνων την γην» αποτελεί το προανάκρουσμα της Ανάστασης και όχι την ίδια την Ανάσταση, η οποία θα ακολουθήσει το βράδυ οπότε θα λήξει και η νηστεία.

 

Καλή Ανάσταση!

Πότε έγινε η Σταύρωση του Κυρίου;

Ετικέτες

14η Νισάν, πασχαλινό δείπνο, σταύρωση, σέδερ, Αμνός, Ανάσταση, Ευαγγελιστές, Ιωάννης, Λουκάς, Μάρκος, Ματθαίος, Πανάγιος Τάφος, Πεσάχ, Συνοπτικοί, Χριστός

Μελετώντας τις ευαγγελικές περικοπές που σχετίζονται με το γεγονός του Μυστικού Δείπνου και της Σταυρώσεως διαπιστώνουμε ότι κατά τους Συνοπτικούς το βραδινὸ γεύμα της Πέμπτης ήταν το πασχαλινό γεύμα (π.χ. Ματθαίου 26:17-19, Μάρκου 14:12-16, Λουκά 22:7-13), ενώ κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη το πρωί της Παρασκευής, που πήγαν τον Ιησού μπροστά στον Πιλάτο οι ευσεβείς Ιουδαίοι δεν μπήκαν στον περίβολο του Πραιτωρίου για να μην μολυνθούν, αλλά να μπορέσουν να φάγουν το πασχαλινό γεύμα (Ιωάννη 18:28).

Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορες λύσεις σχετικά με το ποια μέρα έγιναν αυτά τα δύο γεγονότα, οι οποίες ξεκινούν από την Τετάρτη 12 Νισάν. Η επίλυση του προβλήματος είναι δύσκολη, καθώς τα αστρονομικά δεδομένα δεν έχουν παραδοθεί με μεγάλη ακρίβεια. Παραδείγματος χάριν για να ορισθεί η αρχή ενός νέου σεληνιακού μήνα έπρεπε να γίνει ορατή η νέα σελήνη. Αν όμως υπήρχε συννεφιά ήταν πιθανό να χαθεί η μέρα και η έναρξη να μετατεθεί την επομένη. Ας δούμε όμως πρώτα πως γιόρταζαν το Πάσχα οι Ιουδαίοι.

Η εορτή γιορτάσθηκε για πρώτη φορά την παραμονή της φυγής τους από την Αίγυπτο. Η ανάμνηση αυτού του γεγονότος παραμένει ισχυρή στον σχετικό εορτασμό μέχρι σήμερα. Το εβραϊκό Πάσχα διαρκεί 8 ημέρες. Λέγεται και γιορτή των αζύμων, γιατί όλες τις ημέρες που διαρκούσε δεν έτρωγαν ψωμί που είχε φουσκώσει με μαγιά ή προζύμη. Μάλιστα, πριν την έναρξη της εορτής έκαιγαν όποια περισεύματα τέτοιων συστατικών υπήρχαν σε κάθε σπίτι. Το άζυμο ψωμί, το οποίο στα εβραϊκά λέγεται «ματσά» μοιάζει με κράκερς και μπορεί να παρασκευαστεί είτε στο σπίτι είτε να αγοραστεί έτοιμο.

Η πρώτη ημέρα της εορτής είναι πάντα η 14^η του μηνός Νισάν. Καθώς χρησιμοποιείται το σεληνιακό ημερολόγιο, η ημερομηνία της εορτής μετακινείται. Μάλιστα για να διορθώσουν κάπως το πρόβλημα αυτό και να διατηρείται η γιορτή πάντα μέσα στην άνοιξη, κάθε τρία χρόνια παρεμβάλλουν έναν ακόμη μήνα και καλύπτουν την διαφορά που έχει δημιουργηθεί σε σχέση με το ηλιακό ημερολόγιο. Έτσι η 14η Νισάν πέφτει ανάμεσα στα μέσα Μαρτίου και στα μέσα Απριλίου.

 

Το πασχαλινό δείπνο («σέδερ») περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων) ψητό αρνί, πικρά χόρτα (βρασμένα), τα οποία θυμίζουν τα πικρά χρόνια της σκλαβιάς, ψητό αυγό που συμβολίζει τη γονιμότητα και φυσικά το ειδικό κόκκινο κρασί που αποτελεί και το κεντρικό σημείο του εορτασμού. Το Πάσχα παραμένει και σήμερα μία οικογενειακή εορτή και το τελετουργικό κατευθύνει ο πατέρας της οικογένειας.

Στην φωτογραφία που ακολουθεί βλέπουμε το ειδικό πιάτο στο οποίο είναι τοποθετημένες οι τροφές κατά την τάξη (κάτω από κάθε τροφή υπάρχει σχετική επιγραφή). Στο κέντρο διακρίνουμε την εβραϊκή επιγραφή «πεσάχ» (= Πάσχα) που παραπέμπει στον εβραϊκό πασχαλινό εορτασμό.

 

Στις 10 του μηνός Νισάν αγοράζουν τον πασχαλινό αμνό και τον σφαγιάζουν (ειδικοί σφαγείς, οι οποίοι ακολουθούν τις οδηγίες του Νόμου) νωρίς το απόγευμα της 13^ης Νισάν. Το πασχαλινό δείπνο ακολουθεί είτε το βράδυ της 14^ης είτε το βράδυ της 15^ης του μηνός.

 

Το έτος που έγινε η Σταύρωση του Κυρίου η 14^η Νισάν έπεσε Παρασκευή. Φαίνεται ότι οι τρεις συνοπτικοί ευαγγελιστές, ο Ματθαίος, ο Μάρκος και ο Λουκάς, χρησιμοποιούν έναν ελαφρώς διαφορετικό τρόπο υπολογισμού του χρόνου από τον ευαγγ. Ιωάννη. Ο παραδοσιακός τρόπος ήταν από το απόγευμα της μίας ημέρας μέχρι το απόγευμα της άλλης. Αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Οι άλλοι τρεις ευαγγελιστές φαίνεται ότι υπολογίζουν από την ανατολή του ήλιου μέχρι την επόμενη ανατολή. Με αυτόν τον τρόπο φαίνεται ότι υπολόγιζε τις ημέρες και ο όμιλος του Χριστού και των μαθητών (έχει υποστηριχθεί ότι αυτό το σύστημα κυριαρχούσε στη Γαλιλαία που ήταν ο τόπος όπου κυρίως έδρασε ο Χριστός). Μεγάλο σχετικό ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές στην επίσκεψη των μυροφόρων στον τάφο του Χριστού. Από αυτές φαίνεται γι’ αυτές η ημέρα άλλαζε με την ανατολή της επομένης. Διαφορετικά θα είχαν επισκεφθεί τον τάφο αργά το απόγευμα του Σαββάτου, όταν θα είχε λήξει η αργία της ημέρας. Αντιθέτως, μόλις άρχισε να χαράζει και έληξε η αργία, οι γυναίκες έσπευσαν στο μνήμα για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία της ταφής, κατά τα ιουδαϊκά έθιμα και να εκφράσουν το σεβασμό και την αγάπη τους προς το νεκρό.

 

Γνωρίζοντας ότι η 14^η Νισάν τη χρονιά που σταυρώθηκε ο Χριστός έπεσε ημέρα Παρασκευή, μπορούμε να υπολογίσουμε ακριβώς την ημερομηνία που συνέβη το γεγονός. Η 14^η Νισάν, κατά την περίοδο που ο Πιλάτος ήταν έπαρχος της Ιουδαίας (26-36 μ.Χ.) έπεσε ημέρα Παρασκευή τρεις φορές: 14 Απριλίου του 27, 7 Απριλίου του 30 και 3 Απριλίου του έτους 33. Από αυτές, κατ᾿ εκτίμηση, μάλλον πρέπει να επιλέξουμε την 7^η Απριλίου του 30. Συνεπώς η Ανάσταση έγινε κατά τη νύχτα 8^ης προς 9^η Απριλίου του έτους 30. Στο σημείο αυτό πρέπει να πούμε ότι οι Ιουδαίοι υπολόγιζαν τον χρόνο μετρώντας και τμήματα του χρόνου ακόμη και αν αυτά δεν είχαν ολοκληρωθεί. Στην περίπτωση του Χριστού η Παρασκευή μετράται ως η πρώτη ημέρα, παρά το γεγονός ότι έμεινε στον τάφο μόνο ένα μέρος της, το Σάββατο είναι ούτως ή άλλως ολόκληρο (δεύτερη ημέρα) και η Κυριακή, παρα τό ότι η Ανάσταση έγινε λίγες ώρες μετά την έναρξή της, προσμετράται ως η τρίτη ημέρα.

 

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος σε ομιλίες του στο ευαγγέλιο του ευαγγελιστή Ιωάννη, σημειώνει ότι ο Χριστός με τους μαθητές Του γιόρτασαν το Πάσχα μία ημέρα πριν από την εορτή των Ιουδαίων (δηλαδή το απόγευμα της 13^ης Νισάν), κρατώντας τη δική Του σφαγή για ανήμερα το Πάσχα (14^η Νισάν). Με αυτή την θεολογική ερμηνεία ξεπερνιέται το πρόβλημα του ποια σχέση με τον ιουδαϊκό εορτασμό είχε η θυσία του Χριστού. Το πασχαλινό σφάγιο είναι πλέον ο ίδιος ο Κύριος. Αυτή τη σύνδεση υιοθετεί και ο απ. Παύλος στην Αʹ προς Κορινθίους επιστολή του (κεφ. 5 στίχος 7) λέγοντας ότι το Πάσχα, αντί για άλλον αμνό, θυσιάσθηκε ο ίδιος ο Χριστός.

 

Κλείνοντας το σημείωμα αυτό θα θέλαμε να τονίσουμε ότι όσο ενδιαφέρουσες και αν είναι οι λεπτομέρειες για τη συνολική κατανόηση των γεγονότων της τελευταίας εβδομάδας του Χριστού και ο προσδιορισμός της ακριβούς ημερομηνίας της σταυρώσεως, η προσοχή μας δεν πρέπει να εστιάσει στα στοιχεία αυτά, αλλά στο ίδιο το γεγονός της σταυρώσεως και της σημασίας του για το ανθρώπινο γένος. Το γεγονός αυτό σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί κομβικό σημείο της ανθρώπινης ιστορίας, καθώς, σε συνδυασμό με την Ανάσταση που το ακολούθησε, μας ελευθέρωσε από τα δεσμά του θανάτου και μας οδήγησε στη σωτηρία.

 

Καλή Ανάσταση!

Γνωρίζουμε ποια ήταν «ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή» ;

Ετικέτες

Αγία Μαρία Μαγδαληνή, Κασσιανή, Λουκάς, Μ. Τετάρτη, Μάρθα, Μαρία, Τροπάριο της Κασσιανής, αμαρτωλή, ευαγγέλιο, μύρο

Το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται στους ορθόδοξους ναούς το τροπάριο της Κασσιανής. Πρόκειται για μία ποιητική απόδοση του περιστατικού που περιγράφεται στα ευαγγέλια και έχει να κάνει με την αμαρτωλή γυναίκα, η οποία έδειξε τη μετάνοιά της πλένοντας τα πόδια του Χριστού με πολύτιμο μύρο και σκουπίζοντάς τα με τα μαλλιά της.

 

Η πράξη της γυναίκας αυτής έχει ιδιαίτερη σημασία για δύο κυρίως λόγους:

1. Προετοίμασε το Χριστό για την ταφή, καθώς οι Ιουδαίοι συνήθιζαν να αλείφουν τα σώματα των νεκρών τους με ένα μείγμα ρυτίνης και αρωμάτων.

 

2. Η ένταση της σκηνής δείχνει πόσο μεγάλη ήταν η μετάνοιά της.

 

Η ιδιαιτερότητα της πράξης οδήγησε σε συνειρμούς άσχετους με την πραγματικότητα με αποτέλεσμα να πλεχθούν διάφοροι μύθοι σχετικά με την ταυτότητα της γυναίκας και τη σχέση της με το Χριστό.

 Από τη Δυτική Χριστιανοσύνη ξεκίνησε η ταύτιση της με την Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή, αν και δεν υπάρχει καμία σχετική μαρτυρία, ούτε στα ευαγγέλια ούτε στην κατοπινή παράδοση. Η ταύτιση αυτή οφείλεται σε σύγχυση δύο διαφορετικών προσώπων που αναφέρονται σε δύο διαφορετικές ευαγγελικές περικοπές στο ευαγγέλιο του Λουκά. Στο 7^ο κεφάλαιο αναφέρεται το περιστατικό με την αμαρτωλή γυναίκα, η οποία έπλυνε τα πόδια του Χριστού με μύρο, δάκρυα και στα σκούπισε με τα μαλλιά της. Στο επόμενο κεφάλαιο, το 8^ο, γίνεται αναφορά στις γυναίκες που ακολουθούσαν το Χριστό κατά τις περιπλανήσεις του στη γη του Ισραήλ. Ανάμεσά τους μνημονεύεται και η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή, η οποία, κατά το παρελθόν, είχε θεραπευθεί από το Χριστό, καθώς ήταν δαιμονισμένη.

 

Αμέσως μετά την έγερση του Λαζάρου οι οικείοι του παρέθεσαν ευχαριστήριο γεύμα στο Χριστό και τους αποστόλους. Κατά τη διάρκειά του, ενώ η Μάρθα προσπαθούσε να φροντίσει το πλήθος των συνδαιτυμόνων, η Μαρία έκανε αυτό που κανονικά θα έκαναν οι δούλοι της οικογένειας: έπλυνε τα πόδια του καλεσμένου τους. Εκφράζοντας την υπερβάλλουσα ευγνωμοσύνη της αντί για νερό έχυσε μύρο και αντί για πετσέτα χρησιμοποίησε τα μαλλιά της.

Το περιστατικό αυτό που περιγράφεται από τον ευαγγελιστή Ιωάννη (12:1-8) δεν είναι το ίδιο με αυτό στο οποίο πρωταγωνίστησε η αμαρτωλή γυναίκα και στο οποίο αναφέρεται η υμνογραφία του όρθρου της Μ. Τετάρτης.

Η αδελφή του Λαζάρου εξέφραζε την ευγνωμοσύνη της, ενώ η αμαρτωλή την μετάνοιά της.

 

Η Αγία Κασσιανή ήταν μία πολύ μορφωμένη βυζαντινή αρχοντοπούλα, η οποία κάποια στιγμή έγινε μοναχή και μεταξύ άλλων ασχολήθηκε με τη συγγραφή ύμνων. Το πιο διάσημο έργο της είναι το τροπάριο αυτό, το οποίο είναι γνωστό με το όνομά της. Σε αυτό περιγράφεται το περιστατικό των ευαγγελίων και γίνεται μία σημαντική θεολογική εμβάθυνση για το πρόβλημα της αμαρτίας και τη σημασία της μετάνοιας. Μάλιστα, η αμαρτία συνδέεται ευθέως, όχι με ηθικού τύπου αιτίες, αλλά με το γεγονός της Πτώσης και της διακοπής της κοινωνίας με το Θεό.

 

Συνεπώς ούτε η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή ούτε η Μαρία η αδελφή του Λαζάρου ούτε η ποιήτρια Αγία Κασσιανή είναι «ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή».

Το όνομα αυτής της γυναίκας είναι άγνωστο σε εμάς, καθώς τα ευαγγέλια διαιωνίζουν και τιμούν την πράξη και τη μετάνοιά της, αλλά δεν διασώζουν το όνομά της. Η ανώνυμη για εμάς γυναίκα αποτελεί ισχυρότατο παράδειγμα αλλαγής τρόπου σκέψεως και ζωής για όλους μας.

Ίσως, μάλιστα, η μετάνοιά της να είναι το κριτήριο για τη δική μας μετάνοια όταν βρεθούμε μπροστά στο θρόνο του Θεού κατά την ώρα της κρίσεως.

 Καλή υπόλοιπη Μεγάλη Εβδομάδα

Με αφορμή ένα περιστατικό . . .

Ετικέτες

πλησίον, Χριστός, δύο Πακιστανοί, δέκα λεπροί, ιθαγένεια, μετανάστες, ξένος

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2010 στην εφημερίδα «Το Βήμα της Κω» με τίτλο «Οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;».

Αφορμή μας έδωσε η συζήτηση για την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας στους οικονομικούς μετανάστες. Παραμένει όμως πάντοτε επίκαιρο ιδιαίτερα μετά το περιστατικό κατά το οποίο δύο νεαροί Πακιστανοί έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να σώσουν δύο Έλληνες που είχαν «κολλήσει» σε σιδηροδρομικές γραμμές.

«Οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; Οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;

Οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ

εἰ μὴ ὁ ἀλλογενὴς οὗτος;»

(Κατά Λουκάν 17:17-18)

Τις τελευταίες ημέρες έχει ανακινηθεί στην πατρίδα μας το θέμα των παρανόμως ή μη διαβιούντων μεταναστών. Μετά την εκδήλωση της προθέσεως εκ μέρους της κυβέρνησης να δοθεί εν συνόλῳ -ή όχι- σε αυτούς η ελληνική ιθαγένεια άνοιξε για μία ακόμη φορά η συζήτηση σχετικά με το τι πρέπει να πράξουμε απέναντι σε αυτό το θέμα. Μάλιστα, κατά καιρούς ακούγονται δηλώσεις, πολιτικών και πνευματικών ηγετών, καθώς και ποιμένων της Εκκλησίας, οι οποίοι καταθέτουν την άποψή τους εκφράζοντας την αγωνία τους για το τι μέλλει γενέσθαι. Επιπροσθέτως το τελευταίο δεκαήμερο γίναμε γνώστες δύο προσπαθειών συλλογής υπογραφών η μία για διενέργεια δημοψηφίσματος η άλλη για να πούμε ναι ή όχι στην απόδοση ιθαγένειας στους μετανάστες που κατοικούν στην πατρίδα μας.

Η κατάσταση αυτή μας έβαλε σε σκέψεις και μας οδήγησε στο να αναζητήσουμε τι στάση θα κρατούσε ο Χριστός που παραμένει το αξεπέραστο πρότυπο κάθε ανθρώπου που σέβεται την ελευθερία του, όχι τη λίγη, την περιορισμένη, που μας αφήνει ο εγωκεντρικός τρόπος ζωής, αλλά την απροσμέτρητη που μας δώρισε ο Κύριος με τη δημιουργία μας.

Από μία πρόχειρη, μάλλον δειγματοληπτική, έρευνα στην Καινή Διαθήκη αποκομίσαμε τα εξής περιστατικά:

1) Ματθαίου 8:5-10 (και Λουκά 7:2-10). Πρόκειται για το περιστατικό της θεραπείας του δούλου του εκατοντάρχου, ο οποίος δείχνει τέτοια πίστη που ο Κύριος αναφωνεί «οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον».

2) Ματθαίου 15:21-28 (και Μάρκου 7:24-30). Η θεραπεία του παιδιού της Συροφοινίκισσας, Ελληνίδας, «τῷ γένει».

3) Λουκά 17:12-19. Το περιστατικό της θεραπείας των δέκα λεπρών, αλλά της μετ’ ευγνωμοσύνης επιστροφής του ενός, του μόνου που δεν ήταν Ιουδαίος.

4) Ιωάννου 4:4-42. Ο διάλογος του Κυρίου με τη Σαμαρείτιδα, την αγία Φωτεινή την ισαπόστολο, η οποία ήταν το πρόσωπο που ο Κύριος επέλεξε για να αποκαλύψει το γεγονός ότι ήταν ο Μεσσίας.

5) Λουκά 10:30-37. Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη, όπου ο εθνικά εχθρός είναι ο εκφραστής της αγάπης.

6) Ματθαίου 3:9. Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, στηλιτεύοντας τον εγωισμό των φαρισαίων για την εθνολογική και θρησκευτική τους καθαρότητα, λέει ότι ο Θεός και από τις πέτρες «δύναται . . . ἐγεῖραι τέκνα τῷ Ἀβραάμ».

 

Ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των βιβλικών περιστατικών; Μα το γεγονός ότι δείχνουν τη στάση του Χριστού, και όχι μόνο, απέναντι στον ξένο, τον πάροικο, τον κοινωνικά απόβλητο. Η στάση του είναι ξεκάθαρη: αγάπη, σεβασμός, προσφορά βοήθειας, θαυμασμός και προβολή της πίστεώς τους. Εμείς σήμερα ίσως δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το μέγεθος της επανάστασης της αγάπης που έκανε με αυτές τις επιλογές του ο Κύριος, διότι δεν μπορούμε να αντιληφθούμε σε όλη του την έκταση το φαινόμενο, αφενός της αίσθησης των Ισραηλιτών για τη μοναδικότητά τους και της προνομιακής θέσης του λαού τους στην ιστορία, και μάλιστα, στο λεπτό και ευαίσθητο θέμα της σωτηρίας, και αφετέρου της τελείας περιφρόνησης και απαξίωσης προς καθένα που δεν ήταν μέλος του Ισραήλ. Φυσικά εμείς δεν σκεπτόμαστε ούτε ζούμε όπως οι Ισραηλίτες του 1^ου μ.Χ. αι., αλλά από την άλλη δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τη δυναμική αντιμετώπιση του Κυρίου, μα και των Αποστόλων, στο θέμα των ξένων, των μη Ισραηλιτών. Ένα θέμα δυσχερές, δύσκολο και ακανθώδες, το οποίο οδήγησε σε διαφωνία τους κορυφαίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο (Γαλ. 2:11-14), αλλά τελικά ξεπεράστηκε κατά τον καλύτερο τρόπο: με την πλήρη, ισότιμη και απροϋπόθετη αποδοχή των εθνικών στην Εκκλησία. Η μόνη προϋπόθεση που ετέθη ήταν η πλήρης διακοπή των σχέσεων τους με τα είδωλα.

Αυτή λοιπόν πρέπει να είναι και η δική μας σχέση, τουλάχιστον ως μεμονωμένες προσωπικότητες, προς όσους δεν ανήκουν στο λαό μας: αγάπη, σεβασμός, κατανόηση, προσπάθεια να μεταδώσουμε με ευγένεια την πίστη μας, αλλά και την ελληνική παιδεία.

Στο σημείο αυτό κάποιος εύλογα θα μπορούσε να πει τα εξής: Εντάξει, ως μέλη της Εκκλησίας πρέπει να τα κάνουμε αυτά, αλλά το κράτος μας πρέπει να ακολουθήσει την ίδια πρακτική; Μήπως αυτό μας ζημιώσει ως λαό; Μήπως μας βλάψει ως έθνος; Μήπως η πολιτεία μας πρέπει να ακολουθήσει παραδείγματα άλλων εθνών, τα οποία φέρθηκαν με σκληρότητα στους προσεγγίζοντες τα σύνορά τους μετανάστες;

Οπωσδήποτε, λόγῳ θέσεως, η ευθύνη του κράτους μας είναι διαφορετική. Έπρεπε από την πρώτη στιγμή να είχε βάλει κανόνες και όρια, ώστε να εισέλθουν στη χώρα μας όσοι είχαν σκοπό να εργασθούν και με αυτόν τον τρόπο να ζήσουν τις οικογένειές τους και, γιατί όχι, να πλουτίσουν. Έπρεπε από την πρώτη στιγμή να υπάρχει αυστηρός έλεγχος στους ημεδαπούς εργοδότες, ώστε να εξασφαλιστεί περίθαλψη, ασφάλιση, δικαιοσύνη στις συνθήκες εργασίες και ανάλογη, προς τα προσόντα και τις ικανότητες, αμοιβή. Πρέπει σήμερα, έστω, να ελέγξει η πολιτεία ποιοι μπαίνουν στην πατρίδα μας και με ποιο σκοπό. Πρέπει να φροντίσει να τους προσφέρει σωστή ελληνική παιδεία και να τους κάνει κοινωνούς του ελληνικού πολιτισμού. Πρέπει να τους προσφέρει ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης για να αποφευχθούν φαινόμενα εκμετάλλευσης από ασυνείδητους, π.χ. ιδιοκτήτες ακατάλληλων οικημάτων τα οποία προσφέρονται σε αλλοδαπούς ως κατοικίες. Πρέπει τα κριτήρια για την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας να προστατεύσουν και αυτούς και εμάς από τα κακοποιά στοιχεία που «παρεισῆλθον κατασκοπῆσαι τὴν ἐλευθερίαν ἡμῶν», όπως σημειώνει ο απ. Παύλος.

Δεν πρέπει εν ονόματι της πολυπολιτισμικότητας να απεμπολήσουμε την παράδοσή μας, την πίστη μας και την αγάπη προς την αλήθεια που κουβαλάμε μέσα μας ως λαός από την αυγή της ιστορίας. Δεν πρέπει να χάσουμε τη συνείδηση του ποιοι είμαστε, τι προσφέραμε στο παρελθόν στον κόσμο και τι μπορούμε να προσφέρουμε σήμερα. Δεν πρέπει όμως και να αποκτήσουμε φοβία απέναντι στον άλλο, ο οποίος σε τελική ανάλυση είναι η σωτηρία μας, δεν πρέπει να νιώσουμε μίσος, το οποίο αν και υπαρκτό σε κάποιες περιπτώσεις δεν τολμούμε να το ομολογήσουμε ούτε στον εαυτό μας.

Υποχρέωση και του κράτους και ημών προσωπικά είναι να προσφέρουμε κάτι και από τη δική μας, τότε σημαντική εξάλλου, παιδεία σε όσους ζουν κοντά μας. Να τους βοηθήσουμε να μάθουν την ελληνική ιστορία και να την βάλουν δίπλα στη ιστορία της πατρίδας τους, να τους κάνουμε υπερήφανους που βρέθηκαν εδώ και όχι κάπου αλλού. Να τους δείξουμε την πίστη μας όχι με λόγια, αλλά με έργα, καθώς προκαλεί αλγεινή εντύπωση να λέμε κάποτε ότι τους αγαπάμε, ενώ από την άλλη να θέλουμε να τους απομακρύνουμε.

Υποχρέωση και του κράτους και ημών προσωπικά είναι να προσφέρουμε παιδεία στα παιδιά μας, στα Ελληνόπουλα. Να τα ωθήσουμε να αγαπήσουν την ιστορία μας, να ζήσουν μυστηριακή ζωή, να αγαπήσουν την πατρίδα μας και να νιώσουν περήφανα γι’ αυτή. Να τους θυμίσουμε αυτό που μας έλεγαν οι γονείς μας «καμία δουλειά δεν είναι ντροπή». Να τους δείξουμε ότι η ελευθερία από κάθε εξάρτηση και η αγάπη είναι η βάση για ένα επιτυχημένο πέρασμα από τούτη τη ζωή.

Ο άνθρωπος με πίστη, αγάπη και ελπίδα δεν έχει να φοβηθεί τίποτα.

Φρονούμε ότι, μέσα από το αγαπητικό πρίσμα της Εκκλησίας, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της μετανάστευσης. Αγάπη, όμως, δεν σημαίνει ενδοτικότητα ούτε παράδοση άνευ όρων. Το κράτος πρέπει να θέσει τους κανόνες του. Εμείς πρώτοι πρέπει να τους σεβαστούμε και έπειτα να απαιτήσουμε το σεβασμό τους και από τους άλλους.

Θα μου πείτε είναι δυνατό να γίνουν αυτά ή μήπως όσα αναφέρουμε είναι μία ουτοπία; Αν πίστευα ότι ήταν ουτοπία δεν θα τα έγραφα. Αν δεν εμπιστευόμουν την ανακαινιστική δύναμη της Εκκλησίας δεν θα τα έλεγα. Αν δεν γνώριζα τον καταλυτικό ρόλο που η ελληνική παιδεία έπαιξε στον εκπολιτισμό λαών και λαών στο παρελθόν (π.χ. Μέγας Αλέξανδρος, Βυζάντιο) δεν θα έκανα την παραμικρή αναφορά.

Επιτρέψτε μου όμως να έχω έναν φόβο μήπως ο κανένας από εμάς που δεν θέλει τους ξένους γίνει αιτία να επαληθευτεί το βιβλικό: «λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας», το οποίο ο Κύριος συμπλήρωσε λέγοντας «ἀρθήσεται ἀφ’ ὑμῶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ δοθήσεται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρποὺς αὐτῆς» (Ματθαίου 21:42-43).

Πρέπει να αποδίδουμε φόρους στον Καίσαρα;

Ετικέτες

φόροι, φαρισαίοι, Αυγουστος, Ηρωδιανοί, Καίσαρας, Μεγάλη Δευτέρα, Τιβέριος, Χριστός, γραμματείς, κήνσος, νόμισμα

Το απόγευμα της Μεγάλης Δευτέρας ψάλλεται στους Ναούς μας ο Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης. Στην ευαγγελική περικοπή κυριαρχούν οι ερωτήσεις-προκλήσεις των Ιουδαίων προς τον Χριστό.

Οι ερωτήσεις αυτές είναι διατυπωμένες με τέτοιον τρόπο, ώστε αν δεν τις προσεγγίσεις από διαφορετική οπτική γωνία από αυτόν που τις θέτει θα βρεθείς μπλεγμένος, κάτι που επεδίωκαν για το Χριστό: να τον φέρουν σε δύσκολη θέση, ώστε να αναγκαστεί να επιλέξει την απάντηση που εξυπηρετούσε είτε αυτούς που την έθεταν είτε τους αντιπάλους τους. Το αποτέλεσμα θα ήταν, όμως, ότι και στις δύο περιπτώσεις θα είχαν τη δυνατότητα να τον κατηγορήσουν ότι κινούνταν έξω από τα όρια του νόμου, ότι υποστήριζε μία πολιτική ομάδα, ότι ήταν φίλος των Ρωμαίων και διάφορα άλλα.

 

Η πρώτη σχετική ερώτηση προέρχεται από τους Ηρωδιανούς, μία ομάδα υποστήριξης της δυναστείας του Ηρώδη. Τότε στην Ιουδαία την εξουσία την κατείχαν οι Ρωμαίοι, αλλά στην Γαλιλαία και στην Περαία, όπως και στην Βατταναία και την Τραχωνίτιδα χώρα, ηγεμόνευαν, με την ανοχή των Ρωμαίων, απόγονοί του Ηρώδη του Μεγάλου.

 

Η ερώτηση αφορά το αν πρέπει οι Ιουδαίοι, και μάλιστα οι ευσεβείς τηρητές του νόμου, να πληρώνουν φόρους στον Καίσαρα, καθώς η μη απόδοση φόρων εθεωρείτο πράξη αντίστασης. Έτσι ο Χριστός με την απάντησή Του θα χαρακτηριζόταν είτε προδότης του Νόμου είτε επαναστάτης απέναντι στους Ρωμαίους και τους ντόπιους υπηρέτες τους.

 

Στο σημείο αυτό διαφαίνεται η νέα, διαφορετική στάση του Χριστού απέναντι στο θέμα που του θέτουν. Προχωρά, θα λέγαμε, χρησιμοποιώντας μια πιο σύγχρονη γλώσσα, σε διαχωρισμό Εκκλησίας – Πολιτείας. Τη συγκεκριμένη στάση Του την υπαγορεύει η επιθυμία να απαγκιστρωθούν οι Ιουδαίοι από τις αγκυλώσεις στις οποίες τους είχε οδηγήσει η επιφανειακή και γι’ αυτό εσφαλμένη προσέγγιση του Νόμου από τους γραμματείς, τους φαρισαίους και τους νομικούς.

Ο Χριστός αλλάζοντας οπτική γωνία ανανεώνει τη σχέση μας με το Νόμο. Πλέον, δεν ισχύει το «είτε το ένα είτε το άλλο», αλλά και τα δύο με προσοχή και σύνεση. Η επιλογή της απόδοσης των φόρων δεν σημαίνει άρνηση του νόμου. Μάλιστα, και στο παρελθόν οι Ιουδαίοι είχαν τηρήσει ανάλογη στάση (π.χ. οι αρχιερείς υποδέχθηκαν τον Μ. Αλέξανδρο με τιμές παρά το γεγονός ότι ήταν κατακτητής). Αντιθέτως, μας βοηθά να οριοθετήσουμε τις εξουσίες.

 

Επιπλέον, το νόμισμα του κήνσου, που έδειξαν στον Ιησού απεικόνιζε τον Καίσαρα, πιθανότατα τον Τιβέριο, κάτι που για τους ευσεβείς Ιουδαίους ήταν απαράδεκτο. Οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει στην Παλαιστίνη νομίσματα από την εποχή του Τιβερίου (έγινε αυτοκράτορας το 14 μ.Χ. και πέθανε σε ηλικία 79 ετών το 37 μ.Χ.), τα οποία απεικονίζουν τη μορφή του. Το νόμισμα που εικονίζεται παρακάτω είναι ασημένιο δηνάριο της εποχής του Τιβερίου. Η επιγραφή στα λατινικά είναι η εξής: «AUGUSTUSTI[BERIUS] CAESARDIVIAUG[USTI] F[ILIUS]». Με τις απαραίτητες συμπληρώσεις των ειδικών διαβάζουμε: «Αύγουστος Τιβέριος Καίσαρας του θεϊκού Αυγούστου Υιός».

 

Με τη στάση του ο Χριστός δείχνει που πρέπει να εστιάζουμε και να επικεντρώνουμε την προσοχή μας: σημασία έχει η ουσιαστική τήρηση του Νόμου και αυτήν μπορεί να την πετύχει κάποιος ακόμη και αν αποδώσει τους οφειλόμενους φόρους στον Καίσαρα, ο οποίος εξέφραζε και εκφράζει κάθε μορφή εξουσίας.

Η προσέγγιση του Χριστού δεν είναι διχαστική, αλλά ενωτική. Δεν κατακερματίζει την κοινωνία, αλλά την συνέχει. Δεν διασπά τον άνθρωπο, αλλά τον αναδεικνύει σε πρόσωπο.

Πάντοτε η προσέγγιση του Χριστού ανανεώνει τη στάση μας απέναντι σε θεσμούς, καταστάσεις, πρόσωπα. Αυτή η διαφορετική στάση είναι ένα από τα πολύ όμορφα και δυναμικά νέα στοιχεία που έφερε στη ζωή μας. Στις επόμενες ημέρες, εξάλλου, θα Τον δούμε να το κάνει συχνότατα και με μεγάλη επιτυχία.

Η στάση Του αυτή είναι αυθεντική, ουσιαστική, σέβεται τον πλησίον και μπορεί να μας οδηγήσει στον Παράδεισο.

                                                               Καλή υπόλοιπη Μεγάλη Εβδομάδα

Τελικά, πώς μπορούμε να σωθούμε;

Ετικέτες

σταύρωση, χαρά, Ανάσταση, Μεγάλη Εβδομάδα, Χριστός, δυσκολίες, ερχόμενος ο Κύριος, μαρτύριο

 Μία ερώτηση που προκαλεί το ενδιαφέρον πολλών και θα έπρεπε να προκαλεί το ένδιαφέρον όλων μας είναι αυτή του τίτλου της σημερινής δημοσίευσης.

Για την Εκκλησία η απάντηση είναι πολύ απλή. Είναι δεδομένη και συχνά πυκνά αναφέρεται σε αυτήν προσεγγίζοντάς την από ποικίλες οπτικές γωνίες.

Την αφορμή γι᾿ αυτές τις σκέψεις μας έδωσε ένας ωραιότατος ύμνος του όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας, ο οποίος ψάλλεται στους Ιερούς Ναούς μας το «εσπέρας της Κυριακής των Βαΐων», όπως λέμε.

Ο ύμνος αυτός ξεκινά με τη φράση «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος πρὸς τὸ ἐκούσιον πάθος» και είναι ένα κόσμημα λεξιλογικού πλούτου, ποιητικής τέχνης, χριστοκεντρικής στάσης απέναντι στη ζωή.

 

Μια σύντομη παρουσίαση του ύμνου έχει ως εξής:

1. Ξεκινά με έναν λόγο του Χριστού προς τους μαθητές Του, ενώ πλησιάζουν προς την Ιερουσαλήμ. Ο Κύριος προλέγει όσα πρόκειται να συμβούν.

2. Παρεμβαίνει ο υμνογράφος και σε πρώτο πρόσωπο προτρέπει τον εαυτό του και όλους εμάς να ακολοθήσουμε την οδό του Κυρίου, η οποία περνά από το μαρτύριο και οδηγεί στην Ανάσταση.

3. Με πολλή τέχνη ξαναδίνει το λόγο στον Κύριο, ο οποίος πλέον τονίζει ότι η πραγματική κατάληξη της πορείας του ιδίου και των μαθητών, δεν είναι η Ιερουσαλήμ που κάθε βήμα τους είναι και εγγύτερα, και στην οποία σύντομα θα πεθάνει, αλλά η Άνω Ιερουσαλήμ, δηλαδή η Βασιλεία των Ουρανών που αποτελεί το στόχο όλων μας.

4. Σε αυτό το τρίτο μέρος ο Χριστός τονίζει ότι η δική Του ανύψωση δεν θα είναι η μοναδική. Δεν θα ανεβεί μόνος Του στο θρόνο του Θεού, αλλά δίπλα σε Αυτόν, μαζί Του, θα «συν-ανυψωθούν» και όσοι τον ακολουθήσουν στο δρόμο της θυσίας.

 

Η παρουσίαση του ύμνου ήδη μας έδωσε τους βασικούς άξονες της πνευματικής ζωής και της πορείας προς τη Βασιλεία των Ουρανών:

1. Μαρτύριο

2. Ανάσταση.

 

Η ζωή με προβλήματα και δυσκολίες, η οποία συνήθως, μας φαίνεται βαριά και δυσβάστακτη, αποτελεί τη βάση για τη σωτηρία. Σήμερα, τουλάχιστον στην Ελλάδα, οι χριστιανοί δεν διώκονται και δεν αντιμετωπίζουν το μαρτύριο. Πάντοτε όμως έχουν προβλήματα, δυσκολίες, θλίψεις, πόνο. Η οδός αυτή όμως είναι η οδός που οδηγεί στον Παράδεισο. Βέβαια, με αυτό που λέμε σε καμία περίπτωση δεν εννοούμε ότι αυτός που πορεύεται προς τη Βασιλεία των Ουρανών είναι ή πρέπει να είναι πεσιμιστής ή σκυθρωπός ή μονόχνωτος. Το αντίθετο μάλιστα! Είναι αισιόδοξος μπροστά σε δυσκολίες που θα έκαναν κάποιον άλλο να λυγίσει. Είναι χαρούμενος ακόμη και όταν τα προβλήματα προκαλούν θλίψη. Έχει χαρά, η οποία είναι ένας από τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Έχει πίστη ότι ο Θεός δεν τον ξεχνά. Αφήνεται με εμπιστοσύνη στο θέλημά Του και το ακολουθεί αγωνιζόμενος.

Αυτή είναι η επιτομή της πνευματικής ζωής. Αυτό έκανε και ο Χριστός. Κατά την προσευχή στον κήπο της Γεσθημανή, μετά το Μυστικό Δείπνο, τη στιγμή που ζήτησε να αποφύγει το μαρτύριο, δεν επέμεινε στο φόβο του, δεν αρνήθηκε να προχωρήσει. Παρά το ότι γνώριζε τι επρόκειτο να ακολουθήσει αφέθηκε με εμπιστοσύνη στο Θεό λέγοντας: όχι όπως θέλω Εγώ αλλά όπως θέλεις Εσύ.

 

Αυτή η πορεία δεν σταματά με το θάνατο. Δεν διακόπτεται από το μαρτύριο. Αντιθέτως, ο θάνατος αποτελεί το επιστέγασμα της αγάπης και την απαρχή της αιώνιας ζωής. Ο Χριστός πρώτα πέθανε και έπειτα αναστήθηκε.

Ας μην δούμε την προσδοκία της ουράνιας ζωής ως μία ουτοπική προσμονή, ως μία μη ρεαλιστική μετάθεση της ευτυχίας μετά το θάνατο, η οποία, κατά τα λεγόμενα κάποιων, δεν υφίσταται, αλλά να δούμε την γεμάτη χαρά ζωή των αγίων, οι οποίοι ακόμη και όταν πεινούσαν, πονούσαν, ασθενούσαν και διώχνονταν δεν έχαναν τη χαρά και τη γαλήνη τους.

 

Νομίζω ότι στις δύσκολες στιγμές που περνά και η πατρίδα μας, αλλά και όλοι εμείς, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο, χρειαζόμαστε αυτή την εμπιστοσύνη, η οποία μας στηρίζει, αλλά και τη γνώση ότι ο σταυρός ακολουθείται από την Ανάσταση.

                                                                               Καλή Μεγάλη Εβδομάδα

Ο Λάζαρος κι εμείς

Ετικέτες

τάφος, Ανάσταση του Λαζάρου, Βηθανία, Ιησούς, Μάρθα, Μαρία, Χριστός

Γιατί άραγε η Εκκλησία προβάλλει τόσο πολύ την περίπτωση της ανάστασης του Λαζάρου;

Ο Χριστός ανέστησε πολλούς κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στη γη. Κάποιοι, όπως ο γιός της χήρας της Νάιν και η κόρη του Ιάειρου είναι γνωστοί με τα ονόματα και την ιστορία τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένουν άγνωστοι, όπως και το μεγαλύτερο ποσοστό των θεραπευμένων από το Χριστό.

Παρόμοια θαύματα (θεραπείες ασθενών και αναστάσεις νεκρών) έκαναν και οι απόστολοι, αλλά και πολλοί κατοπινοί άγιοι της Εκκλησίας. Η περίπτωση του Λαζάρου είναι κάπως διαφορετική.

 

Πρώτα πρώτα, ο, φίλος του Χριστού, Λάζαρος, είχε αφήσει τον κόσμο των ζωντανών τέσσερεις μέρες πριν φθάσει στη Βηθανία ο Κύριος. Όταν ο τελευταίος έμαθε τα νέα δάκρυσε από τον πόνο για την κυριαρχία του θανάτου πάνω στο δημιούργημα του Θεού, το οποίο είχε πλασθεί με την προοπτική της αιωνιότητας. Προέτρεψε τις αδελφές του νεκρού να επισκεφθούν το μνήμα. Πράγματι έτσι έκαναν, ενώ τους ακολούθησαν και όσοι ήταν συγκεντρωμένοι στο σπίτι πενθώντας. Αφού έφθασαν μπροστά στο μνήμα ο Χριστός ζήτησε να ανοίξουν τον τάφο, αλλά συνάντησε της άρνηση της Μάρθας, η οποία, όπως φαίνεται ήταν πολύ πρακτικός άνθρωπος και σκέφθηκε ότι πλέον, μετά από τέσσερεις μέρες το νεκρό σώμα θα είχε αρχίσει να μυρίζει.

Από αυτό το σημείο και έπειτα η προσκόληση στη λογική δεν μπορεί να ακολουθήσει. Ο τετραήμερος νεκρός μετά από την πρόσκληση του Ιησού βγαίνει από τον τάφο. Αντιλαμβάνεται κανείς την έκπληξη του πλήθους.

Μετά από τέσσερεις μέρες στον τάφο κανείς δεν μπορούσε να υποστηρίξει ότι δεν ήταν νεκρός. Ένας επιπλέον λόγος που αιτιολογεί τη σπουδαιότητα που αποδίδει η Εκκλησία στο θαύμα αυτό.

 

Πίστη της Εκκλησίας είναι ότι η άνασταση του Λαζάρου αποτελεί την πρόγευση της Ανάστασης του ίδιου του Χριστού, η οποία βέβαια είναι απείρως ανώτερη, αλλά και της δικής μας, η οποία έπεται. Το απολυτίκιο τονίζει ιδιαίτερα αυτή τη σύνδεση, η οποία μας δίνει ελπίδα και πίστη στο μέλλον: «τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ Σου πάθους πιστούμενος»Ο Χριστός για να αναστήσει το Λάζαρο χρειάστηκε να αντιστρέψει τη φθορά. Το σώμα είχε αρχίζει να αποσυντίθεται. Να διαλύεται. Να λυώνει. Αυτό όμως δεν εμπόδισε το Χριστό να τον αναστήσει. Κατά τον ίδιο τρόπο δεν θα τον εμποδίσει να προχωρήσει και στη δική μας Ανάσταση.

 

Η έγερση του Λαζάρου είναι ιδιαίτερα αγαπητή στο λαό μας. Έχει τραγουδηθεί ιδιαίτερα από μεγάλους και παιδιά. Σε πολλές περιοχές έχουμε δρώμενα, τα οποία αναπαριστούν με τον ελεύθερο λαϊκό τρόπο το περιστατικό.

 

Μετά από αυτό το περιστατικό που συνέβη 6 ημέρες πριν από το Πάσχα ακολουθεί η πορεία του Κυρίου προς την Ιερουσαλήμ. Ο Χριστός πλέον δεν είναι αυτός που ανασταίνει νεκρούς και κάνει θαύματα, αλλά αυτός που θα πεθάνει για εμάς, αυτός που σε λίγο θα συρθεί ως προβατό για να θυσιαστεί και δεν θα φέρει καμία αντίρρηση σε αυτόν που θα τον θυσιάσει.

Καλή Μεγάλη Εβδομάδα!

Πώς γιορτάζουν το Πάσχα στη Νίσυρο;

Ετικέτες

Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, Κυριακή των Βαΐων, Λαμπροβδομάδα, Νίσυρος, Ναθαναήλ, Πάσχα, Παρασκευή της Λαμπρής, Παναγία Σπηλιανή, Σάββατο του Λαζάρου, έθιμα, επιτάφιος

Ρεπορτάζ-φωτογραφίες των

Σταύρου Ν. Ορσάρη και Βασιλείου Δ. Γεωργιοπούλου

 

Το Πάσχα είναι από τις πιο σημαντικές αν όχι η σημαντικότερη εορτή των Χριστιανών και όπως είναι λογικό πολλά ήθη, έθιμα και παραδόσεις έχουν δημιουργηθεί γύρω του. Σε κάθε περιοχή, σε κάθε χωριό της Χώρας μας έχουν δημιουργηθεί στο πέρασμα των αιώνων διάφορες συνήθειες που σχετίζονται με όλα όσα διαδραματίζονται την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής και κορυφώνονται στη διάρκεια της Εβδομάδας των Παθών καταλήγοντας στην Ανάσταση του Κυρίου.

Η Νίσυρος είναι ένα μικρό νησί των Δωδεκανήσων νοτιότερα από την Κω. Εκκλησιαστικά ανήκει στην πνευματική ευθύνη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και δέχεται την διαρκή φροντίδα του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, όπως συμβαίνει με όλα τα Δωδεκάνησα.

Από το 2004 αποτελεί τμήμα της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου, η οποία από το 2009 ποιμαίνεται από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου, ο οποίος φροντίζει να το επισκέπτεται συχνότατα και να είναι παρών στην πνευματική ζωή του νησιού.

Ας δούμε, λοιπόν, τις ξεχωριστές παραδόσεις, ήθη και έθιμα που επικράτησαν στο νησί με την πάροδο των αιώνων. Οι προετοιμασίες για την μεγάλη γιορτή του Πάσχα ξεκινάνε στο νησί από πολύ νωρίς, ήδη από της αρχές της Μεγάλης Σαρακοστής, και κορυφώνονται στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας και τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα.

Τα πασχαλινά έθιμα ξεκινούν το Σάββατο του Λαζάρου. Αυτή τη μέρα τα παιδιά του Δημοτικού σχολίου με τους δασκάλους τους βγαίνουν στου δρόμους του νησιού ψάλλοντας τα κάλαντα του Λαζάρου και κρατώντας φοίνικες (βαγιές) στα χέρια πλεγμένες ώστε να δημιουργούνται διάφορα σχέδια. Τις διακοσμούν με λουλούδια και την «καλαντήρα», μία ξύλινη κατασκευή που φέρει τη μορφή του Λαζάρου και ένα περιστέρι, το οποίο περιστρέφεται δεμένο με ένα κορδόνι. Τα παιδιά μαζεύουν χρήματα για τους σκοπούς του σχολείου και αυγά. Την ίδια μέρα οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα λεγόμενα «Λαζαράκια». Είναι γλυκίσματα γεμιστά με διάφορους καρπούς που πλάθονται σε σχήμα μορφής ανθρώπου.

Το επόμενο πρωί, Κυριακή των Βαΐων, οι ναοί του νησιού γεμίζουν από κόσμο. Στη διάρκεια του όρθρου ο ιερέας ευλογεί τα «Βάγια», φύλλα φοίνικα πλεγμένα έτσι ώστε να δημιουργούν σταυρό. Τη ίδια μέρα συνήθως ξεκινάνε οι νοικοκυρές να φτιάχνουν και τα λεγόμενα «ψηλοκούλουρα», τα οποία αποτελούν το κατεξοχήν κουλούρι του Πάσχα για τη Νίσυρο. Τα κουλούρια αυτά γίνονται με ζυμάρι αναμεμειγμένο με κανέλα, ζάχαρη, βούτυρο, αλεύρι κ.α.

Τις επόμενες μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας συνεχίζουν με διάφορα άλλα είδη από κουλούρια, τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουν τα αυγά, το Μεγάλο Σάββατο κάνουν τυρόπιτες, ενώ ταυτόχρονα προσέρχονται σε μεγάλο αριθμό στην εκκλησία.

Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης μετά την ακολουθία των Αγίων Παθών, υπάρχουν πιστοί που παραμένουν στο ναό για να «ξημερωθούν» με το Χριστό ψάλλοντας το τοπικό μοιρολόι και διάφορους ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι νεότερες γυναίκες την ίδια ώρα στολίζουν το ιερό κουβούκλιο, δηλαδή τον επιτάφιο, όπου το πρωί θα τοποθετηθεί το σώμα του Χριστού.

Τη Μεγάλη Παρασκευή, ημέρα των Παθών του Κυρίου, ύστερα από την αποκαθήλωση πραγματοποιούνται επιμνημόσυνες δεήσεις στα κοιμητήρια του νησιού και το βράδυ η ακολουθία του επιταφίου. Τα εγκώμια ψάλονται από τους πιστούς όπου χωρίζονται σε δύο χορούς. Σε όλη τη διάρκεια της περιφοράς του επιταφίου στους δρόμους και τα σοκάκια συνεχίζονται να ψάλλονται τα εγκώμια από νέους και νέες του νησιού. Ἐξω από κάθε ναό ο ιερέας πραγματοποιεί δέηση. Μόλις ο επιτάφιος επιστρέψει στο ναό, οι πιστοί περνούν για ευλογία από κάτω.

 

Το Μεγάλο Σάββατο  από πολύ νωρίς ο κόσμος γεμίζει τους ναούς για να πάρει  μέρος στα «θρονιά», την ώρα δηλαδή που ψάλλεται το «Ανάστα ο Θεός…» και ο ιερέας ραίνει με ροδοπέταλα τους πιστούς, αυτοί με τη σειρά τους χτυπούν να στασίδια των ναών και παράγεται ένας πολύ δυνατός θόρυβος. Το μεσημέρι και ύστερα από τις πρώτες κωδωνοκρουσίες οι νέοι, και όχι μόνο, μαζεύονται στην κεντρική πλατεία του Μανδρακιού, την Ηλικιωμένη, όπου γίνεται ο λεγόμενος «πόλεμος», όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται τα τελευταία χρόνια με χρήση διαφόρων βεγγαλικών, τα οποία προϊδεάζουν όλους μας για τον ερχομό της Ανάστασης. Το βράδυ κατά την τελετή της Αναστάσεως μόλις ακουστεί το «Χριστός Ανέστη» τα βεγγαλικά και οι κροτίδες πέφτουν σε μεγάλες ποσότητες στους περίβολους των ναών του νησιού.

Την Κυριακή του Πάσχα γίνεται η λιτάνευση της εικόνας της Αναστάσεως στους δρόμους νησιού και καταλήγει στους ναούς που τελείται ο εσπερινός της Αγάπης. Μετά όλοι μαζεύονται οικογενειακά και γιορτάζουν την Ανάσταση με το καθιερωμένο κατσικάκι, το λεγόμενο «καπφαμάς», το οποίο στη Νίσυρο συνηθίζεται να μαγειρεύεται στο φούρνο γεμιστό με ρύζι.

Η εβδομάδα που ακολουθεί γνωστή ως «Λαμπροβδομάδα» αποτελεί τη συνέχεια της Μεγάλης Εβδομάδας με πολλά έθιμα και παραδόσεις. Αρχικά τη Δευτέρα του Πάσχα, το πρωί στην λειτουργία γίνεται το έθιμο του «μαναλιού» δηλαδή όποιο από τα παιδιά που διακονούν  το Ιερό σηκώσει το μανουάλι  κατά την κοινωνία των πιστών του δίδεται ως ευλογία ένα χρηματικό ποσό. Αργότερα την ίδια μέρα έρχονται από τους Πάλλους στο Μανδράκι η εικόνα των Αγίων Αποστόλων και της Παναγίας της Κυράς συνοδευόμενες από τον ιερέα του χωριού, τον ψάλτη, τους επιτρόπους και αρκετούς πιστούς. Οι εικόνες «γυρίζουν» τα σπίτια ένα ένα και γίνεται δέηση υπέρ υγείας των οικογενειών μέσα στα σπίτια τους.

Το επόμενο πρωί είναι η μέρα για την «Ευαγγελίστρα». Η «Ευαγγελίστρα» είναι ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου που βρίσκεται περίπου 4 χιλιόμετρα έξω από το Μανδράκι. Εκεί το πρωί γίνεται η Θεία Λειτουργία και μετά ξεκινάει το πανηγύρι με παραδοσιακή μουσική και φαγητό και κρατάει ως αργά το απόγευμα. Την ίδια ώρα που γίνεται το πανηγύρι στην Ευαγγελίστρα οι ενορίτες από τους Πάλλους «γυρίζουν» την εικόνα των Αγίων Αποστόλων και της Παναγίας της Κυράς στα Νικειά. Οι επόμενες δύο μέρες η Τετάρτη και η Πέμπτη δηλαδή είναι μέρες ξεκούρασης και προετοιμασίας για την ομορφότερη μέρα όλου του χρόνου για τη Νίσυρο την Παρασκευή της Λαμπρής.

 

Αυτή τη μέρα είναι δύσκολο να την χαρακτηρίσεις με λόγια. Από νωρίς το πρωί όλοι στο Μανδράκι είναι «στο πόδι» και ετοιμάζονται για να συνοδεύσουν την Παναγιά τους στα χωριά του νησιού. Γύρω στις 7, στο μοναστήρι της Σπηλιανής το αντίγραφό της εικόνας τοποθετείται κάτω από το καμπαναριό και αρχίζει η δέηση από τον ηγούμενο. Στη συνέχεια νέοι παίρνουν την εικόνα στους ώμους τους και οι καμπάνες χτυπούν. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχουμε τη χαρά και την ιδιαίτερη τιμή να συνοδεύει την Παναγιά τη Σπηλιανή ο αγαπητός σε όλους και λάτρης των παραδόσεων Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Ναθαναήλ. Εν μέσῳ πομπής η εικόνα φτάνει στο λιμάνι και όλοι επιβιβάζονται σε λεωφορεία, αυτοκίνητα και μηχανάκια και συνοδεύουν την Παναγιά. Προπορεύονται τα μηχανάκια, ακολουθούν τα λεωφορεία με την εικόνα της Σπηλιανής και έπονται τα αυτοκίνητα.

Η πρώτη στάση γίνεται στον Εμπορειό, εκεί ο εφημέριος του χωριού λειτουργεί και στη διάρκεια του όρθρου μπαίνει η εικόνα και οι πιστοί. Αφού τελειώσει η Θεία Λειτουργία ξεκινάει η λιτάνευση της εικόνας σε όλα τα σπίτια του χωριού. Μόλις η Παναγία ευλογήσει και το τελευταίο ξανά επιβιβάζονται όλοι στα οχήματα και κατευθύνονται στο ορεινότερο χωριό του νησιού, τα Νικειά. Την ίδια ώρα ξεκινάει η λιτάνευση στο χωριό των εικόνων των Άγιων Απόστολων με την Παναγία των Κυρά από τους ενορίτες των Πάλλων.

Πρώτα γίνεται δέηση στο ναό του χωριού και έπειτα η εικόνα ευλογεί όλα τα σπίτια του χωριού. Αμέσως μετά όλοι οι «συνοδοί της Παναγιάς» κάθονται για φαγητό στα παραδοσιακά εστιατόρια του χωριού. Το μεσημέρι ξεκινάει η μεγάλη πομπή, στην αρχή τα μηχανάκια, στη μέση τα λεωφορεία με την εικόνα της Σπηλιανής και ακολουθούν τα αυτοκίνητα και κατευθύνονται στο Μανδράκι. Σε μικρή απόσταση από τα σημερινά Δημοτικά Λουτρά, στην περιοχή που ονομάζεται «Βρετού» επειδή ήταν η περιοχή που βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας τελείται και εκεί δέηση. Μόλις φτάσει η πομπή στο Μανδράκι ξεκινάει και εκεί η Παναγία να ευλογεί τα σπίτια. Την ίδια ώρα οι καμπάνες του μοναστηριού χτυπούν χαρμόσυνα καθώς και όλων ναών που περνάει η εικόνα της Σπηλιανής απ έξω ή από κοντά. Αργά το βράδυ μόλις «μπει» η Παναγία σε όλα τα σπίτια επιστρέφει στο μοναστήρι της. Στην είσοδο του Ενετικού κάστρου, όπου βρίσκεται το μοναστήρι, γίνεται η «Ευχή», η μεγάλη δέηση δηλαδή για όλους τους κατοίκους και γενικότερα όλους όπου και αν βρίσκονται. Την ίδια στιγμή πέφτουν σαν βροχή τα πυροτεχνήματα και οι κροτίδες κάνοντας τη νύχτα μέρα. Μετά προσφέρεται σε όλους στην τραπεζαρία της μονής μακαρονάδα με κιμά. Αξιοσημείωτο είναι αυτή τη μέρα η συμμετοχή των νέων του νησιού όλη τη διάρκεια της μέρας που είναι πολύ συγκινητικό και φαίνεται ότι οι νέοι του νησιού ευλαβούνται ιδιαιτέρα την Παναγιά μας.

Το πρωί του Σαββάτου, στο Μανδράκι λιτανεύεται η εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου από τα Νικειά και ευλογεί και αυτή με τη σειρά της τα σπίτια.

Την Κυριακή το πρωί, μετά την Θεία Λειτουργία λιτανεύεται η Παναγία η Σπηλιανή στους Πάλλους. Ξανά με το ίδιο τυπικό η εικόνα μεταφέρεται στο χωριό και εκεί ευλογεί όλα τα σπίτια του χωριού. Αφού ολοκληρωθεί το μισό χωριό ξεκινάνε οι εικόνες των Αγίων Αποστόλων και της Παναγίας της Κυράς και λίγο αργότερα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου για να ευλογήσουν και αυτές με τη σειρά τους τα σπίτια του χωριού. Μετά το τέλος της λιτάνευσης οι «συνοδοί» της Παναγιάς κάθονται για φαγητό και το απόγευμα επιστρέφουν όλοι μαζί την εικόνα στο μοναστήρι της και εύχονται ο ένας στον άλλο να έχουν την υγεία τους για να μπορούν και του χρόνου να συνοδέψουν την Παναγιά.

Με αυτό τον πανηγυρικό τρόπο ολοκληρώνονται οι παραδόσεις και τα έθιμα του Πάσχα στην Νίσυρο. Είναι πολύ ενθαρρυντικό το ότι όλα τα παραπάνω τα στηρίζουν και συμμετέχουν σε αυτά οι νέοι του νησιού και δεν τα αφήνουν να χαθούν στο διάβα του χρόνου.