«Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ»

Ετικέτες

προς Εβραίους, Γρατσέας, Γένεσις, Γαλίτης, Μίρκο Τομάσοβιτς, Μελχισεδέκ, Χριστός, απ. Παύλος, ιεροσύνη

Το αποστολικό ανάγνωσμα της Γʹ Κυριακής των Νηστειών, της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως, ολοκληρώνεται με το χωρίο της προς Εβραίους επιστολής που χρησιμοποιήσαμε στον τίτλο αυτού του σημειώματός μας (Εβρ. 5:6).

Η φράση αυτή προέρχεται από τον 4^ο στίχο του 109^ου Ψαλμού, ο οποίος λέει τα εξής: «ὤμοσεν Κύριος καὶ οὐ μεταμεληθήσεται σὺ εἶ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ».

Ο Μελχισεδέκ, ο οποίος στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται για πρώτη φορά στο βιβλίο της Γενέσεως, στους στίχους 17 μέχρι 20 του 14^ου κεφαλαίου, ήταν ιερέας της πόλεως Σαλήμ. Η πόλη αυτή που το όνομά της σημαίνει «ειρήνη» είναι η Ιερουσαλήμ και ο Μελχισεδέκ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο ιερέας της, με την έννοια αυτού που υπηρετεί το Θεό, αλλά ταυτόχρονα φροντίζει και διαφυλάττει το πολύτιμο αγαθό της ειρήνης.

Ο Μελχισεδέκ ως πρόσωπο παραμένει αρκετά σκοτεινό και μάλλον απροσδιόριστο ως προς την καταγωγή του. Περνά από τα κείμενα ως διάττων αστέρας αφήνοντας, όμως, έντονη τη σφραγίδα του, καθώς, ήδη από την αρχαιότητα είχε συσχετιστεί με το Χριστό.

Το όνομα Μελχισεδέκ σημαίνει «ο βασιλιάς μου είναι δίκαιος» ή όπως το μεταγράφει ο απ. Παύλος στην προς Εβραίους «βασιλεὺς δικαιοσύνης» και «βασιλεὺς εἰρήνης». Στο σημείο αυτό θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο βασιλιάς με τον οποίο σχετίζεται το όνομά του είναι ο Θεός που αποκαλύπτεται σε όλους μας μέσα από την Παλαιά Διαθήκη, ο Δημιουργός του κόσμου, καθώς στο Γεν. 14:18 σημειώνεται ότι ήταν ιερέας του Θεού του Υψίστου, χαρακτηρισμός που αποδίδεται από την Αγία Γραφή στον αληθινό Θεό (π.χ. Μρκ. 5:7, Λκ 1:32, 35, 6:35, Πρ 7:48, 16:17).

Ο Μελχισεδέκ αναφέρεται σε μεγάλο αριθμό κειμένων. Σύμφωνα με τον κ. Μόσχο Γκουτσιούδη υπάρχουν, εν συντομίᾳ, οι εξής αναφορές:

Μίας αιρετικής ομάδας, αυτής των Μελχισεδεκιανών

Στα γνωστικά κείμενα.

Στα χειρόγραφα του Κουμράν, όπου έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη σωτηρία.

Στην πατερική γραμματεία, όπου είναι τύπος του Χριστού και η προσφορά του κατανοείται ως θυσία.

Στα λειτουργικά κείμενα της Ρώμης.

Στη ραβινική γραμματεία.

Στην απόκρυφη γραμματεία.

Στον Φίλωνα και στον Ιώσηπο.

Στην Καινή Διαθήκη.

Αναμφίβολα πρόκειται για μία μυστηριώδη προσωπικότητα, την οποία κάνει ακόμη πιο μυστηριώδη η αναφορά της προς Εβραίους ότι είναι «ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγενεαλόγητος» και μάλιστα «μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν μήτε ζωῆς τέλος ἔχων». Αυτή η παράδοξη αναφορά τον συνδέει άμεσα με το Χριστό, καθώς Αυτός είναι, κατά κυριολεξία, ο μόνος ο οποίος συγκεντρώνει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά:

απάτωρ ως άνθρωπος,

αμήτωρ ως Θεός,

αγενεαλόγητος με την έννοια ότι, όπως δεν κατέχουμε τη γενεαλογία του Μελχισεδέκ, κατ᾿ ανάλογο τρόπο δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι γνωρίζουμε τη «γενεαλογία» δηλαδή τον τρόπο υπάρξεώς του Υιού και Λόγου του Θεού,

χωρίς αρχή και τέλος, ως Θεός.

Κατ’ επέκταση ο Ιησούς Χριστός «μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκὲς» χωρίς η ιερωσύνη του να παρέλθει ή να φθαρεί ποτέ. Ο συγγραφέας της προς Εβραίους τον αντιμετωπίζει με μεγάλο σεβασμό και τον κατανοεί, όπως και η κατοπινή πατερική γραμματεία, ως τυπολογική παρουσίαση/προτύπωση του Χριστού στην Παλαιά Διαθήκη.

Μάλιστα, η (αρχ-)ιερωσύνη που κατέχει ο Χριστός συνδυάζεται με αυτή του ιερέα της Σαλήμ και θεωρείται ότι υπάρχει εις τον αιώνα ακολουθώντας την ίδια τάξη. Αναμφίβολα η αναφορά αυτή είναι από τις πλέον τιμητικές για άνθρωπο και εξηγεί τη συνήθεια των αγιογράφων να αγιογραφούν τον Μελχισεδέκ στο σκευοφυλάκιο, δηλαδή στο χώρο που, κατά την παράδοση ενδυόταν τα άμφιά του ο ιερέας (ή ο αρχιερέας), και σήμερα, καθώς δεν υπάρχει πλέον σκευοφυλάκιο, στα νότια της Αγίας Τράπεζας, σε μία κόγχη που βρίσκεται διαμετρικά με την πρόθεση, όπου πάλι υπάρχει χώρος για την ένδυση των κληρικών. Αυτή η εικόνα θύμιζε και θυμίζει στους κληρικούς το βάρος της ιερωσύνης που φέρουν στους ώμους τους.

Κλείνοντας το παρόν σημείωμα επιβάλλεται να αναφέρουμε τη σημαντικότατη για τη μελέτη των σχετικών με τον Μελχισεδέκ θεμάτων διδακτορική διατριβή του Μίρκο Τομάσοβιτς με τίτλο «Ο Μελχισεδέκ και το μυστήριο της ιερωσύνης του Ιησού Χριστού» (εισηγητής του θέματος ο Ομότιμος καθ. της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γεώργιος Γαλίτης), καθώς και τις αναφορές του Γιώργου Γρατσέα στο υπόμνημά στην προς Εβραίους επιστολή και σε σχετικά άρθρα του.

Advertisement