Άγιος Ανδρέας: μία χαρακτηριστική περίπτωση!

Ετικέτες

Βησθαϊδά, άγ. απ. Ανδρέας, απ. Πέτρος, μαρτυρία, μαρτύριο

Με το κλείσιμο του φθινοπώρου, στις 30 Νοεμβρίου, γιορτάζουμε τη μνήμη του αγίου αποστόλου Ανδρέα. Μαζί με τον αδελφό του απ. Πέτρο ήταν οι πρώτοι μαθητές του Χριστού. Ψαράδες από την πόλη Βησθαϊδά, μεσαίου οικονομικού επιπέδου, προφανώς σεβαστά μέλη της τοπικής κοινωνίας, πιστοί ακόλουθοι και γνώστες του νόμου του Θεού.

Ο Χριστός μπήκε στη ζωή τους σαν θύελλα και σάρωσε τα πάντα. Άλλαξε τη σχέση τους με τους οικείους τους, με τους συγχωριανούς τους, με την τοπική συναγωγή, με το Νόμο. Άλλαξε τη στάση τους απέναντι στη ζωή, στο συνάνθρωπο, στις σχέσεις. Άλλαξε τις αντιλήψεις τους για την εργασία, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη. Τα πάντα!

Η πορεία τους και ιδιαίτερα του απ. Ανδρέα σταθερή. Αταλάντευτη. Αμετακίνητη. Ανάμεσα σε δύο άξονες.

Πολύ λίγα γνωρίζουμε από την Καινή Διαθήκη για τον απ. Ανδρέα. Είναι μία μορφή που πρωταγωνιστεί διακριτικά, τιμάται με σεμνότητα και αλλάζει τον κόσμο σιωπηρά. Τα περισσότερα στοιχεία του βίου του τα κατέχουμε από την παράδοση της Εκκλησίας. Το πέρασμά του από τη Μικρά Ασία, το Βυζάντιο, την Ελλάδα έθεσε, μαζί με το πέρασμα του απ. Παύλου, τα θεμέλια για την ανάπτυξη του Χριστιανισμού σε αυτές τις περιοχές. Η διάδοση του ευαγγελίου αποτελεί τον κύριο στόχο των προσπαθειών του. Τηρεί με ακρίβεια την τελευταία εντολή του Κυρίου, με την οποία απέστειλε τον ίδιο και τους άλλους αποστόλους σε όλους τους λαούς της οικουμένης για να κατηχήσουν και να βαπτίσουν τους ανθρώπους στο όνομά Του. Οι διηγήσεις μάς λέγουν ότι η αποστολή του στέφθηκε με επιτυχία. Το πέρασμά του μεταμόρφωνε τους ανθρώπους και ξεκούραζε τους κουρασμένους, καθώς τους προσέφερε λόγο ζωής και αλήθειας.

Ολόκληρη η ζωή του ήταν μία μαρτυρία για το λόγο της ζωής, για το Σαρκωμένο λόγο, για τον Ιησού Χριστό. Μία μαρτυρία, η οποία σφραγίστηκε από το μαρτύριο.

Η ζωή μαρτυρίας και μαρτυρίου είναι οι δύο άξονες ανάμεσα στους οποίους κινείται η ζωή του αγίου αποστόλου Ανδρέα. Μια ζωή η κατάληξη της οποίας είναι η πόλη της Πάτρας και ένας σταυρός. Ένας σταυρός σε σχήμα Χ.

Η περίπτωση του απ. Ανδρέα περιέχει δύο στοιχεία που είναι χαρακτηριστικά της ζωής του κάθε χριστιανού. Την επιθυμία να δίνει μαρτυρία του Λόγου, όπου σταθεί και όπου βρεθεί είτε με τα λόγια είτε με τα έργα του, και την συνειδητοποίηση ότι μια ζωή μαρτυρίας δεν μπορεί παρά να την ακολουθεί το μαρτύριο.

Οπωσδήποτε, ο απ. Ανδρέας δεν είναι ο μόνος άγιος που ακολούθησε αυτή τη στενή και δύσκολη οδό. Κατέχει, όμως, μία μοναδική θέση στην παράδοση της Εκκλησίας, καθώς είναι ο πρώτος από τους μαθητές του Χριστού και κατάφερε με το βίο του να κάνει πράξη την αποστολή του.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πολύ παρατηρητικός για να διαπιστώσει ότι και τα δύο στοιχεία -η διάθεση μαρτυρίας και μαρτυρίου- λείπουν πλέον από την καθημερινότητά μας και πρέπει, δίχως άλλο, να καταβάλουμε σημαντική προσπάθεια για να τα επανεύρουμε, για να τα κάνουμε και πάλι στόχο της ζωής μας.

Ο άγ. απόστολος Ανδρέας αποτελεί, λοιπόν, μία χαρακτηριστική περίπτωση χριστιανού, ο οποίος πραγματοποίησε με τη ζωή του το λόγο του Κυρίου για τον ευαγγελισμό του κόσμου και τη μεταμόρφωσή του, ακόμη και αν αυτό είχε ως συνέπεια το βίαιο δικό του θάνατο.

Advertisements

Συλλογή υπογραφών κατά του Εθνοφυλετισμού, Νεοφασισμού, Νεοναζισμού.

Ετικέτες

ρατσισμός, συλλογή υπογραφών, Χριστός

Η Πρωτοβουλία Χριστιανών κατά του Εθνοφυλετισμού, Νεοφασισμού, Νεοναζισμού ξεκίνησε τη συλλογή υπογραφών με σκοπό την ενίσχυση του αιτήματός της προς την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος για την ξεκάθαρη Πνευματική Καταδίκη του Εθνοφυλετισμού, του Νεοναζισμού και του Νεοφασισμού (το κείμενο θέσεων της Πρωτοβουλίας δημοσιοποιήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2012).

Πρόκειται γία μία ιδιαίτερα σημαντική Πρωτοβουλία που ξεκίνησε από το διαδίκτυο, ως μία ομάδα στο facebook, αλλά, εκ των πραγμάτων, απλώνεται στην ζωή, στην καθημερινότητά μας και δεν αφήνει κανένα μας ανεπηρέαστο.

Αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε, για την πατρίδα και την αξιοπρέπειά μας.

Χρυσή Αυγή και Ορθόδοξη Εκκλησία είναι αντίθετες, αντικρουόμενες, παρουσίες στον κόσμο μας, καθώς η μεν πρώτη πρεσβεύει τις διακρίσεις, η δε δεύτερη, όχι απλώς τις καταργεί, αλλά κυριολεκτικά τις σαρώνει διδάσκοντας ότι δεν υπάρχει πλέον διάκριση ανάμεσα στους λαούς, ανάμεσα στα φύλα, ανάμεσα στην κοινωνική ή οικονομική κατάσταση, ανάμεσα στις θρησκευτικές παραδόσεις. Όλοι είμαστε εικόνες του Χριστού και ως τέτοιες η Εκκλησία μας τιμά και μας σέβεται.

Η αλληλεγγύη κι εμείς

Ετικέτες

φιλανθρωπία, Εκκλησία, αγάπη, αλληλεγγύη

Στην κοινωνία μας έχει επικρατήσει μία αντίληψη που θέλει τον άνθρωπο να κοιτά τη δουλειά του, χωρίς να παρεμβαίνει στις ανάγκες του πλησίον του και όταν το κάνει να το κάνει με την τήρηση των αναγκαίων αποστάσεων, ώστε να μην εμπλακεί συναισθηματικά.

Είμαστε ευγενείς, διακριτικοί, αλλά ταυτόχρονα απομακρυσμένοι, και ίσως αδιάφοροι.

Το θέμα της «αλληλεγγύης» προς το συνάνθρωπο είναι ένα πραγματικά ενδιαφέρον πρόβλημα, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης όπως αυτές που ζούμε σήμερα.

Σχετικά με την ετυμολογική προέλευση της λέξης δεν υπάρχει ομοφωνία. Κάποιοι την ετυμολογούν από το «αλλήλων + εγγύς» δηλαδή ο ένας κοντά στον άλλο, ενώ κάποιοι από το «αλλήλων + εγγύη» δηλαδή αναλαμβάνω κοινές υποχρεώσεις μαζί με άλλον. Το βέβαιο πάντως είναι ότι η αλληλεγγύη έχει να κάνει με τη σχέση μας με το συνάνθρωπο και τον τρόπο με τον οποίο τη διαχειριζόμαστε στη ζωή μας.

Μία πολύ καλή αφετηρία για να δούμε αυτή τη σχέση είναι να ερευνήσουμε το τι σημαίνει ο άνθρωπος για μας.

Σύμφωνα με την ανθρωπολογική προσέγγιση της ορθόδοξης παράδοσης ο άνθρωπος, κάθε άνθρωπος, είναι πλασμένος σύμφωνα με την εικόνα του Θεού. Αυτό το χαρακτηριστικό αποτελεί ένα εργαλείο, μία δυνατότητα που αν την αξιοποιήσουμε, θα οδηγηθούμε στην ομοίωση με το Θεό, και θα γίνουμε κατά χάριν Θεοί.

Τα στοιχεία της εικόνας του Θεού στον άνθρωπο είναι η δυνατότητα που έχουμε να αληθεύουμε εν αγάπη, δηλαδή να περνάμε τη ζωή μας με ελευθερία και αγάπη, αναζητώντας την αλήθεια, η οποία είναι ο Τριαδικός Θεός, όπως έχει αποκαλυφθεί στην Εκκλησία.

Η ελευθερία στην ποία απευθυνόμαστε δεν είναι του τύπου «είμαι ελεύθερος να διαλέξω το α ή το β προϊόν», αλλά το να μπορώ να επιλέξω ποιο ή τι είναι σε θέση να ενισχύσει την ελευθερία μου, συνδέοντας τον καθένα από εμάς με την πηγή της ελευθερίας και της αγάπης που είναι ο Θεός.

Η ελευθερία, λοιπόν, είναι αυτό που μας οδηγεί στον αγώνα για την επίτευξη της αγάπης. Η αλληλεγγύη, με τη σειρά της, είναι καρπός της αγάπης μας προς το συνάνθρωπο και όχι μία πράξη κοινωνικής ανοχής ή επιφανειακής καλοσύνης και ευγένειας.

Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, η αλληλεγγύη λειτουργεί ως άλλοθι για τις παραλείψεις και τις αδυναμίες μας. Πώς μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο; Μα με την αντίληψη ότι πετώντας λίγα χρήματα ή ένα κομμάτι ψωμί σε κάποιον που το έχει ανάγκη κάναμε το καθήκον μας ως άνθρωποι και πλέον μπορούμε να κοιμηθούμε ήσυχοι.

Η αλληλεγγύη – φιλανθρωπία για την ορθόδοξη παράδοση έχει μια άλλη διάσταση πολύ πιο δυναμική. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

Ο γνωστός μας Μέγας Βασίλειος όταν ήταν επίσκοπος στην Καισάρεια, δεν αρκέστηκε να διαθέσει χρήματα ή να οργανώσει την οικοδόμηση της Βασιλειάδας, αλλά εργάσθηκε χειρονακτικά σε αυτή.

Ο άγ. Ιωάννης ο Ελεήμων, πατριάρχης στην Αλεξάνδρεια, όταν του σώθηκαν τα χρήματα για την εξαγορά υποδουλωμένων Αλεξανδρινών, σύμφωνα με την παράδοση, πουλήθηκε ως δούλος ο ίδιος, για να μπορέσει να εξαγοράσει κάποιους ακόμη. Υπόδουλος παρέμεινε για αρκετά χρόνια υπομένοντας ό,τι αυτό συνεπαγόταν.

Μία άλλη όμορφη περίπτωση αλληλεγγύης, η οποία καταγράφεται στην Καινή Διαθήκη, στο βιβλίο Πράξεις Αποστόλων, είναι αυτή της αγίας Ταβιθά, η οποία, αν και ήταν πλούσια, δεν αρκέστηκε στο να προσφέρει χρήματα σε όσους είχαν ανάγκη, αλλά εργαζόταν μαζί με τις χήρες στον αργαλειό, υφαίνοντας.

Ο άγ. Νεκτάριος, όταν κάποτε ασθένησε ο επιστάτης της Ριζαρείου, για να μη χάσει ο τελευταίος τη δουλειά του, έκανε αυτός, κατά τη διάρκεια της νύχτας, κρυφά, την προβλεπόμενη καθαριότητα, σηκώνοντας στους ώμους του το βάρος της αγάπης προς το συνάνθρωπο.

Τον φετινό Νοέμβριο (2012) έγινε μάζεμα ελιάς με προσωπική εργασία του Μητρ. Θηβών κ. Γεωργίου, με σκοπό το αποτέλεσμα της προσπάθειας να δοθεί σε εμπερίστατους συνανθρώπους μας.

Είναι σαφέστατη η πίστη της Εκκλησίας ότι όταν πάσχει ένα μέλος, πάσχει όλο το σώμα. Οι πιστοί δεν μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι αν δεν προσπαθήσουμε να θρέψουμε, να σκεπάσουμε, να στηρίξουμε όλους τους αδελφούς μας που το έχουν ανάγκη.

Η αγάπη υπερβαίνει την έννοια της ανοχής, όπως την εκφράζει η φράση «του δίνω κάτι για να μην πεθάνει και να έχω κι εγώ τη συνείδησή μου ήσυχη» και προχωρά πολλά βήματα παρακάτω. Αυτή η στάση εκφράζεται με τη διατύπωση «δεν μπορώ να φάω αν δεν μπορεί να χορτάσει και ο πλησίον μου».

Κλείνοντας ερχόμαστε στο πολύ σημαντικό ζήτημα του ποιος ωφελείται περισσότερο από την αλληλεγγύη;

Η απάντηση είναι σαφής. Περισσότερο ωφελείται αυτός που την ασκεί, καθώς βγαίνει από το καβούκι του εγωισμού του, στρέφεται προς τον πλησίον και συνάπτει σχέσεις αγάπης. Με τη στάση του βάζει τις βάσεις για να ομοιάσει με το Θεό.

Μέσα από αυτό το πρίσμα, όταν λέμε ότι στον άλλο κόσμο δεν παίρνουμε τίποτα μαζί μας δεν έχουμε απόλυτο δίκιο. Στην πραγματικότητα χάνεται ό,τι και όσα κρατάμε για τον εαυτό μας και μας συνοδεύουν ό,τι και όσα προσφέραμε. Αυτά θα είναι η απολογία μας μπροστά στο θρόνο του Θεού, όταν βρεθούμε πρόσωπο με πρόσωπο με Αυτόν, ο οποίος αποτελεί την πηγή της Αγάπης.

 

Ο πρ. Αβδιού και η ημέρα του Κυρίου

Ετικέτες

"ημέρα Κυρίου", προφήτες, Αβδιού, Εδώμ, Καινή Διαθήκη, Παλαιά Διαθήκη

Στις 19 Νοεμβρίου εορτάζει ο προφήτης Αβδιού (ή Οβδιού). Η όρασή του έχει καταγραφεί και αποτελεί το μικρότερο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης. Το όνομα Αβδιού σημαίνει μάλλον ο «υπηρέτης του Θεού» και κατά τα φαινόμενα ήταν αρκετά συνηθισμένο στην Παλαιά Διαθήκη, καθώς στις σελίδες των βιβλίων που την συγκρατούν εμφανίζονται συνολικά 13 πρόσωπα που το φέρουν.

Σε αυτό το μικρό βιβλίο συναντάμε μία χαρακτηριστική προφητική έκφραση, την έκφραση «ἡμέρα Κυρίου», η οποία εμφανίζεται και στα βιβλία των προφητών Ιωήλ (1:15, 2:1, 4:14) Σοφονία (1:14), Μαλαχία (3:19), Ησαΐα (13:9), Ἰερεμία (32:33) και Ιεζεκιήλ (7:10, 13:5). Δεν εμφανίζεται σε κανένα άλλο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, παρά μόνο στα προφητικά που σημειώσαμε, και αναφέρεται στην ημέρα κατά την οποία το θέλημα του Θεού θα επικρατήσει στον κόσμο μας αποκαθιστώντας την αδικία, εξαφανίζοντας την κακία και παρουσιάζοντας σε όλους το ένδοξο όνομα του Θεού.

Η έκφραση αυτή κρύβει χαρακτηριστικά φοβερά. Παραδείγμα αυτών των χαρακτηριστικών είναι το χωρίο 4:14-15 του πρ. Ιωήλ, το οποίο αναφέρεται στο σκοτείνιασμα του ήλιου και της σελήνης και στο σβήσιμο του φωτός των άστρων, το χωρίο 1:14 του πρ. Σοφονία, όπου η «ἡμέρα Κυρίου» χαρακτηρίζεται ως ημέρα οργής και θλίψεως ή το χωρίο 3:19 του πρ. Μαλαχία, όπου παρομοιάζεται με καμίνι που θα κατακαύσει όλους τους «αλλογενείς», ενώ για τους σεβόμενους το Θεό θα ανατείλει ως ήλιος δικαιοσύνης φέρνοντας την θεραπεία των ασθενειών και την απελευθέρωση από όλους τους εχθρούς.

Με όλες αυτές τις τρομακτικές αναφορές εκφράζεται η στιγμή κατά την οποία η δικαιοσύνη του Θεού θα αποκαταστήσει την αδικία των ανθρώπων, οι οποίοι παραμέρισαν το θέλημα του θεού και πορεύονται το δικό τους δρόμο. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, κάποια χαρακτηριστικά της οποίας περιγράφονται και στην Καινή Διαθήκη. Κατά την εποχή που γράφονται τα προφητικά βιβλία, τα χαρακτηριστικά που της αποδίδονται τρομοκρατούσαν, κατά κυριολεξία, τους αναγνώστες ή τους ακροατές τους. Η σκληρότητα των περιγραφών της θέλει να τονίσει τη δύναμη του Κυρίου, ο οποίος θα προκαλέσει αυτή την ανατροπή των νόμων της φύσεως είτε ως υπερασπιστής του Ισραήλ είτε ως τιμωρός της αμαρτίας. Σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρεται στους εχθρούς του λαού του Θεού, όπως συμβαίνει στο βιβλίο του πρ. Αβδιού, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η καταστροφή θα περιλάβει όλους τους αμαρτωλούς ανθρώπους (π.χ. στο 13^ο κεφάλαιο του πρ. Ησαΐα, όπου ενώ αναφέρεται στην καταστροφή της Βαβυλώνας, ο Κύριος φαίνεται ότι τελικά γενικεύει την οργή Του, απέναντι σε κάθε αμαρτωλό).

Ο πρ. Αβδιού χρησιμοποιεί την έκφραση «ἡμέρα Κυρίου» απευθυνόμενος στον Εδώμ, για τον οποίο προλέγει ολοκληρωτική καταστροφή. Με αυτό τον τρόπο θέλει να τονίσει για μία ακόμη φορά ότι όποιος αντιστέκεται στο θέλημα του Κυρίου δεν μπορεί τελικά να νικήσει. Αντιλαμβανόμαστε ότι παρόμοιες προφητείες ήταν πολύ σημαντικές για το ηθικό των Ισραηλιτών, οι οποίοι κατά την εποχή που εκφωνείται η συγκεκριμένη προφητεία αντιμετώπιζαν σοβαρότατα προβλήματα από επιθέσεις ξένων λαών. Αν και δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς εκφωνείται η προφητεία αυτή, πολλοί μελέτητες τη συνδέουν με την επίθεση των Βαβυλωνίων στον Ισραήλ, το 586, και την επακόλουθη καταστροφή της Ιερουσαλήμ από το βασιλιά Ναβουχοδονόσορα. Αυτό που προφητεύεται εδώ είναι η ανταπόδοση των δεινών, που τώρα υφίσταται ο Ισραήλ, στους εχθρούς του και πιο συγκεκριμένα στους Εδωμίτες, οι οποίοι ως απόγονοι του Ησαΰ, θέλουν πάντα να τον εκδικηθούν για το πάθημα του προγόνου τους από τον Ιακώβ, ο οποίος τον ξεγέλασε και του πήρε τα πρωτοτόκια.

Οι αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη κατανοούνται πληρέστερα μέσα από τις σχετικές αναφορές της Καινής Διαθήκης, όπου η έκφραση «ἡμέρα Κυρίου» χρησιμοποιείται δύο φορές.

Πρώτα στην Αʹ Θεσσαλονικείς επιστολή του απ. Παύλου (5:2), όπου τονίζεται το στοιχείο του αιφνιδιασμού που θα χαρακτηρίζει την έλευση της ημέρας του Κυρίου, η οποία χαρακτηρίζεται ως «κλέπτης ἐν νυκτί».

Έπειτα στην Βʹ Πέτρου (3:10), όπου και πάλι τονίζεται ότι θα έλθει ξαφνικά («ἥξει . . . ὡς κλέπτης»), αλλά ταυτόχρονα προβάλλονται τα στοιχεία αλλαγής του κόσμου: «οι ουρανοί θα εξαφανιστούν με τρομερό πάταγο, τα στοιχεία της φύσεως θα διαλυθούν στη φωτιά, και η γη, όπως και όλα όσα έγιναν πάνω σε αυτή, θα κατακαούν».

Η «ἡμέρα Κυρίου», λοιπόν, είναι μία προσφιλής βιβλική έκφραση, η οποία περιγράφει τη στιγμή της ανακαίνισης του κόσμου κατά το τέλος της ιστορίας. Είναι η ημέρα κατά την οποία το θέλημα του Κυρίου θα επιβληθεί πάνω στην αμαρτία και σε όσα δεινά αυτή επισωρεύει στη δημιουργία. Είναι η ημέρα κατά την οποία ο Θεός θα αποκαταστήσει τον κόσμο στην πρότερη μακαριότητά του και θα τον οδηγήσει στη «ζωὴ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος».

«Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις»

Ετικέτες

πειθαρχία, Χούντα, απ. Πέτρος, εξουσία

Στο 5^ο κεφάλαιο του βιβλίου «Πράξεις Ἀποστόλων» ο ευαγγ. Λουκάς αναφέρεται σε ένα από τα πολλά περιστατικά που οδήγησαν τους αποστόλους μπροστά στο κριτήριο της εξουσίας. Η σχέση του χριστιανισμού με την εξουσία ήταν πολύ «στενή» από τα πρώτα χρόνια, μόνο που τότε οι πρώτοι χριστιανοί ήταν πάντοτε απέναντι στην εξουσία και θύματα των κατασταλτικών μεθόδων της.

Καθόλου παράξενο αυτό. Η εξουσία από τη φύση της στέκει απέναντι από τον άνθρωπο και προσπαθεί να του επιβληθεί. Προσπαθεί να περιορίσει ή ακόμη και να εξαφανίσει κάθε αντίθετη, κάθε διαφορετική γνώμη.

Η εξουσία, ακόμη και η πιο σωστή, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τον άνθρωπο ως εικόνα Θεού. Πρέπει να τον πείσει να υποταχθεί και να την αποδεχθεί, ανεξάρτητα από την θέλησή του.

Από την άλλη μεριά η πίστη που έφερε στον κόσμο μας ο Χριστός έχει άλλες προτεραιότητες: την αγάπη, το σεβασμό, την κατανόηση, την αλληλεγγύη και πολλά άλλα.

Στο 5^ο κεφάλαιο των Πράξεων μαθαίνουμε ότι οι Σαδδουκαίοι συνέλαβαν τους αποστόλους και τους έκλεισαν στη φυλακή. Άγγελος Κυρίου, αφού τους απελευθέρωσε, τους προέτρεψε να συνεχίσουν να κηρύττουν το λόγο του Θεού δημόσια, παρά την αντίδραση του επίσημου ιουδαϊσμού. Οι απόστολοι, χωρίς να χάσουν χρόνο, αμέσως, το ίδιο πρωινό που τους είχε απελευθερώσει ο άγγελος, πήγαν στο ναό και ξεκίνησαν πάλι να διαδίδουν το λόγο του Θεού.

Οι ιουδαϊκές αρχές, το ίδιο πρωί, συγκάλεσαν το Συνέδριο για να τους δικάσουν. Όταν έψαξαν στη φυλακή δεν τους βρήκαν εκεί, παρά το ότι οι θύρες ήταν κλειστές και οι φρουροί στις θέσεις τους. Ενώ απορούσαν σχετικά με το τι είχαν γίνει οι κρατούμενοι, πληροφορήθηκαν ότι εκείνοι βρίσκονταν στο ιερό και δίδασκαν δημόσια το ευαγγέλιο. Αφού τους έφεραν μπροστά στο Συνέδριο, με προσοχή για να μην αντιδράσει ο λαός, τους έστησαν ενώπιόν τους και τους μίλησαν με μεγάλη αυστηρότητα λέγοντας «γεμίσατε την Ιερουσαλήμ με τη διδασκαλία σας και μας καθιστάτε υπεύθυνους για το θάνατο του Ιησού». Τότε ο απ. Πέτρος πήρε το λόγο εξ ονόματος όλων των αποστόλων και απάντησε λέγοντας «πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις».

Τι στάση, λοιπόν, πρέπει να τηρούμε εμείς;

Η φράση αυτή δίνει το στίγμα της σχέσης μας με την κάθε εξουσία και ιδιαίτερα με αυτή που έρχεται σε σύγκρουση με το θέλημα του Θεού. Σε κάθε περίπτωση είναι υποχρέωσή μας να σεβόμαστε τον άνθρωπο ως εικόνα του Θεού. Αυτό δεν μπορεί να αλλάξει. Ο απ. Πέτρος με την προσθήκη της λέξης «μᾶλλον» δεν απορρίπτει συνολικά κάθε εξουσία, αλλά τονίζει ότι πρέπει να υπακούμε σε αυτήν μέχρι ενός ορίου. Ποιο είναι αυτό το όριο; Φρονούμε ότι το όριο ξεπερνιέται όταν η εξουσία και οι υπηρέτες της αρνούνται να δουν στο πρόσωπο του συνανθρώπου τους την εικόνα του Θεού, καθώς μόνο σε αυτή την περίπτωση έχουμε πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων του.

Εύλογα αναρωτιέται κανείς είναι δυνατό να συμβαίνει κάτι τέτοιο στον κόσμο μας; Είναι δυνατό να δούμε τον άλλο ως εικόνα του Θεού ή πρόκειται για μία ουτοπική ελπίδα;

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για μία δύσκολη και όχι πολύ συνηθισμένη κατάσταση. Ευθύνη και υποχρέωσή μας είναι να προσεγγίσουμε τον άλλο μέσα από αυτό το πρίσμα, διασώζοντας όχι τόσο το σεβασμό προς το πρόσωπό του, καθώς αυτός μπορεί να τον διατηρεί ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες, αλλά κυρίως προς τον εαυτό μας, καθώς η ανοίκεια συμπεριφορά μας καταρρακώνει τα στοιχεία της εικόνας του Θεού που εμείς φέρουμε ως πλάσματά Του.

Βλέποντας αυτές τις ημέρες βίντεο με στιγμιότυπα και μαρτυρίες από τις δίκες των βασανιστών της περιόδου της Χούντας, προσπαθώ διακρίνω στα πρόσωπα των θυμάτων και των βασανιστών στοιχεία που να με βοηθήσουν να καταλήξω ποιον πρέπει να λυπηθώ περισσότερο.

Πάντα καταλήγω ότι αξιολύπητοι, αξιοθρήνητοι, είναι οι τελευταίοι, οι βασανιστές. Από αυτή τη σύγκρουση ο νικητής είναι το θύμα. Μπορεί να είναι κουρελιασμένο σωματικά και ταλαιπωρημένο ψυχολογικά, αλλά, αν μάλιστα, κατορθώσει να αντισταθεί, είναι αναμφίβολα ο νικητής. Είναι νικητής ακόμη και αν καταφέρει να αντισταθεί στην άσκηση της βίας έστω για λίγο.

Νικητής δεν είναι αυτός που υψώνει το τρόπαιο, αλλά αυτός που εμμένει στα ιδανικά του, έστω και για λίγο μόνο.

Ο άνθρωπος που βασανίζει το συνάνθρωπό του πόσα στοιχεία ανθρωπιάς μπορεί να διαθέτει; Αυτός που ασκεί βία, σωματική ή ψυχολογική, σε έναν ανυπεράσπιστο άνθρωπο που σύρεται ως πρόβατο για σφαγή στα χέρια του, μπορεί να είναι ποτέ νικητής; Μήπως η βία που ασκεί τελικά είναι έκφραση της δικής του αδυναμίας;

Τι δείχνει η αμετανοησία τους; Εμμονή ή φόβο; Φόβο να αντιμετωπίσουν τον ίδιο τον εαυτό τους. Φόβο να παραδεχθούν ότι «πήραν τη ζωή τους λάθος». Φόβο να ζητήσουν από τα θύματά τους έστω και μία απλή επιφανειακή «συγγνώμη» για τα μάτια του κόσμου.

Κοίταξαν, άραγε, έστω για μία στιγμή τα θύματά τους στα μάτια; Οι κραυγές τους κατά τη δίκη εξέφραζαν την πίστη τους σε κάποια ιδανικά ή την πλήρη, καθολική απουσία ιδανικών; Μήπως με αυτές προσπαθούσαν να καλύψουν τον τρόμο του κενού που κουβαλούσαν μέσα τους;

Οι άνθρωποι αυτοί πειθάρχησαν στον ανθρώπινο νόμο και αδιαφόρησαν για το θεϊκό. Αντίθετα οι απόστολοι πειθάρχησαν στο θεϊκό νόμο και έθεσαν σε δεύτερη μοίρα τον ανθρώπινο.

Ποια από τις δύο επιλογές ήταν η καλύτερη;

Ποια από τις δύο επιλογές είναι η καλύτερη για εμάς;

«. . . ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος»

Ετικέτες

πίστη, Χριστός, ευαγγ. Ματθαίος, ελπίδα, ιεραποστολή, μαθητές

Το πρώτο ευαγγέλιο, αυτό του ευαγγ. Ματθαίου, του οποίου η μνήμη τιμάται στις 16 Νοεμβρίου, ολοκληρώνεται με την παραπάνω φράση.

Ο Ιησούς, πριν αναληφθεί στους ουρανούς, στην τελευταία συνάντηση με τον όμιλο των μαθητών απευθυνόμενος σε αυτούς τους αποστέλλει στα έθνη να μαθητεύσουν, δηλαδή να κηρύξουν το λόγο Του και να βαπτίζουν στο όνομά Του όσους Τον αποδέχονται, όσους Τον πιστεύουν.

Τους αποστέλλει χωρίς πολλά υλικά εφόδια, χωρίς δυνατότητες υποστήριξης, χωρίς κάποιους να προετοιμάζουν το έδαφος. Αυτό που τους προσφέρει είναι μία προτροπή και μία υπόσχεση: «ἰδοῦ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος». Με αυτά τα εφόδια ξεκινούν οι απόστολοι για το έργο που τους ανατέθηκε.

Προσπαθώντας να αναπλάσουμε νοερά τη σκηνή δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στη δυσκολία της εκπλήρωσης της εντολής του Χριστού. Πώς θα κατόρθωναν αυτοί οι μεσαίου βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου ψαράδες της λίμνης της Γαλιλαίας να μεταφέρουν το μήνυμα του Χριστού «πάντα τὰ ἔθνη»; Δεν θα τους έκαμπταν οι δυσκολίες; Δεν θα τους λύγιζαν οι αντιξοότητες; Δεν είχαν απέναντί τους όχι μόνο τον ιουδαϊσμό, ο οποίος σύντομα θα αποδειχθεί πολύ σκληρός αντίπαλος, αλλά και τον κρατικό μηχανισμό της Ρώμης;

Φανταστείτε να χάνεται από τα μάτια σου αυτός που εμπιστεύεσαι και να μένεις μόνος σου με μία υποχρέωση, η οποία να απαιτεί να αλλάξεις τη ζωή και τις σχέσεις σου. Τι θα μπορούσε να σε κρατήσει στο δρόμο σου και να μην παρεκκλίνεις;

Φρονώ δύο πράγματα: Πρώτα η υπόσχεση του Χριστού ότι θα σου συμπαρασταθεί και θα είναι δίπλα σου μέχρι το τέλος της ιστορίας, δηλαδή για όσο χρειαστεί, και έπειτα η δική σου ασθενής ή όχι πίστη.

Η πορεία του χριστιανισμού και η εξάπλωσή του, παρά τις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, μας πείθουν ότι αυτά, τελικά, ήταν αρκετά.

Θα αντέχαμε εμείς, άραγε, το βάρος που ανατέθηκε στους αποστόλους;

Οι μέρες που ζούμε έχουν κάποια κοινά σημεία με αυτή την κατάσταση που έζησαν οι απόστολοι μετά τον αποχωρισμό τους από το Χριστό. Προβλήματα, αβεβαιότητα για το μέλλον, απουσία σταθερότητας και διάφορα άλλα.

Και σήμερα κάποιες στιγμές μπορεί να νιώσουμε ότι ο Χριστός μας εγκατέλειψε, μας άφησε μόνους με τα προβλήματά μας για να τα βγάλουμε πέρα. Ίσως και σήμερα να νομίσουμε ότι το βάρος που έχουμε για να μεταφέρουμε το Χριστό στα έθνη, ακόμη και αν τα έθνη είναι στη γειτονιά μας, είναι δυσβάστακτο. Στην πραγματικότητα, παρά τα φαινόμενα, δεν είμαστε μόνοι μας.

«Μην ανησυχείτε» μας λέει «θα είμαι μαζί σας μέχρι το τέλος των αιώνων». Αυτή η φράση του Κυρίου, την οποία διασώζει ο ευαγγ. Ματθαίος στον επίλογο του Ευαγγελίου του αποτελεί την εξασφάλισή μας χωρίς να είναι εξασφάλιση. Αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα στηρίξουμε την πίστη μας προς το μοναδικό ασφαλές θεμέλιο στον κόσμο μας. Αποτελεί την αφετηρία της εμπιστοσύνης μας.

Είναι γεγονός ότι στις δύσκολες μέρες που διανύουμε χρειαζόμαστε όσο τίποτα άλλο την ελπίδα. Μία ελπίδα που δεν μπορούν να μας προσφέρουν οι συνηθισμένοι κρατικοί, πολιτειακοί, κοινωνικοί θεσμοί. Μία ελπίδα που έχει νόημα μόνο όταν μας οδηγεί σε μία άλλου είδους ζωή, σε μία ζωή που θα μετατρέπει την ήττα σε νίκη, τη μοναξιά σε κοινωνία, τη βία σε πραότητα, την κακία σε αγάπη.

Αυτό το μήνυμα μας προσφέρει ο άγιος ευαγγελιστής Ματθαίος με τον επίλογο του Ευαγγελίου του.

Ένα μήνυμα που το χρειαζόμαστε απεγνωσμένα.

Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΟΥ

Ετικέτες

ΜΙΕΤ, Ματζικέρτ, Μικρά Ασία, Μικρασιατικός Ελληνισμός, Ρωμανός Δ΄ Διογένης, Σπύρος Βρυώνης, Τούρκοι

Ο αγαπητός φίλος ιατρός Δημήτριος κ. Γερούκαλης μας παρουσιάζει το βιβλίο του διαπρεπούς ιστορικού και βυζαντινολόγου Σπύρου Βρυώνη με τίτλο «Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ«, το οποίο έχει τεθεί σε κυκλοφορία από τις Εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα σημαντική έκδοση, η οποία από το 1996 (α΄έκδοση) έχει κάνει τρεις εκδόσεις (η γ΄το 2008).

         Ο διαπρεπής ιστορικός και Βυζαντινολόγος Σπύρος Βρυώνης συνέγραψε το βιβλίο Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, έκδοση Μ.Ι.Ε.Τ.

            Στη φιλόξενο στέγη του ιστολογίου του Θεολόγου και Εκπαιδευτικού κ. Αθανασίου Μουστάκη, καταχωρώ την παρουσίαση του ανωτέρω αναφερομένου βιβλίου.

            Βιβλίο εξαιρετικής δυναμικής και ιδιαίτερης πολιτικής αξίας. Στις σελίδες του αναδύονται και αναδεικνύονται οι πτυχές, σκοτεινές, αμφιλεγόμενες, ή ακτινογραφία των καιρών και παρουσιάζεται η συνήθης άρτια ερμηνευτική προσέγγιση της Παρακμής του Μεσαιωνικού Ελληνισμού.

            Για την παρουσίαση του βιβλίου επιλέγω την παράθεση της απόψεως του σημαντικού φιλοσόφου της εποχής μας κ. Θεοδώρου Ζιάκα.

            Στο κρίσιμο λοιπόν ερώτημα: γιατί κατέρρευσε η ΡΩΜΑΝΙΑ ( το ονομαζόμενο Βυζάντιο), ο Θεόδωρος Ζιάκας γράφει.

Φτάνοντας σε τέτοια ερωτήματα, εγκαταλείπουμε αναγκαστικά το έδαφος της πολιτικό–ιστορικής αναλύσεως, για να εισέλθουμε σε άλλα εδάφη, όπου τα πολιτικό–ιστορικά εννοιολογικά εργαλεία κρίνονται εκ των πραγμάτων αδόκιμα.

            Παράδειγμα: o πιο προωθημένος πολιτικο–ιστορικός προβληματισμός μας γύρω από τα αίτια της βυζαντινής καταρρεύσεως αναγκάζεται να αρκεστεί στις εξωτερικές αιτίες: στην απροσμάχητη βαρβαρική περικύκλωση. Ήταν τόσο δυσμενής για τη Ρωμανία ο εξωτερικός συσχετισμός δυνάμεων, που η «αδιαμφισβήτητη αναγέννηση του ελληνισμού, από τον 11^ο αιώνα και μετά», ήταν καταδικασμένη.

Το παράδοξο όμως με την Ρωμανία είναι ότι η κρίσιμη κατάρρευσή της, από την οποία δεν μπόρεσε ποτέ να συνέλθει, συνέβη στις αρχές του 11^ου αιώνα, έπειτα από το θάνατο του Βασιλείου Β΄ (976-1025), όταν δεν υπήρχε πλέον επίφοβος εχθρός στα σύνορα. Οπότε: «αφοσιώθηκαν στις μεταρρυθμίσεις»: διέλυσαν το στρατό και άδειασαν το δημόσιο ταμείο, με αποτέλεσμα τη μοιραία πανωλεθρία στο Ματζικέρτ το 1071. Συνέβη δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από το υποστηριζόμενο: το Βυζάντιο κατέρρευσε όταν και επειδή εξέλιπε η εξωτερική απειλή. Πώς ερμηνεύεται αυτό;

Δεύτερο παράδειγμα: οι απαρχές της Τουρκοκρατίας στη Μικρά Ασία. Αν είναι αλήθεια όσα γράφει ο Σπύρος Βρυώνης για την εποχή αυτή, πρέπει να συμπεράνουμε ότι η τουρκική εισβολή στη Μικρά Ασία συνάντησε, σε μεγάλο ποσοστό, την ειρηνική προσχώρηση και τον εθελοντικό εξισλαμισμό μεγάλων ελληνικών πληθυσμών. Απ’όσο ξέρω ούτε ένα μάρτυρα δεν έχει να αναφέρει η Εκκλησία για την πρώιμη Τουρκοκρατία. Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί οι μικρασιατικοί ελληνικοί πληθυσμοί έφτασαν στο σημείο να ξεπουλήσουν την ταυτότητα τους; Πώς ερμηνεύεται η εθνική τους μετάλλαξη; Οι διάφορες αντιρρήσεις που έχω ακούσει, ότι δεν επρόκειτο τάχα για «αυθεντικούς» ελληνικούς πληθυσμούς ή ότι κακώς θέτουμε τέτοιο ζήτημα, γιατί «εξωραίζουμε την τουρκική βαρβαρότητα», απλώς παρακάμπτουν το πρόβλημα.

Το ερώτημα είναι εξαιρετικά αιχμηρό, ειδικά για το ανατολικό σκέλος της υποτιθέμενης «αντιστασιακής» μας ταυτότητας: Μήπως λειτουργεί «κάτι», στο εσωτερικό του Ελληνισμού, που σε ορισμένες συνθήκες του αλλάζει την πίστη και κάνει τον Έλληνα να γίνεται Τούρκος;

Δεν απαντώνται, νομίζω, τα ερωτήματα αυτά, απ’ «όλες τις πιθανές εκδοχές που έχουν προταθεί». Ενώ εξηγούν την κατάρρευση, αναδεικνύουν συγχρόνως την προβληματικότητα των εν λόγω εκδοχών. Υποθέτουν, οι εκδοχές αυτές, σχέσεις ισοδυναμίας ανάμεσα στη δυνατότητα αποφυγής της καταρρεύσεως και στη δυνατότητα αποφυγής της καταρρεύσεως και στη δυνατότητα «αναγεννήσεως του ελληνισμού». Συγχρόνως όμως αναγνωρίζουν, ως «αναγέννηση», κυρίως τις  «ελληνίζουσες»  εκδηλώσεις των υστεροβυζαντινών λογίων, χωρίς να εξετάζουν αν αυτές ήταν, όντως, συμβατές με την αποτροπή της καταρρεύσεως.

Η τελική κατάρρευση έχει, βεβαίως, την εξήγησή της στο πεδίο των εξωτερικών συσχετισμών ισχύος. Ποιος μπορεί να διαφωνήσει με όσους επικαλούνται τη βαρβαρική υπεροχή; Οι Τούρκοι και οι Φράγκοι είχαν καταστεί ισχυρότεροι.

Πριν όμως χαθεί το παιχνίδι στο επίπεδο των εξωτερικών σχέσεων, είχε ήδη χαθεί στο εσωτερικό πεδίο. Κι εδώ είναι το πρόβλημά μας.

Η τουρκική κατάκτηση της Μικράς Ασίας και ο εξισλαμισμός των κατοίκων της αποτέλεσε το τελευταίο μεγάλο στάδιο στην ιστορία του Ελληνισμού εκτός της ελληνικής χερσονήσου. Πυρήνας του βιβλίου αυτού είναι η τελευταία φάση της ελληνικής συρρικνώσεως και η περιγραφή των παραγόντων που έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην παρακμή του μεσαιωνικού Ελληνισμού και στην παράλληλη πορεία του εξισλαμισμού της Μικράς Ασίας.

Λίγο πριν από την κατάκτηση, το μεσαιωνικό ελληνικό πολιτισμικό στοιχείο στη Μικρά Ασία ήταν ποσοτικά και ποιοτικά σημαντικό. Η ήττα των Βυζαντινών από τους Τούρκους στο Μαντζικέρτ το 1071 και η διείσδυση των τουρκικών φύλων ήταν κατά μεγάλο μέρος αποτέλεσμα της εσωτερικής πολιτικής της Αυτοκρατορίας και των βίαιων αναταραχών του προηγούμενου αιώνα. Η κατάκτηση, η εγκατάσταση και η πολιτική ενοποίηση της Ανατολής που πέτυχαν οι Τούρκοι ήταν αποτέλεσμα μακράς διαδικασίας, η οποία ολοκληρώθηκε τελειωτικά μόνο 400 χρόνια μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ, έχοντας, ωστόσο, επιφέρει στους βυζαντινούς θεσμούς πολλά και σοβαρά πλήγματα, τα οποία εξάρθρωσαν τελειωτικά τη βυζαντινή κοινωνία στην Μικρά Ασία.

Ταυτόχρονα με τη βυζαντινή κοινωνία, και η Ορθόδοξη Εκκλησία, παρά την αντίσταση που προέβαλε μέσω των επισκόπων και των άλλων ιεραρχών της, συρρικνώθηκε και περιέπεσε σε απελπιστική ένδεια με την κατάσχεση του μεγαλύτερου μέρους της περιουσίας, των εσόδων και των κτιρίων της που πέρασαν στην κατοχή των νικητών Τούρκων. Το Ισλάμ ενισχύθηκε με τους πόρους που ανήκαν προηγουμένως στις χριστιανικές κοινότητες και επέδειξε μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα της διαδόσεως της θρησκείας και της τονώσεως του θρησκευτικού αισθήματος των Μουσουλμάνων. Η χριστιανική βυζαντινή κοινωνία αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στη διακυβέρνηση και τον πολιτισμό του κατακτητή, ενώ τα ίχνη της εξαφανίστηκαν από τη γλώσσα και την επίσημη θρησκευτική έκφραση.

Εντούτοις, αποτέλεσε ένα βασικό συστατικό στοιχείο στη διαμόρφωση του λαϊκού πολιτισμού της τουρκικής Ανατολής και των όψεων της τουρκικής κοινωνίας που δεν βρίσκονταν υπό τον απόλυτο έλεγχο του Ισλάμ.

          Σημαντικό παραμένει διαχρονικά το ερώτημα, «γίνεται» ο Έλληνας Τούρκος; Αν ναι, εξηγούνται και τα σημερινά φαινόμενα παρακμής και αποσυνθέσεως.

                                                             Δρ. Δημήτριος Κ. Γερούκαλης

                                                                                Ιατρός

ΚΩΣ, Νοέμβριος 2012

Οι χριστιανοί της Γαλατίας, η πρακτική της περιτομής και ο απ. Παύλος

Ετικέτες

περιτομή, Γαλατία, Επιστολές, απ. Παύλος, εξ Ιουδαίων, εξ εθνών

Ἡ πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ τοῦ ἀπ. Παύλου πρόκειται γιὰ ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ἐνδιαφέροντα πρωτοχριστιανικὰ κείμενα, καθὼς στὶς γραμμές της συναντᾶμε βιογραφικὰ στοιχεῖα τοῦ ἀποστόλου, μαθαίνουμε τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἀντιμετώπιζε διάφορα προβλήματα, τὴ διδασκαλία του γιὰ τὴ σχέση Χριστοῦ καὶ Νόμου, γιὰ τὴν ἐν Χριστῷ ἐλευθερία, παίρνουμε πληροφορίες γιὰ τὶς σχέσεις του μὲ τοὺς ἄλλους αποστόλους, διδασκόμαστε γιὰ τὶς σχέσεις μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων καὶ πολλὰ ἄλλα.

Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα τῆς πέμπτης Κυριακῆς τοῦ Λουκᾶ προέρχεται ἀπὸ τὸ τελευταῖο κεφάλαιο τῆς ἐπιστολῆς. Ὁ ἀπ. Παῦλος γράφει τὶς τελευταῖες γραμμὲς μὲ τὸ χέρι του κάνοντας μία σύνοψη τοῦ προβλήματος καὶ τῆς θεραπείας ποὺ ἐπιβάλλεται.

Οἱ στίχοι 12 καὶ 13 τοῦ 6^ου κεφαλαίου, στοὺς ὁποίους θὰ ἀναφερθοῦμε, εἶναι ἀρκετὰ περίπλοκοι, καθὼς ὁ ἀπ. Παῦλος ἀναφέρεται σὲ διαφορετικὲς ὁμάδες πιστῶν καὶ μή.

Τὸ συγκεκριμένο χωρίο δὲν ἀπευθύνεται μόνο σὲ μία ὁμάδα ἀνθρώπων, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἐκτίμησή μας στὶς ἑξῆς τρεῖς:

α) «ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί» (ὁ ἀπόστολος ἀναφέρεται στοὺς ἐξ Ἰουδαίων χριστιανούς),

β) «οὖτοι [δηλαδὴ οἱ ἐξ Ἰουδαίων πιστοὶ] ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς (ἀναφέρεται σὲ αὐτοὺς ποὺ ἐξαναγκάζονται στὴν περιτομή, δηλαδὴ στοὺς ἐξ ἐθνῶν χριστιανοὺς) περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ μὴ διώκωνται (οἱ ἐξ Ἰουδαίων πιστοὶ)»,

γ) «οὐδὲ γὰρ οἱ περιτεμνόμενοι [μὴ χριστιανοὶ Ἰουδαῖοι] αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρα σαρκὶ καυχήσονται (οἱ μὴ χριστιανοὶ Ἰουδαῖοι, οἱ ὁποῖοι παρακίνησαν τοὺς ἐξ Ἰουδαίων πιστοὺς νὰ ἀπαιτήσουν ἀπὸ τοὺς ἐξ ἐθνῶν νὰ προχωρήσουν σὲ περιτομή)».

Κατὰ συνέπεια, τὸ νόημα τῶν δύο στίχων διαμορφώνεται ὡς ἑξῆς:

Μία ὁμάδα ἐξ Ἰουδαίων χριστιανῶν, ἡ ὁποία ἀποτελοῦνταν ἀπὸ ζηλωτὲς τοῦ νόμου (α), θέλοντας νὰ γίνει ἀρεστὴ στὴν ἡγεσία τοῦ ἰουδαϊσμοῦ, ἴσως γιὰ νὰ ἀποφύγει πιθανὲς διώξεις ἀπὸ τὸ Μεγάλο Συνέδριο ἢ γιὰ νὰ ἔχει βοήθεια (π.χ. πολιτικὴ ἢ οἰκονομικὴ) ἀπὸ τὸν ἰουδαϊσμό, ἐξανάγκαζε μέλη τῆς γαλατικῆς Ἐκκλησίας ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὸν χῶρο τῶν ἐθνικῶν (β) νὰ περιτέμνονται, ὥστε αὐτὴ ἡ πράξη τους νὰ προσμετρηθεῖ ὡς συνεισφορὰ στὴν ἐπικράτηση τοῦ ἰουδαϊσμοῦ καὶ νὰ ἀποφύγουν τὶς διώξεις ἐκ μέρους τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου. Σχολιάζοντας τὴ στάση τους ὁ ἀπ. Παῦλος εἰσάγει μία 3η ὁμάδα ἀνθρώπων (γ), τοὺς Ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι δὲν εἶχαν ἐγκαταλείψει τὸ νόμο καὶ ἦταν αὐτοὶ ποὺ πίεζαν τοὺς α´ νὰ ἐξαναγκάσουν τοὺς β´ νὰ περιτμηθοῦν. Τονίζει, λοιπόν, ὁ ἀπόστολος, ὅτι, παρὰ τὸ γεγονός, πὼς δὲν τηροῦν τὸ νόμο οὔτε αὐτοὶ ποὺ περιτέμνονται ἀπὸ παιδιά, πιέζουν τοὺς ἄλλους νὰ περιτμηθοῦν, ὥστε μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο νὰ σύρουν τὴν Ἐκκλησία στὸ ἅρμα τοῦ ἰουδαϊσμοῦ, στερώντας τὴν αὐτοτέλειά της.

Σὲ αὐτὴ την τρίτη ὁμάδα εἶναι πολὺ πιθανὸ νὰ περιλαμβάνει ὁ ἀπόστολος τοὺς ἀπεσταλμένους τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου, οἱ ὁποῖοι ὅπως τοὺς κατηγορεῖ ὁ Χριστὸς γύριζαν τὴ γῆ ὁλόκληρη γιὰ νὰ κάνουν ἔστω καὶ ἕναν προσήλυτο καὶ ὅταν γίνει καταλήγει «υἱὸς γεέννης διπλότερος» αὐτῶν (Ματθαίου 23:15). Αὐτοὶ ὀνομαζόταν «ἀπόστολοι» καὶ ἐπισκέπτονταν τὶς Ἐκκλησίες ποὺ εἶχε ἱδρύσει ὁ ἀπ. Παῦλος μὲ σκοπὸ νὰ ἀλλοιώσουν καὶ νὰ καταστρέψουν τὸ ἔργο τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῶν ἐθνῶν.

Τὸ νόημα τοῦ χωρίου μᾶς ὁδηγεῖ στὸ ὅτι αὐτοὶ ποὺ ἀνήκουν στὴν α´ ὁμάδα δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι Ἰουδαῖοι, γιατὶ σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση δὲν θὰ κινδύνευαν νὰ διωχθοῦν «τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ», ἀλλὰ ἐξ Ἰουδαίων πιστοί, οἱ ὁποῖοι κατηγοροῦνταν ἀπὸ τὴν ἰουδαϊκὴ ἡγεσία γιὰ τὴ μεταστροφή τους στὸ χριστιανισμό.

Αὐτοὶ ποὺ ἐξαναγκάζονται νὰ περιτμηθοῦν δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι Ἰουδαῖοι ἢ ἐξ Ἰουδαίων χριστιανοί, γιατὶ τότε θὰ ἦταν ἤδη περιτετμημένοι καὶ δὲν ὑπῆρχε λόγος νὰ πιέζονται νὰ τὸ κάνουν. Κατὰ συνέπεια ἦταν ἐξ ἐθνῶν χριστιανοί. Ἡ ἑπόμενη ὁμάδα (γ´) εἶναι οἱ ἠθικοὶ αὐτουργοὶ τῆς πιέσεως διενέργειας περιτομῆς στοὺς β´. Πρόκειται γιὰ Ἰουδαίους ποὺ δὲν ἀνήκουν στὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ ἀποτελοῦν ὄργανα τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου.

 Οἱ παραπάνω διαπιστώσεις μᾶς πείθουν ὅτι στὶς Ἐκκλησίες ποὺ ἐργαζόταν ἱεραποστολικὰ ὁ ἀπ. Παῦλος δροῦσαν καὶ πολλοὶ ἀντίπαλοί του (ἰουδαΐζοντες ἐξ Ἰουδαίων πιστοί), οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦσαν νὰ ἀκυρώσουν τὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο του.

Ἀπὸ πίσω τους κρύβονταν ἡ δράση μὴ χριστιανῶν Ἰουδαίων, οἱ ὁποῖοι ἦταν ὄργανα τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου, καὶ εἶχαν σκοπὸ νὰ διαβρώσουν τὴν πίστη τῶν Γαλατῶν καὶ νὰ κλονίσουν τὴν Ἐκκλησία.

Οἱ συγκεκριμένοι στίχοι τοῦ 6^ου κεφαλαίου τῆς πρὸς Γαλάτας ἐπιστολῆς εἶναι πολὺ σημαντικοὶ γιατὶ μᾶς παρέχουν μία πλήρη εἰκόνα τῶν ἐχθρῶν τοῦ ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν, οἱ ὁποῖοι μετέρχονταν κάθε μέσο γιὰ νὰ καταστρέψουν τὸ ἔργο του καὶ νὰ μετατρέψουν τὴν Ἐκκλησία σὲ μία ἀπὸ τὶς πολλὲς ἰουδαϊκὲς αἱρέσεις.