Στις 30 Ιουλίου τιμάται η μνήμη των Αγίων Αποστόλων Σίλα, Σιλουανού, Επαινετού, Κρήσκη και Ανδρονίκου εκ των Ο’, οι οποίοι ήταν συνεργάτες και συνοδοιπόροι του απ. Παύλου.
Από αυτούς ο απ. Σίλας τον ακολούθησε κατά τη 2η περιοδεία και έφτασε μαζί του στην Ελλάδα.
Η περιοδεία αυτή τοποθετείται χρονικά ανάμεσα στον Μάρτιο του έτους 49 μ.Χ. και στον Νοέμβριο του 52 μ.Χ. και περιγράφεται στις Πράξεις Αποστόλων από τον στίχο 15:36 μέχρι τον στίχο 18:22, ενώ αναφορές σε αυτή έχουμε και στις επιστολές.
Οι απόστολοι ξεκίνησαν μετά την Αποστολική Σύνοδο από την Αντιόχεια και κατέληξαν πάλι σε αυτή.
Στους τελευταίους στίχους του 15ου κεφαλαίου καταγράφεται μία μεγάλη ανατροπή στα σχέδια του απ. Παύλου. Μετά από διαφωνία του με τον απ. Βαρνάβα σχετικά με την αξιοπιστία του κοινού συνεργάτη τους του απ. Ιωάννη-Μάρκου, ο απ. Παύλος στρέφεται προς τον απ. Σίλα, ο οποίος είχε αποσταλεί από την Εκκλησία της Ιερουσαλήμ στην Αντιόχεια για να μεταφέρει την απόφαση της Συνόδου, και, έχοντας εκτιμήσει τις πολλές ικανότητές του κατά την διάρκεια της Συνόδου αλλά και κατά το πολυήμερο ταξίδι από την Ιερουσαλήμ προς την Αντιόχεια (απόσταση μεγαλύτερη των 500 χιλιομέτρων), τον επιλέγει για συνεργάτη του. Έτσι, οι απ. Παύλος και Σίλας, ξεκίνησαν την άνοιξη του 49 μ.Χ., και πέρασαν δια της Συρίας και της Κιλικίας, στην Μικρά Ασία (Δέρβη και Λύστρα) όπου είχε κηρύξει ο απ. Παύλος κατά την πρώτη περιοδεία του.
Σύντομα, έφτασαν στην Τρωάδα, όπου ο απ. Παύλος είχε το γνωστό όραμα με τον Μακεδόνα που τον κάλεσε να τον βοηθήσει, και δίχως δισταγμό πέρασαν στην Σαμοθράκη και από εκεί στην Νέα Πόλη, την Καβάλα, και εν συνεχείᾳ στους Φιλίππους.
Οι Φίλιπποι, κατά την εποχή των αποστόλων ήταν μία σημαντική ρωμαϊκή στρατιωτική αποικία. Σε αυτή είχαν εγκατασταθεί απόστρατοι και τους είχαν παραχωρηθεί κτήματα για να τα καλλιεργούν και να ζουν. Είχε περίπου 10.000 κατοίκους και από την περιοχή της σώζονται περίπου 1.400 επιγραφές που τονίζουν αυτή τη σπουδαιότητα. Η πόλη που είχε ιδρυθεί επάνω σε παλαιότερο πόλισμα από τον Φίλιππο τον Β΄ το 360 π.Χ., ο οποίος την οχύρωσε και την έδωσε το όνομά του, επανιδρύθηκε ως coloniae civium romanorum (αποικία της ρωμαϊκής πολιτείας) το 42 π.Χ. αμέσως μετά την μάχη των Φιλίππων, στην οποία οι δολοφόνοι του Ιουλίου Καίσαρα, Κάσσιος και Βρούτος, αντιμετώπισαν τον θετό γιο και κληρονόμο του Οκταβιανό Αύγουστο και ηττήθηκαν κατά κράτος.
Στην πόλη των Φιλίππων, που ορθώς και με ακρίβεια χαρακτηρίζεται από τις Πράξεις ως «κολωνία» (16:12) μπήκαν οι βάσεις του χριστιανισμού στην Ευρώπη και βαπτίστηκε η πρώτη χριστιανή σε ευρωπαϊκό έδαφος, η αγία Λυδία η Πορφυροπώλις. Η αγία Λυδία ήταν «σεβομένη τόν Θεόν», δηλαδή είχε γνωρίσει τον ιουδαϊσμό και τις ιουδαϊκές γραφές ως προσήλυτη, αποδεχόταν τη σχετική διδασκαλία, αλλά δεν είχε ολοκληρώσει τη διαδικασία εισόδου σε αυτόν. Μόλις άκουσε τους δύο αποστόλους, δέχθηκε το λόγο του Ευαγγελίου, βαπτίστηκε (κάτι που δεν είχε κάνει για να εισέλθει στον ιουδαϊσμό) και έγινε μέλος της Εκκλησίας.
Η σχέση των δύο αποστόλων με την αγία Λυδία και τον οίκο της αλλά και την ιουδαϊκή κοινότητα της πόλεως τους έδωσε την ευκαιρία και τη δυνατότητα να παραμείνουν σε αυτή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην πόλη άρχισε να τους ακολουθεί μία νεαρή δούλη που κατεχόταν από μαντικό πνεύμα και οι κύριοί της την εκμεταλλεύονταν με το να την βάζουν να κάνει τη μάντισσα. Αυτή αναγνώρισε την εκ Θεού αποστολή των δύο αποστόλων και αφού ο απ. Παύλος την απελευθέρωσε από το δαιμονικό πνεύμα τα αφεντικά της τους κατήγγειλαν στις αρχές λέγοντας ότι είναι ιουδαίοι και εισάγουν νέα, αταίριαστα, για την πόλη ήθη και γι᾿ αυτό πρέπει να φυλακιστούν. Ταυτόχρονα φρόντισαν να ξεσηκώσουν και τον όχλο ενάντια στους αποστόλους. Έτσι, οι δύο απόστολοι αφού δέχθηκαν πολλούς ραβδισμούς και γέμισαν πληγές, οδηγήθηκαν στη φυλακή όπου τους έριξαν στο πιο βαθύ κελλί και τους έδεσαν στο όργανο καθηλώσεως και βασανισμού που καλείται «ξύλο» για να μην δραπετεύσουν.
Στη φυλακή, παρά τους βασανισμούς και τις κακουχίες, οι απόστολοι επιδόθηκαν με πνευματική χαρά σε βαθειά προσευχή υμνώντας τον Θεό, ενώ τους άκουγαν οι άλλοι φυλακισμένοι. Γύρω στα μεσάνυκτα, σεισμός μεγάλος, αναστάτωσε τους πάντες και τα πάντα στη φυλακή και ο δεσμοφύλακας έντρομος τράβηξε το μαχαίρι του για να θέσει τέρμα στη ζωή του για να αποφύγει τις συνέπειες από την απόδραση των κρατουμένων. Με μεγάλη φωνή ο απ. Παύλος τον απέτρεψε ενημερώνοντάς τον ότι ήταν όλοι εκεί και τότε εκείνος, εντυπωσιασμένος από την στάση των δύο καταδίκων, έπεσε στα πόδια τους και, αψηφώντας πλέον κάθε κίνδυνο, ζήτησε να του υποδείξουν τον δρόμο που θα τον οδηγήσει στη σωτηρία, κάτι που οι δύο απόστολοι έπραξαν αμέσως.
Με τη χάρη του Θεού, λοιπόν, αυτός που πριν λίγο ήταν έτοιμος να αυτοκτονήσει, τους παρέλαβε και τους οδήγησε σε μέρος όπου υπήρχε νερό και αφού περιποιήθηκε τις πληγές που είχαν αποκτήσει από την καθήλωση και τη φυλάκιση, βαπτίστηκε. Στη συνέχεια όλοι επέστρεψαν στο σπίτι του, όπου με πνευματική αγαλλίαση δέχθηκαν τη φιλοξενία του.
Την επομένη οι στρατηγοί έστειλαν τους ραβδούχους για να ελευθερώσουν τους δύο αποστόλους, αλλά, όπως μας πληροφορούν οι Πράξεις, εκείνοι διαμαρτυρήθηκαν με παρρησία για τη στάση των αρχών της πόλεως απέναντί τους. Ο απ. Παύλος ζήτησε οι στρατηγοί να τους απελευθερώσουν προσωπικά καθώς ήταν Ρωμαίοι πολίτες, κάτι που βέβαια έγινε.
Η παρουσία του απ. Σίλα δίπλα στον απ. Παύλο και η κοινή τους δράση αποτελεί μία περίπτωση στενής και αποδοτικής συνεργασίας.
Ο απ. Παύλος, με περίπου 15ετή ιεραποστολική εμπειρία κατά την αρχή της 2ης περιοδείας του, εξετίμησε την ποιότητα του απ. Σίλα, ο οποίος, πρέπει να σημειώσουμε ότι έχαιρε της εμπιστοσύνης και των αποστόλων της Ιερουσαλήμ, και τον έκανε συνεργάτη του.
Το ιεραποστολικό έργο, με τις συνθήκες μάλιστα που γινόταν εκείνη την εποχή, απαιτούσε πολλά στοιχεία όπως αντοχή στις μετακινήσεις, δυνατότητα να αντιμετωπίζει ο ιεραπόστολος γρήγορα και με επιτυχία τα προκύπτοντα προβλήματα, υπομονή και επιμονή, εμπιστοσύνη στους συνεργάτες-συνοδοιπόρους, όπως και μία σχετική οικονομική ανεξαρτησία, καθώς οι περιπλανήσεις τους άφηναν μικρά περιθώρια να εργαστούν.
Η στενότητα της σχέσεως διακρίνεται και στη δράση τους στους Φιλίππους καθώς παντού λειτουργούσαν ως μία ομάδα, με ενότητα, με κοινούς και σαφείς στόχους, με κοινή μέθοδο, με πίστη στον Θεό, αλλά και μεθοδικότητα, υπομονή, προσήλωση στην αποστολή τους. Με τη χάρη του Θεού, ο οποίος είναι ο Κύριος της ιστορίας, το πρόβλημα –π.χ. η φυλάκιση, ο διωγμός- γίνεται η αφορμή για να κηρυχθεί σε περισσότερους ανθρώπους ο λόγος του Θεού και περισσότεροι να οδηγηθούν στη σωτηρία.
Θεολογικά και άλλα τινά 