Ετικέτες
Αστική Εταιρεία Ιπποκράτης στην Κω, Η μάσκα της ψευδαίσθησης, Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, Μαργαρίτα Χαντζιάρα
Τό Σάββατο 1η Φεβρουαρίου 2020 πραγματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τῆς πρώην Ἑβραϊκῆς Συναγωγῆς στήν πόλη τῆς Κῶ παρουσίαση τοῦ ἀστυνομικοῦ μυθιστορήματος τῆς Μαργαρίτας Χαντζιάρα μέ τίτλο «Ἡ Μάσκα τῆς Ψευδαίσθησης» (δεῖτε καί ἐδῶ).
Ἡ ἐκδήλωση διοργανώθηκε ἀπό τήν Ἱ. Μητρόπολη Κώου καί Νισύρου καί τήν Ἀστική Ἑταιρεία «Ἱπποκράτης», Κέντρο πρόληψης τῶν ἐξαρτήσεων καί προαγωγῆς τῆς ψυχοκοινωνικῆς ὑγείας.
Τήν παρουσίαση ἔκανε ὁ Ἐπιστημονικός Ὑπεύθυνος τῆς Ἀστικῆς Ἑταιρείας κ. Δημήτριος Γερούκαλης, ἡ συγγραφέας καί ἐγώ.
Ἀκολουθεῖ τό κείμενο τῆς παρουσιάσεώς μου:
Κυρίες καί κύριοι καλησπέρα σας!
Ὀφείλω νά ὁμολογήσω ὅτι παρά τό ἐνδιαφέρον μου γιά τήν ἀστυνομική λογοτεχνία δέν γνώριζα τό βιβλίο πού παρουσιάζουμε σήμερα μέχρι πού μοῦ τό ἔδωσε ὁ ἀγαπητός φίλος καί συνοδοιπόρος Δημήτριος Γερούκαλης.
Ἀνοίγοντας ἕνα νέο βιβλίο ἔχεις τήν αἴσθηση ὅτι ἀνοίγεις ἕνα παράθυρο γιά νά ἀντικρίσεις ἕνα ἄγνωστο τοπίο, τό ὁποῖο μπορεῖ νά εἶναι ἀδιάφορο, ἐνδιαφέρον, νά κρύβει θετικές ἤ ἀρνητικές ἐκπλήξεις, νά σοῦ ἀρέσει ἤ ὄχι…
Ὅταν μάλιστα ἀντιληφθείς ἀπό τόν τίτλο καί τήν περίληψη ὅτι ἡ ὑπόθεση περιλαμβάνει κάποιο ἀστυνομικό μυστήριο τότε ἐλπίζεις νά μήν εἶναι συνηθισμένο, ἀπολύτως βατό καί ἐπίπεδο, ἀλλά, ἔχοντας βέβαια τήν προσδοκία νά ἀνακαλύψεις τή λύση τοῦ μυστηρίου, περιμένεις νά δυσκολευτείς, νά ἀναμετρηθείς μέ τό βιβλίο, νά φανερώσεις τά μυστικά του, προτοῦ στά ἀποκαλύψει τό ἴδιο.
Μέ αὐτά τά αἰσθήματα περίπου, ἔπιασα στά χέρια μου τό βιβλίο τῆς Μαργαρίτας Χαντζιάρα μέ τίτλο «Ἡ μάσκα τῆς ψευδαίσθησης». Ἡ πρώτη θετική ἐντύπωση, πού ἐντάθηκε ὅσο προχωροῦσε ἡ πλοκή, ἦταν ὅτι τοποθετεῖ τούς ἥρωες καί τήν πλοκή της ἔξω ἀπό τήν ἑλλαδική πραγματικότητα, στή Μεγάλη Βρετανία, τό περιβάλλον τῆς ὁποίας νιώθω ὅτι τό ἀποδίδει μέ ἀπόλυτη ἐπιτυχία, ἀλλά χωρίς νά διαγράφει τίς ἑλληνικές ρίζες τῆς οἰκογένειας πού ἔχει τόν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ἡ δεύτερη ἔκπληξη ἦταν ὅτι μέ ἄνεση καί τέχνη ἔπλαθε μπροστά στά μάτια μου τήν ἱστορία της καί τήν προχωροῦσε βῆμα βῆμα, δουλεύοντας μεθοδικά τούς χαρακτῆρες τῶν πρωταγωνιστῶν καί ἐπεξεργαζόμενη τά στοιχεῖα της δημιουργώντας κλίμα μυστηρίου καί συγκρατημένης ἀγωνίας.
Καί οἱ ἐκπλήξεις δέν σταμάτησαν ἐδῶ!
Γρήγορα διεπίστωσα ὅτι σέ ἀντίθεση μέ τήν ἔνταση τῆς ὑπόθεσης ἡ συγγραφέας δημιουργοῦσε ἕνα παράλληλο περιβάλλον, ἐντελῶς διαφορετικό γιά τήν οἰκογένεια τῆς ἑλληνικῆς καταγωγῆς Ἀρχιεπιθεωρήτριας Ἔμιλυ Χατζηπέτρου. Ἤρεμο, χαλαρό, δεμένο, παρά τό πρόβλημα ὑγείας –ἀμνησία– πού βασάνιζε τόν πατέρα της. Μαζί μέ τήν ἀδελφή της Ἄννα, πού ἐργάζεται ὡς καθηγήτρια στή μέση ἐκπαίδευση, τό ἀντιμετώπιζε μέ ἀγάπη, μέ πραότητα καί ὑπευθυνότητα, δείχνοντας πρός τόν πρώην δικαστή πατέρα τους ἀπέραντη τρυφερότητα.
Ἡ ὑπόθεση τοποθετεῖται στόν χῶρο ἑνός σχολείου, ὅπου ἔχει διαπραχθεῖ τό ἔγκλημα. Μέ αὐτόν τόν τρόπο ἡ συγγραφέας μᾶς εἰσάγει σέ ἕναν μικρόκοσμο μέ τίς ἰδιαιτερότητες, τά προβλήματα, τίς συμπάθειες, τίς ἀντιπάθειες καί τίς συγκρούσεις του. Ἡ δολοφονία ἑνός μαθητή τοῦ σχολείου, καί μάλιστα σέ μία ἀριστοκρατική συνοικία πού τό τελευταῖο πού σκέφτονται οἱ κάτοικοί της εἶναι τό ἔγκλημα, ἀπελευθερώνει πολλά προβλήματα πού συνήθως σπρώχνουμε κάτω ἀπό τό χαλί:
Πρῶτα, τήν ἀβεβαιότητα πού νιώθουν τήν ἐποχή μας, θά ἔλεγα ὄχι τόσο στήν Ἑλλάδα, οἱ γονεῖς πού στέλνουν τά παιδιά τους στό σχολεῖο, καθώς συχνά πυκνά ἀκοῦμε καί διαβάζουμε γιά ἔνοπλη καί ὄχι μόνο, βία στά σχολικά περιβάλλοντα.
Ἡ καθηγήτρια Ἄννα Χατζηπέτρου, πού διδάσκει φυσικές ἐπιστήμες καί εἶναι προσηνής καί ἀγαπητή, ξαφνικά βρίσκεται ἀντιμέτωπη μέ τήν εἰκόνα ἑνός μαθητῆ πού ἀποπειρᾶται νά ἀπαγχονιστεῖ. Τό παιδί σώζεται, ἀλλά ἔτσι ἀποκαλύπτονται αὐτά πού τόν βαραίνουν καί τόν βασανίζουν: ἀπόρριψη ἀπό τήν ὁμάδα, ἔντονες συγκρούσεις ἀνάμεσα στούς ἐφήβους, ἄσκηση βίας, συγκεκαλυμμένης ἤ ὄχι, ἀπό τούς συμμαθητές του, ὑπερβολικό αἴσθημα εὐθύνης γιά τόν θάνατο τοῦ συμμαθητῆ του, ὁ ὁποῖος, ὅπως ἀποδεικνύεται ἦταν καί ὁ μόνος πού διατηροῦσε ἐπικοινωνία μαζί μέ τόν ὑποψήφιο αὐτόχειρα.
Στή συνέχεια ἀντικρύζουμε τόν ψηφιακό κόσμο, ὁ ὁποῖος εἶναι παρών σέ κάθε βῆμα μας, ἤ μᾶλλον, ζοῦμε μέσα του, καί ἔχουμε τήν ψευδαίσθηση ὅτι μποροῦμε νά τόν χειριστοῦμε, νά τόν δαμάσουμε καί νά τόν ὑποτάξουμε στίς ἐπιθυμίες μας…
Οὐδέν ἀναληθέστερον τούτου!
Καί ἄς μή γελιόμαστε, δέν ἀναφέρομαι μόνο στά μικρά παιδιά ἤ στούς ἐφήβους. Ἀναφέρομαι καί σέ ὠρίμους ἀνθρώπους, μέ σπουδές, γνώση, ἀποκρυσταλλωμένες ἀπόψεις καί συνειδητή στάση στή ζωή, οἱ ὁποῖοι δέν θέλουν πολύ γιά νά χάσουν τόν «μπούσουλα», ὅπως λέμε, καί νά κυνηγοῦν τό περίφημο «like», τή διαδικτυακή ἀποδοχή καί ἀναγνώριση τήν ὁποία ἔχουν μάθει νά ταυτίζουν μέ τήν κοινωνική ἀποδοχή καί ἀναγνώριση καί, ἐν τέλει, μέ τήν πολυπόθητη εὐτυχία.
Σέ αὐτό τό ἐκρηκτικό μείγμα προβλημάτων, πού ἀποκαλύπτονται ἀπό τίς γραμμές τοῦ μυθιστορήματος καί μᾶς ἀφοροῦν ἄμεσα, διότι ἀγγίζουν τήν καθημερινότητά μας, τήν καθημερινότητα τῶν παιδιῶν μας, τῶν μαθητῶν μας, τῶν φοιτητῶν καί εἰσχωροῦν μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο σέ κάθε σπίτι, ἡ συγγραφέας προσθέτει μία ἀκόμη διάσταση.
Ἡ διάσταση αὐτή εἶναι πολύ ἐπικίνδυνη, ἄν καί ἴσως ὄχι πολύ συνηθισμένη στόν τόπο μας:
πρόκειται γιά τό φαινόμενο τῶν καταστροφικῶν λατρειῶν, τῶν διαφόρων ὁλοκληρωτικῆς ἐμπνεύσεως καί λειτουργίας ὁμάδων πού στόχο ἔχουν νά δοξάσουν τόν ἱδρυτή καί ἀρχηγό καί νά ἐξαρτήσουν μέσῳ τῆς ἀπόλυτης τυφλῆς ὑπακοῆς τά μέλη τους πού ταυτόχρονα εἶναι καί θύματα.
Καί αὐτή ἡ παράμετρος, πού ἀποτελεῖ μία τρομακτική μορφή ἐξαρτήσεως, ἰδιαίτερα ἐπικίνδυνη, καθότι καλά συγκεκαλυμμένη συχνότατα κάτω ἀπό τήν ἠθική, τήν ἀλληλοβοήθεια, τήν αὐτοβελτίωση, τή γνωριμία μέ τόν ἄλλο, τήν καλλιέργεια κάποιας θρησκείας ἤ κάποιας φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἐμπίπτει στούς σκοπούς τῆς Ἀστικῆς Ἑταιρείας «Ἱπποκράτης», καί πρέπει νά προσεχθεῖ καί νά ἀντιμετωπιστεῖ μέ σοβαρότητα: ὅποιος μπεῖ σέ μία τέτοια ὁμάδα, καί δέν εἶναι λίγοι αὐτοί πού παρασύρονται, δέν θά ξαναβγεῖ εὔκολα!
Βέβαια, γιά λόγους φιλαναγνωστικῆς δεοντολογίας καί γιά νά διατηρηθεῖ τό ἐνδιαφέρον σας ὡς ὑποψηφίων ἀναγνωστῶν θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά μήν ἐπεκταθῶ περαιτέρω. Θά μέ θυμηθεῖτε καθώς θά διαβάζετε…
Καί μέ αὐτές τίς παρατηρήσεις φτάνουμε στό σημεῖο πού περισσότερο ξεχώρισα στό βιβλίο τῆς Μαργαρίτας Χαντζιάρα: τίς διακριτικές ἀναφορές της στήν ὀρθόδοξη παράδοση καί πνευματικότητα.
Οἱ ἀναφορές αὐτές γίνονται μέσα ἀπό τή μορφή τοῦ π. Μακαρίου, πνευματικοῦ καί φίλου τῆς οἰκογένειας Χατζηπέτρου. Ὁ π. Μακάριος, κληρικός πού διακονεῖ στήν Ἀρχιεπισκοπή Θυατείρων τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, ἔχει ἕνα εὐρύ ἀνοικτό πνεῦμα, ἀλλά ταυτόχρονα δέν προδίδει τίς ἀρχές καί τήν πίστη του. Ἁπλός, φιλικός, πάντα κοντά ὅταν τόν χρειάζεσαι. Χωρίς ποτέ νά ἀποκτήσει κηρυκτικό ἠθικολογικό ὕφος ἡ συγγραφέας μέσα ἀπό τή μορφή του μᾶς φέρνει σέ ἐπαφή μέ αὐθεντικές πτυχές τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεώς μας καί μᾶς κάνει νά τίς νιώσουμε δικές μας, νά αἰσθανθοῦμε ὅτι ἀμβλύνουν τά προβλήματά μας, ὅτι ἔχουμε κάπου νά ἀκουμπήσουμε, ἕναν ἄνθρωπο νά μιλήσουμε, μία ἐναλλακτική, πέρα ἀπό τό «like», οὐσιαστική δυνατότητα ἀποδοχῆς καί κοινωνίας. Λειτουργεῖ ὡς ὁ «ἕτερος», ὁ ἄλλος, ἀλλά ὄχι ὡς ὁ ἄγνωστος, ὡς ὁ ἀδιάφορος ξένος. Ὑπάρχει ὡς ὁ πλησίον, ἐνσαρκώνει τή σχέση μέ τόν συνάνθρωπο, ὅπως τήν παρουσιάζει ἡ Ἐκκλησία μας, ὅπως τήν δίδαξε ὁ Χριστός.
Ὅπως ἀναφέραμε τό βιβλίο θέτει πολλά θέματα!
Μᾶς ἔχουν ἀπασχολήσει καί κατά τό παρεθλόν καί θά μᾶς ἀπασχολήσουν περισσότερο στό μέλλον. Στό βιβλίο «Μετάνθρωπος» πού ἀποτελεῖ ἔκδοση τῆς Ἁστικῆς Ἑταιρείας, ἀλλά καί σέ κατ᾿ ἰδίαν συζητήσεις μέ τόν Δημήτρη, ἔχουμε προσεγγίσει τό πρόβλημα τῆς τεχνολογίας καί τῆς χρήσης της.
Εἶναι φάρμακο ἤ φαρμάκι; Εὐλογία ἤ κατάρα;
Συνήθως σέ αὐτό τό ἐρώτημα ἀπαντᾶμε ὅτι ἐξαρτᾶται ἀπό τό πῶς θά τήν χρησιμοποιήσουμε ἐμεῖς. Καί βέβαια, αὐτή ἡ προσέγγιση, ὡς σκέψη εἶναι σωστή, ἀλλά δέν λύνει τό πρόβλημα διότι ἀναπόφευκτα θά ἀκολουθήσει ἡ ἑπόμενη ἐρώτηση: «ποιά εἶναι ἡ καλή καί ποιά ἡ κακή χρήση τῆς τεχνολογίας;»
Γιά νά ἀπαντήσουμε σέ αὐτό τό ἐρώτημα πρέπει νά θέσουμε τό πρόβλημα τῶν κριτηρίων κάθε ἐπιλογῆς μας, ἀπό τήν πλέον καθημερινή καί τετριμμένη, μέχρι τήν πλέον σημαντική, καί τῆς ἀξιοποιήσεως τοῦ αὐτεξουσίου, αὐτῆς τῆς μοναδικῆς δυνατότητας πού, ἀπό ὁλόκληρη τήν κτίση, ὁ Δημιουργός μας ἔδωσε μόνο σέ ἐμᾶς: στόν Ἀδάμ, στόν ἄνθρωπο.
Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ὅτι τά κριτήρια πού θέτουμε σέ κάθε ἐπιλογή μας πρέπει νά διαφυλάσσουν τήν ἐλευθερία μέ τήν ὁποία μᾶς προίκισε ὁ Θεός. Πρέπει νά εὐθυγραμμίζονται μέ τήν ἐπιθυμία τοῦ Θεοῦ νά ζοῦμε ἐλεύθεροι, ὅπως μᾶς ἔπλασε. Πρέπει νά συντείνουν στό νά εἶναι ἠ ζωή μας μία ζωή δοξολογίας πρός τόν Θέο, ὄχι βέβαια ἐπειδή Ἐκεῖνος τό ἔχει ἀνάγκη, ἀλλά ἐπειδή θέλει καί θέλουμε, νομίζω, νά ἀπολαμβάνουμε τήν ἐπικοινωνία μαζί Του.
Μέ αὐτές τίς λίγες σκέψεις, κλείνω τήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου, σημειώνοντας ὅτι κάθε τι πού κάνουμε στή ζωή μας δέν μπορεῖ παρά νά ἔχει ἕναν σκοπό: νά καλλιεργοῦμε καί νά βαθαίνουμε ὅλο καί περισσότερο τή σχέση μας μαζί Του, ὅπως τό ἔπραξαν οἱ Ἅγιοι! Δέν χρειάζεται νά ζοῦμε ἔξω ἀπό τήν κοινωνία, δέν χρειάζεται νά πᾶμε σέ ἕνα ἀπομονωμένο κάστρο γιά νά μάθουμε τήν πίστη μας, δέν χρειάζεται νά κάνουμε σπουδαῖα κατορθώματα. Χρειάζεται νά μάθουμε νά ἀγαπᾶμε τόν Θεό, τούς συνανθρώπους μας, τήν Κτίση καί, τέλος, νά σεβόμαστε τόν ἴδιο μας τόν ἑαυτό.
Ζώντας μέσα σέ αὐτό τό κλίμα θά βροῦμε τή λύτρωση καί τή γαλήνη, ὅπως νομίζω τή βρίσκουν, στό τέλος, οἱ ἥρωες τοῦ βιβλίου!
Σᾶς εὐχαριστῶ!
