Οι τελευταίες ημέρες της ζωής του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου

Ετικέτες

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, Κόμανα, Κουκουσός, Πιτυούντας, άγιος Μάρτυρας Βασιλίσκος, εξορία

Η περιγραφή προέρχεται εξ ολοκλήρου από το βιβλίο «Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος» (τόμος Α΄, εκδ. Αποστολική Διακονία) του αειμνήστου Καθηγητού Στυλιανού Παπαδοπούλου. Είναι συντομευμένη ώστε να χωρέσει στα όρια μιας αναρτήσεως.
Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του έτους 406. Οι εχθροί του έχουν απομακρύνει τον ιεράρχη από τον πατριαρχικό θρόνο και την Κωνσταντινούπολη και τον έχουν μεταφέρει στη Βιθυνία και τη Νίκαια, όπου περιμένει να ορισθεί ο τόπος της εξορίας του.
Πολλοί από όσους τον υποστήριζαν συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν στη Χαλκηδόνα και άλλοι συλλαμβάνονταν και πιέζονταν να αποκηρύξουν τον Άγιο. Οι αντιχρυσοστομικοί επίσκοποι γρήγορα χειροτόνησαν ως επίσκοπο στην Κωνσταντινούπολη τον πρεσβύτερο Αρσάκιο, ευλαβή αλλά απαίδευτο και άπραγο γέροντα. Αυτός έμεινε στον πατριαρχικό θρόνο από τις 27 Ιουνίου μέχρι τις 11 Νοεμβρίου του 405. Τον Μάρτιο του 406 τον διαδέχθηκε ο σκληρός διώκτης του Αγίου, Αττικός.
Τον Ιούλιο του 406 ο αυτοκράτορας Αρκάδιος όρισε την Κουκουσό της Αρμενίας, ως τόπο εξορίας του Αγίου. Η απόσταση από τη Νίκαια είναι περισσότερο από 700 χιλιόμετρα.
Κατά την περίοδο που βρισκόταν στη Νίκαια ο Άγιος ανέκτησε κάπως τις δυνάμεις του και ασχολήθηκε με την ιεραποστολή στη Φοινίκη, στην Αραβία και την Κύπρο ενισχύοντάς την με χρήματα αλλά κυρίως με δοκιμασμένους και ικανούς ιερείς. Παράλληλα, ενδιαφέρθηκε για την ιεραποστολή στην Περσία και έκανε προσπάθειες για τον εκχριστιανισμό των Γότθων.
Η πορεία του θα ήταν προς τα ανατολικά και νότια. Θα περνούσε από την Άγκυρα και θα έφτανε μέχρι την Καισάρεια. Από εκεί θα κατηφόριζε προς τα βουνά της Ισαυρίας, μέχρι την Κουκουσό. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, πέρα από τον κόπο και τις κακουχίες, ευτυχώς πολλοί ήταν αυτοί που έδειχναν την αγάπη τους προς τον Άγιο.
Όσο έμπαιναν προς το εσωτερικό της Μικράς Ασίας οι συνθήκες επιδεινώνονταν. Μεγάλο υψόμετρο, καύσωνας την ημέρα, δριμύ ψύχος τη νύκτα, πολύωρη πεζοπορία. Θλίψη τον περίμενε στην Άγκυρα όπου ο επίσκοπος Λεόντιος τον υποδέχθηκε εχθρικά.
Η κατάσταση έγινε τραγική μέχρι την Καισάρεια, καθώς πέρα από τις κακουχίες τον Άγιο βασάνιζε υψηλός πυρετός. Αν και διαδιδόταν ότι ο επίσκοπος της πόλεως Φαρέτριος τον περίμενε με χαρά η πραγματικότητα ήταν εντελώς διαφορετική. Πολλοί, όμως, ήταν αυτοί που τον υποδέχθηκαν με αγάπη όταν έφτασε στην πόλη τους ημιθανής.
Η στάση του επισκόπου, ο οποίος τον αγνόησε επιδεικτικά, τον ανάγκασε να καταλύσει στο άκρον της πόλεως σε κάποιο σπίτι που του παραχώρησαν. Εκεί δέχθηκε τις φροντίδες ικανών ιατρών και ανέλαβε κάπως δυνάμεις. Παρέμενε κλινήρης, αλλά οι επιθέσεις κακόβουλων και φανατικών, που υποκινούνταν από τον επ. Φαρέτριο, δεν τον άφηναν στιγμή ήσυχο, καθώς πολλοί από αυτούς έμπαιναν ακόμη και στο κατάλυμά του για να τον απειλήσουν ώστε να φύγει από την πόλη τους.
Τελικά, παρά τους κινδύνους των ληστών της περιοχής, αποφάσισε να φύγει. Ο Φαρέτριος όμως και πάλι έστειλε τον πρεσβύτερο Ευήθιο, ο οποίος πήγε στο κατάλυμα του Αγίου έξω πλέον από την πόλη και τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την περιοχή την ίδια ώρα, μεσάνυκτα, χωρίς σελήνη. Η περιοχή της Καισάρειας είχε υψόμετρο μεγαλύτερο από 1.100 μέτρα, ενώ σε κάποια σημεία ξεπερνούσε τα 1.300.
Με πολλή δυσκολία σηκώθηκε. Τον υποβάσταζαν και άρχισε η φοβερή πεζοπορία σε δρόμο ανώμαλο, στην περιοχή του δύσβατου και φοβερού Ταύρου. Η πορεία του υπήρξε μαρτυρική, αλλά επιτέλους, στις 20 Σεπτεμβρίου, έφθασε στην Κουκουσό. Το ταξίδι των 700 περίπου χιλιομέτρων είχε διαρκέσει 70 ημέρες.
Ευτυχώς, με τη χάρη του Θεού στην Κουκουσό τον υποδέχθηκαν με αγάπη και τον φρόντισαν καλά. Μάλιστα, ο ευγενής γαιοκτήμονας Διόσκορος του προσέφερε το σπίτι του για διαμονή.
Ο Άγιος, απλός και ταπεινός, σημειώνει στις επιστολές του ότι ήταν χίλιες φορές πιο ευχαριστημένος στον τόπο της εξορίας από την μαρτυρική πεζοπορία. Με αυτόν τον τρόπο ήθελε να αποφύγει την σχεδιαζόμενη αλλαγή του τόπου εξορίας.
Κατά την παραμονή του εκεί δεν σταμάτησε να δέχεται φίλους, πιστούς, κληρικούς και λαϊκούς, από τα γύρω μέρη, αλλά και την πατρίδα του την Αντιόχεια, η οποία βρισκόταν σε απόσταση 250 περίπου χιλιομέτρων.
Μέχρι την έλευση του χειμώνα δεν σταμάτησε να φροντίζει τους πάντες, να παρηγορεί τους φίλους του στην Κωνσταντινούπολη και να μεριμνά για την ιεραποστολή. Με την έναρξη της περιόδου του ψύχους οι αρρώστιες επανήλθαν, πυρετός, εμετοί, στομαχόπονοι, κεφαλαλγίες και αϋπνίες.
Παρά την κατάσταση αυτή δεν σταμάτησε να ζητεί με επιστολές, σε ανατολή και δύση, να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που είχε δημιουργήσει η αντίθετή του ομάδα με σύγκληση Μεγάλης Συνόδου, η οποία θα έπαιρνε μία θέση βασισμένη στην ορθή κρίση και όχι στα πάθη και τις προσωπικές εχθρότητες.
Κατά τη διάρκεια της εξορίας του (από το καλοκαίρι του 406 μέχρι το καλοκαίρι του 407) έγραψε περίπου 240 επιστολές παρά τις τραγικές συνθήκες που αντιμετώπιζε. Σε αυτές περιλαμβάνονταν επιστολές παρηγοριάς, στήριξης, συμβουλευτικές. Σε αυτές διηγείται τις ταλαιπωρίες του και με ανακούφιση δεν σταματά να γράφει το περίφημο «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν»
Μάλιστα, στην Κουκουσό, συνέταξε και δύο έργα στα οποία υποστηρίζει ότι οι δυσκολίες είναι μία άριστη αφορμή που δίνεται στον καθένα μας για πνευματική πρόοδο.
Παρά την απομόνωσή του οι εχθροί του δεν ησύχαζαν. Τα νέα από τα προβλήματά του τους ευχαριστούσαν, αλλά η αγάπη που του έδειχναν οι πιστοί, όπου κι αν πήγαινε, τους τρόμαζε και πολλαπλασίαζε το μίσος τους.
Ο Ρώμης Ιννοκέντιος επέμενε για Οικουμενική Σύνοδο που θα επανεξέταζε το θέμα του Αγίου. Ο αυτοκράτορας Αρκάδιος, όμως, υπέγραψε διάταγμα που άλλαζε τον τόπο εξορίας του στην Πιτυούντα, την περιοχή μιας βάρβαρης φυλής, των Τζάνων, στους πρόποδες του Καυκάσου, στην περιοχή της σημερινής Αμπχαζίας. Εκεί δεν θα μπορούσαν να τον βρουν και να επικοινωνήσουν μαζί του οι φίλοι και θαυμαστές του.
Βέβαια, κρυφή ελπίδα των εμπνευστών αυτής της μετακίνησης ήταν να πεθάνει ο Άγιος κατά το ταξίδι των 1.500 χιλιομέτρων περίπου, το οποίο θα πραγματοποιούνταν σε τραγικές συνθήκες, με βορειοανατολική κατεύθυνση και όλο σχεδόν επάνω σε βουνά.
Η διαταγή της μετακινήσεώς του έφτασε στην Κουκουσό το καλοκαίρι του 407 και η συνοδεία ξεκίνησε στις 25 Αυγούστου. Την αποτελούσαν ο Άγιος και δύο φρουροί στρατιώτες. Ο ένας φρουρός μάλιστα φερόταν στον Άγιο με ιδιαίτερη σκληρότητα, αφού θα είχε μεγαλύτερη αμοιβή αν ο κρατούμενος πέθαινε στο δρόμο.
Από αυτό το κομμάτι την ζωής του δεν έχουμε κάποια επιστολή του.
Πορεύθηκαν προς τη Σεβάστεια (Σιβάς 1.400 μ. υψόμετρο) ώστε μέσω Κομάνων και Αμάσειας να φθάσουν στην Αμισό (Σαμψούντα). Από εκεί θα έπαιρναν καράβι. Παρά την κατεστραμμένη υγεία του έπρεπε να βαδίζει περίπου 20 χιλιόμετρα την ημέρα. Συχνά βάδιζε μέσα στη βροχή, ακάλυπτος. Σύντομα άρχισαν και πάλι ρίγη, πυρετοί και πονοκέφαλοι.
Οι στρατιώτες δεν του επέτρεπαν να αναπαυθεί ή να δεχθεί οποιαδήποτε περίθαλψη. Στις 12 Σεπτεμβρίου έφτασαν στην Δαζιμώνα (Kaz Ova). Την επομένη ξεκίνησαν για τα Κόμανα που τότε ήταν μεγάλη πόλη, αλλά τα παρέκαμψαν για να μην ανακουφιστεί έστω για λίγο ο Άγιος.
Διανυκτέρευσαν στον προσκυνηματικό ναό του Αγίου μάρτυρα Βασιλίσκου που βρισκόταν 8 χιλιόμετρα μετά τα Κόμανα. Η κατάσταση του Αγίου ήταν απελπιστική. Το βράδυ εμφανίστηκε ο μ. Βασιλίσκος και του έδωσε κουράγιο λέγοντάς του ότι την επομένη θα ήταν μαζί.
Μόλις ξημέρωσε ο Άγιος ζήτησε από τους φρουρούς του να μην ξεκινήσουν ή τουλάχιστον να ξεκινήσουν κατά το μεσημέρι ώστε να προλάβει λίγο να αναπαυθεί και να μειωθεί το ψύχος της νύκτας, αλλά εκείνοι τον έσυραν στο δρόμο και τον υποχρέωσαν να βαδίσει προς την Νεοκαισάρεια.
Μετά από 5 περίπου χλ. οι φρουροί πείσθηκαν ότι ο Άγιος δεν μπορούσε να κάνει ούτε βήμα παραπάνω και τον βοήθησαν να επιστρέψει στο ναό.
Ζήτησε από τον πρεσβύτερο του ναού να του αλλάξει ενδύματα, μοίρασε τα λιγοστά του υπάρχοντα, κοινώνησε, προσευχήθηκε, είπε το «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν» προσθέτοντας το «Ἀμήν» και παρέδωσε το πνεύμα του στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 407.
Ενταφιάστηκε στον ναό του μ. Βασιλίσκου.
Επί Πρόκλου, τα λείψανά του επανήλθαν στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Ιανουαρίου 438 και τα τοποθέτησαν στο ναό των Αγίων Αποστόλων με εξαιρετικές τιμές.

Ο Άγιος Απόστολος Σίλας και η σχέση του με τον Απόστολο Παύλο

Ετικέτες

Αποστολική Σύνοδος, απ. Παύλος, απ. Σίλας, απ. Σιλουανός, ιουδαϊσμός

Στις 30 Ιουλίου τιμάται η μνήμη των Αγίων Αποστόλων Σίλα, Σιλουανού, Επαινετού, Κρήσκη και Ανδρονίκου εκ των Ο’.
Αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη και ήταν συνεργάτες και συνοδοιπόροι του αποστόλου Παύλου. Ο απ. Σίλας αναφέρεται στα κεφάλαια 15-18 των Πράξεων Αποστόλων, ο απ. Σιλουανός στο Β΄ Κορινθίους 1:19, στον πρώτο στίχο των επιστολών Α΄ και Β΄ προς Θεσσαλονικείς (στους χαιρετισμούς που ο απ. Παύλος και οι συνεργάτες του απευθύνουν προς τους χριστιανούς της Θεσσαλονίκης) και στην Α΄ Πέτρου (5:12 στους χαιρετισμούς του τέλους, όπου ο άγιος Σιλουανός χαρακτηρίζεται «πιστός ἀδελφός» του απ. Πέτρου). Στην Β΄ Τιμοθέου ο απ. Κρήσκης (4:10, «Κρήσκης εἰς Γαλατίαν») και στην προς Ρωμαίους οι απόστολοι Επαινετός (16:5) και Ανδρόνικος (16:7). 
Ο απ. Σίλας εμφανίζεται για πρώτη φορά στο 15ο κεφάλαιο των Πράξεων. Σε αυτό περιγράφεται η Αποστολική Σύνοδος (Δεκέμβριος του 48 μ.Χ.) που ασχολήθηκε με το πολύ σημαντικό πρόβλημα της αναγκαιότητας ή όχι της διενέργειας περιτομής για τη σωτηρία. Η Σύνοδος, όπως ήταν αναμενόμενο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αναγκαίο και απέστειλε στους πιστούς της Αντιόχειας επιστολή στην οποία είχαν καταγράψει την απόφαση της συνόδου για να τους ενημερώσει σχετικά.
Ο απ. Σίλας, μαζί με τον απ. Ιούδα, ως απεσταλμένοι της Εκκλησίας της Ιερουσαλήμ, συνόδευσαν τους απ. Παύλο και Βαρνάβα στην Αντιόχεια για να μεταφέρουν, πέρα από την επιστολή, και την αγάπη και τη στήριξη των αποστόλων της Ιερουσαλήμ και των μελών της Εκκλησίας της Ιερουσαλήμ στους αδελφούς της Αντιόχειας. Πράγματι, οι πιστοί της Αντιόχειας τους δέχθηκαν με μεγάλη χαρά και ανακούφιση.
Στους τελευταίους στίχους του 15ου κεφαλαίου έχουμε μία μεγάλη ανατροπή στα σχέδια του απ. Παύλου. Ο απ. Παύλος, μετά από διαφωνία με τον απ. Βαρνάβα σχετικά με την αξιοπιστία του κοινού συνεργάτη τους του απ. Ιωάννη-Μάρκου, στράφηκε προς τον απ. Σίλα και, εκτιμώντας τις ικανότητές του, τον επέλεξε για συνεργάτη και συνοδοιπόρο του στην σχεδιαζόμενη ιεραποστολική εξόρμηση. Έτσι, Παύλος και Σίλας, την άνοιξη του 49 μ.Χ. ξεκίνησαν το ταξίδι, που είναι γνωστό με τον προσδιορισμό δεύτερη αποστολική περιοδεία, και κατέληξε, μετά από διέλευση από τη Συρία και την Κιλικία, στην Μικρά Ασία (Δέρβη και Λύστρα) σε περιοχές στις οποίες είχε κηρύξει ο απ. Παύλος κατά την πρώτη περιοδεία του. Εκεί, συνάντησαν τον απ. Τιμόθεο, τον οποίο πήραν μαζί τους για να τους βοηθήσει στην ιεραποστολή προς τους Ιουδαίους.
Σύντομα, έφτασαν στην Τρωάδα, όπου ο απ. Παύλος είχε το γνωστό όραμα με τον Μακεδόνα που τον κάλεσε να περάσει στη Μακεδονία για να τους βοηθήσει (Πράξεων 16:9), και δίχως δισταγμό πέρασαν στην Σαμοθράκη και από εκεί στην Νέα Πόλη, την Καβάλα, και εν συνεχείᾳ στους Φιλίππους.
Στην πόλη αυτή μπαίνουν οι βάσεις του χριστιανισμού στην Ευρώπη και βαπτίζεται η αγία Λυδία (Πράξεων 16:14-15).
Ένα άλλο θαύμα που έκαναν οι απόστολοι απελευθερώνοντας την παιδίσκη που κατεχόταν από πνεύμα πύθωνος (Πράξεων 16:16-21) εξαγρίωσε αυτούς που την εκμεταλλεύονταν οικονομικά, οι οποίοι οδήγησαν τους δύο αποστόλους στους στρατηγούς της πόλεως από εκεί στη φυλακή.
Ο απ. Σίλας, μαζί με τον απ. Παύλο, ρίχτηκαν στὴν «ἐσωτέρα φυλακή» (Πράξεων 16:24), δηλαδή στο πιο βαθύ κελλί και δέθηκαν στο όργανο καθηλώσεως και βασανισμού που καλείται «ξύλο» για να μην δραπετεύσουν (Πράξεων 16:24).
Με πνευματική χαρά οι δύο απόστολοι στράφηκαν στον Θεό προσευχόμενοι με πίστη. Γύρω στα μεσάνυκτα, σεισμός μεγάλος, αναστάτωσε τους πάντες και τα πάντα στη φυλακή και ο δεσμοφύλακας έντρομος, νομίζοντας ότι οι κρατούμενοι διέφυγαν, έκαναν κίνηση αυτοκτονίας για να αποφύγει τις συνέπειες από την απόδρασή τους. Με μεγάλη φωνή ο απ. Παύλος τον ενημέρωσε ότι όλοι ήταν εκεί και τότε εκείνος, εντυπωσιασμένος από την στάση των δύο καταδίκων, έπεσε στα πόδια τους και, αψηφώντας πλέον κάθε κίνδυνο, ζήτησε να του υποδείξουν το δρόμο που θα τον οδηγήσει στη σωτηρία.
Πράγματι, αυτός που πριν λίγο ήταν έτοιμος να αυτοκτονήσει παρέλαβε τους δύο αποστόλους και τους οδήγησε σε μέρος όπου υπήρχε νερό όπου βαπτίστηκε. Την επομένη οι στρατηγοί των Φιλίππων τους απελευθέρωσαν και τους ζήτησαν να εγκαταλείψουν την πόλη τους.
Οι δύο απόστολοι κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη, όπου, κατά τη συνήθεια του απ. Παύλου, πρώτα επισκέφθηκαν τη συναγωγή και κήρυξαν εκεί το λόγο του Θεού για τρία συνεχόμενα Σάββατα παρουσιάζοντας τους αποδείξεις από τις γραφές που δείχνουν ότι ο Χριστός ήταν ο αναμενόμενος Μεσσίας.
Πολλοί ήταν αυτοί που πίστεψαν και δέθηκαν πνευματικά με τους δύο αποστόλους. Κάποιοι Ιουδαίοι, όμως, νομίζοντας ότι απειλείται η πατρική τους πίστη τούς κατήγγειλαν στις αρχές ότι δημιουργούσαν προβλήματα. Γι’ αυτό τα μέλη της Εκκλησίας της Θεσσαλονίκης βοήθησαν τους αποστόλους Παύλο και Σίλα να καταφύγουν για περισσότερη ασφάλεια στη Βέροια. Οι εκεί ευρισκόμενοι Ιουδαίοι δέχθηκαν το λόγο του Θεού και περιέβαλαν με αγάπη τους δύο αποστόλους.
Στο σημείο αυτό άλλαξαν και πάλι τα σχέδια των αποστόλων: έμαθαν ότι οι Ιουδαίοι της Θεσσαλονίκης δεν εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους για να συλλάβουν τον απ. Παύλο και γι᾿ αυτό τον φυγάδευσαν με πλοίο στην Αθήνα. Οι δύο συνεργάτες του, ο απ. Σίλας και ο απ. Τιμόθεος παρέμειναν στην πόλη μέχρι να στερεώσουν τους πιστούς της Βέροιας με την προοπτική να συναντήσουν τον απ. Παύλο στην Αθήνα.
Στο 18ο κεφ. των Πράξεων βρίσκουμε και πάλι την ομάδα των απ. Παύλου, Σίλα και Τιμοθέου ενωμένη. Είναι στην φιλόξενη, πολλά υποσχόμενη, μα και με πολλά προβλήματα Κόρινθο, όπου με πολύ κόπο και κινδύνους θα θεμελιώσουν την τοπική Εκκλησία.
Από το σημείο αυτό και έπειτα δεν ξανασυναντάμε τον απ. Σίλα. Δεν γνωρίζουμε από τις βιβλικές πηγές ποιά είναι η κατοπινή του πορεία. Από τις αναφορές των Β΄ Κορ. 1:19, Α΄ και Β΄ Θεσσαλονικείς μάλλον πρέπει να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι, αν και στην παράδοση της Εκκλησίας εορτάζονται ως διαφορετικές μορφές, οι απόστολοι Σίλας και Σιλουανός πιθανότατα ήταν το ίδιο πρόσωπο, καθώς ο Σιλουανός και ο Τιμόθεος παρουσιάζονται ως οι συνεργάτες του απ. Παύλου στην Θεσσαλονίκη και στην Κόρινθο, αν και από τις Πράξεις γνωρίζουμε ότι μαζί τους ήταν ο απ. Σίλας.
Εξάλλου, το όνομα Σίλας (που χρησιμοποιείται μόνο στο βιβλίο Πράξεις) αποτελεί συντομευμένο τύπο του ονόματος Σιλουανός (που χρησιμοποιείται μόνο στις επιστολές). Το Σιλουανός προέρχεται από το λατινικό Silvanus που σημαίνει αυτός που προέρχεται από το δάσος, το παιδί του δάσους (δάσος=silva).
Η παρουσία του απ. Σίλα δίπλα στον απ. Παύλο αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση στενής και αποδοτικής συνεργασίας. Οι δύο απόστολοι, παρότι δεν φαίνεται να τους συνδέει παλαιός δεσμός, ξεκινούν την κοινή τους πορεία μετά από μία ένταση ανάμεσα στους παλαιούς συνεργάτες Παύλο και Βαρνάβα. Κάθε ανάλογη αλλαγή είναι αναμφίβολα δύσκολη, αλλά η καλή συνεργασία και η πίστη στον κοινό σκοπό βοηθά στην υπέρβαση των προβλημάτων που προκύπτουν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται ότι ο απ. Παύλος, με περίπου δεκαπενταετή ιεραποστολική εμπειρία τότε, εξετίμησε την ποιότητα του απ. Σίλα, ο οποίος έχαιρε της εμπιστοσύνης και των αποστόλων της Ιερουσαλήμ, και τον έκανε συνεργάτη του.
Για να αποσταλεί στην Αντιόχεια και να αναλάβει εκ παραλλήλου με τον απ. Παύλο και τον απ. Βαρνάβα, όπως και τον απ. Ιούδα, την παρουσίαση της αποφάσεως της Αποστολικής Συνόδου, θα πρέπει να είχε άνεση στο λόγο, ευστροφία, γερή θεολογική κατάρτιση και πίστη στο σκοπό του ευαγγελισμού, όχι μόνο των Ιουδαίων, αλλά και των εθνών. Αυτά τα χαρακτηριστικά προκάλεσαν και το ενδιαφέρον του απ. Παύλου και οδήγησαν στην επί σειρά ετών συμπόρευση των δύο αποστόλων.
Το ιεραποστολικό έργο, με τις συνθήκες μάλιστα που γινόταν εκείνη την εποχή απαιτούσε όλα τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε και πολλά άλλα ακόμη: αντοχή στις μετακινήσεις, δυνατότητα να αντιμετωπίζεις γρήγορα και με επιτυχία τα προκύπτοντα προβλήματα, υπομονή και επιμονή, εμπιστοσύνη στους συνεργάτες-συνοδοιπόρους, όπως και οικονομική ανεξαρτησία, καθώς οι περιπλανήσεις τους άφηναν μικρά περιθώρια να εργαστούν.
Οι απόστολοι που σήμερα τιμούμε έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη σε τοπικό πλέον επίπεδο των εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Όντας μαθητές του απ. Παύλου με δική του πρωτοβουλία εγκαταστάθηκαν ως μόνιμοι ποιμένες σε διάφορες τοπικές εκκλησίες για να τις ποιμάνουν ως κεφαλές τους, ως επίσκοποι.
Με την παρουσία αυτών των αγίων μορφών, καθώς η Εκκλησία περνά σε φάση ενηλικιώσεως και η γενιά των Δώδεκα Αποστόλων σβήνει, οι μαθητές τους εγκαθίστανται στις έδρες των τοπικών εκκλησιών συνεχίζοντας το έργο τους, όχι πλέον ως περιοδεύοντες κήρυκες, αλλά ως μόνιμοι ποιμένες.

Άρχοντας Διδάσκαλος του Ευαγγελίου Γεώργιος Π. Πατρώνος: Γεννημένος Δάσκαλος

Ετικέτες

Αγία Μαρίνα Ιλισίων, Γεώργιος Πατρώνος, Κωνσταντίνος Καραϊσαρίδης, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος

Ο Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Πατρώνος, μετά από απόφαση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, χειροθετήθηκε Άρχοντας Διδάσκαλος του Ευαγγελίου της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, ο οποίος είναι από τους αγαπημένους μαθητές του καθηγητού, στον Ιερό Ναό Αγίας Μαρίνας Ιλισίων, όπου πρόεδρος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου είναι ο Αναπληρ. Καθηγητής του ΑΠΘ πρωτ. π. Κωνσταντίνος Καραϊσαρίδης. Παρόντες, πέρα από τη σύζυγο του καθηγητού κ. Θωμαΐδα Πατρώνου και τα δύο παιδιά του Σωτήρη και Μαρίνα, ήταν συνάδελφοι, φίλοι και μαθητές του τιμωμένου.

Η Ακολουθία της χειροθεσίας είναι σύντομη, αλλά η τιμή μεγάλη. Σε τέτοιες στιγμές, ακόμη και εμείς που δεν είμασταν παρόντες, αλλά αγαπάμε τον σεβαστό μας καθηγητή και την οικογένειά του, ανατρέχουμε στο παρελθόν, στη ζωή και στην προσφορά του τιμώμενου, θέλοντας ασυναίσθητα να αιτιολογήσουμε μέσα μας την τιμή.

Ο Γιώργος Πατρώνος γεννήθηκε και μεγάλωσε σε πέτρινα χρόνια για την πατρίδα μας και ιδιαίτερα για τη γενέθλιά του μακεδονική γη. Αντιμετωπίζοντας μεγάλες δυσκολίες κατόρθωσε να τελειώσει το γυμνάσιο και έπειτα, μετά από πολλές περιπέτειες ακολουθώντας την καρδιά του, να φθάσει στην Αθήνα για να σπουδάσει. Με προβλήματα και δυσκολίες, έχοντας γνωρίσει τη σκληρότητα της ζωής και του θεολογικού χώρου, κατόρθωσε να ολοκληρώσει με επιτυχία τις σπουδές του και να υπηρετήσει τη θητεία του. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του δούλευε και ασκούσε αδιάκοπα κατηχητικό έργο. Κατηχητής από το 1955, ιεροκήρυκας, δάσκαλος. Η αδιάκοπη δραστηριότητά του, οι απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες έζησε κλόνισαν την υγεία του, αλλά εκείνος δεν το έβαλε κάτω. Ανήσυχο πνεύμα αγωνιούσε να πιάσει το σφυγμό της εποχής του και να νιώσει τι σημαίνει άνθρωπος, τι σημαίνει πίστη, τι σημαίνει αγάπη . . .

Δραστήριος στο χώρο της εξωτερικής ιεραποστολής, από τα χρόνια της δεκαετίας του ᾿60 μέχρι σήμερα. Φεύγει, σχεδόν χωρίς να το επιθυμεί, για σπουδές στο εξωτερικό, αλλά ταυτόχρονα δεν εγκαταλείπει τον ιεραποστολικό του ζήλο. Επισκέπτεται κατ᾿ επανάληψη την Αφρική διακονώντας σε συνθήκες ένδειας, αλλά και πρωτοχριστιανικής απλότητας.

Προς το τέλος της δεκαετίας του ᾿60 και στις αρχές της δεκαετίας του ᾿70 πολλά αλλάζουν στη ζωή του: διορίζεται καθηγητής στη μέση εκπαίδευση στην Καστοριά όπου αναπτύσσει έντονη κατηχητική δράση, θεμελιωμένη στην αγάπη και στο σεβασμό, σε χρόνια δύσκολα που η ελευθερία και η αξιοπρέπεια καταπατούνται και τα δικαιώματα των μαθητών και των πολιτών ευτελίζονται. Με οργάνωση τακτικών διαλέξεων γνωρίζει στην τοπική κοινωνία τη σύγχρονη ευρωπαϊκή σκέψη προσπαθώντας να απελευθερώσει τους νέους, κυρίως, από τις αγκυλώσεις της άγνοιας και να τους προσφέρει μία σοβαρή κατηχητική παιδεία.
Σύντομα ήλθε ο γάμος, η αποχώρησή του από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και η μετακίνησή του στην Αθήνα ως πανεπιστημιακός βοηθός. Ακολούθησε η περιπέτεια της συγγραφής της διδακτορικής διατριβής του και η αντιμετώπιση άλλων, ιδιαίτερα περίπλοκων και απρόσμενων προβλημάτων, στο χώρο της Θεολογικής Σχολής.

Πέρα από το Πανεπιστήμιο δίδαξε σε πολλούς χώρους: σε εκκλησιαστικές Ακαδημίες, σε φροντιστήρια κατηχητών, σε ιεραποστολικούς συνδέσμους, σε ακροατήρια παιδιών και ενηλίκων, σε ιερούς ναούς . . . Παντού! Πρέπει να έκανε χιλιάδες ομιλίες και κηρύγματα και συνεχίζει ακόμη . . .

Συνηθισμένος να παλεύει με προβλήματα που παρά τη σκληρότητά τους δεν κατάφεραν να τον σκληρύνουν, να τον κάνουν ανάλγητο και να του στερήσουν την αγάπη προς τους φοιτητές και τους γύρω του. Πάντοτε προσηνής, ανοικτός στην επικοινωνία, απλός, πρόσχαρος και ζεστός. Καθηγητής ων, δεν είχε τίποτα από το ύφος των περισσοτέρων βοηθών, οι οποίοι έκλεισαν την ευαισθησία τους στα κλειδιά των ψυχρών πανεπιστημιακών τους γραφείων. Η πόρτα του ήταν πάντοτε ανοικτή για όλους. Η επικοινωνία μαζί του ήταν ευκαιρία για σπουδή που, παρά την επιστημονική του κατάρτιση και την προσεκτική αντιμετώπιση των θεμάτων που προσέγγιζε, ποτέ δεν εκφυλίστηκε σε θεολογία των υποσημειώσεων.

Η διδασκαλία του ανθρώπινη και ουσιαστική! Στο αμφιθέατρο τρέχαμε νιώθοντας ότι νοιάζεται για εμάς και ότι κάτι θα πάρουμε από αυτόν. Η θέρμη με την οποία ομιλούσε για τα θέματα του γάμου, που αποτελούσε ένα από τα πλέον αγαπητά μαθήματα στη σχολή, μας τραβούσε σαν μαγνήτης. Ήταν επιλεγόμενο, αλλά σας βεβαιώνω, αυτό που μας οδηγούσε σε αυτό, δεν ήταν ο καλός βαθμός που προσδοκούσαμε αλλά η εμπειρία να ακούς τον Πατρώνο να μιλά για το γάμο και την αγάπη.

Πάντοτε αντισυμβατικός, με γραφείο απομονωμένο στο υψηλότερο επίπεδο των γραφείων, τουλάχιστον, όταν εμείς είμασταν φοιτητές, τραβούσε το δρόμο του, γεννημένος δάσκαλος.
Το επιστημονικό έργο του σημαντικό και ευρύ, υπερβαίνει τα όρια του συνήθους. Ασκητικός στη ζωή του και αυστηρός με τον εαυτό του ποτέ δεν φοβήθηκε την κριτική. Θυμάμαι, όταν το 2001, ως μεταπτυχιακός φοιτητής του ερμηνευτικού τομέα, ανταποκρινόμενος σε φροντιστηριακή άσκηση άσκησα μία αυστηρή, σχολαστική, κριτική σε κάποιο από τα πιο ενδιαφέροντα και σημαντικά έργα του, με πόση εμφανή χαρά με βαθμολόγησε με «δέκα» . . .
Μετά από την αποχώρησή του από το Πανεπιστήμιο δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να επισκέπτεται ιεραποστολικά την Ελλάδα και το εξωτερικό, να επικοινωνεί με τους παλαιούς φοιτητές του, να τους κατευθύνει στις επιστημονικές τους αναζητήσεις, να τους διδάσκει με τη ζωή και το λόγο του.
Σήμερα, έξι δεκαετίες από την έναρξη της διδακτικής του πορείας συνεχίσει να ασκεί το ίδιο έργο: με την ομιλία του σε μια σύναξη, με τη μελέτη ενός χειρογράφου κάποιου νέου ερευνητή και την διατύπωση των αναγκαίων παρατηρήσεων, με την καθοδήγηση των νέων επιστημόνων, με μια κουβέντα στο τηλέφωνο ή στο σπίτι του.
Γνωρίζοντας τον Γιώργο Πατρώνο πολλά χρόνια τολμώ να ομολογήσω κι εγώ, μαζί με χιλιάδες άλλους φοιτητές του, ότι δάσκαλος γεννήθηκε και δάσκαλος παραμένει μέχρι σήμερα. Κατά συνέπεια ο τίτλος του Άρχοντα Διδασκάλου του Ευαγγελίου δικαίως αποδίδεται σε κάποιον που διδάσκει με τη ζωή του. Σε κάποιον που διδάσκει με αγάπη και πόνο ψυχής υπογραμμίζοντας την προτεραιότητα που πάντοτε δίνει η Εκκλησία στην κατήχηση και στην προσφορά του Ευαγγελικού Λόγου.

Άξιος!

Έτη πολλά Δάσκαλε!

Τις φωτογραφίες που ακολουθούν «τράβηξε» και επιμελήθηκε ο αδελφός μου, Συντηρητής Έργων Τέχνης, Γιώργος Μουστάκης

ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΤΣΙΑΠΑ-ΣΙΦΝΑΙΟΥ ΣΤΗ ΧΑΒΡΑ (= ΠΡΩΗΝ ΣΥΝΑΓΩΓΗ) ΤΗΣ ΚΩ

Ετικέτες

Έκθεση Ζωγραφικής, Γεωργία Τσιάπα-Σιφναίου, Χάβρα Κως

Το Σάββατο 13 Ιουλίου εγκαινιάζεται στη Χάβρα (= πρώην εβραϊκή συναγωγή) της Κω μία ακόμη έκθεση της αγαπητής φίλης  Γεωργίας Τσιάπα-Σιφναίου.

Νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να δούμε κάποια στοιχεία από την μέχρι τώρα καλλιτεχνική πορεία της, ώστε να τη γνωρίσουμε και να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε με μεγαλύτερη άνεση το έργο της.Η Γεωργία Τσιάπα Σιφναίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ξεκίνησε τις σπουδές της στο ελεύθερο σχέδιο στο εργαστήριο του δασκάλου ελευθέρου σχεδίου Ν. Στέφου και συνέχισε με σπουδές ζωγραφικής, Ιστορίας τέχνης και τεχνολογίας χρωμάτων στο Ελληνικό Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού στην Πλάκα με δάσκαλο τον ιστορικό συγγραφέα τέχνης και κριτικό Α. Κουρτικάκη.

Κατόπιν συνέχισε τις σπουδές της στο Βόλο όπου μαθήτευσε στη σχολή αγιογραφίας της Ι.Μ. Δημητριάδος. Στην ίδια πόλη τελείωσε και σχολή Συντήρησης Ιστορικών και Παραδοσιακών Κτιρίων με υποτροφία.Συνεχίζοντας τις σπουδές της στο χώρο της τέχνης ετοιμάζεται να παρακολουθήσει διαδικτυακά μαθήματα στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό EDX που συνέστησαν από κοινού το Τεχνολογικό Ιστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT) και το Πανεπιστήμιο του Harvardμε θέμα την Ιστορία της Αρχιτεκτονικής (AGlobalHistoryofArchitecture: Part 1).

Αξιοποιώντας τις γνώσεις και τις ικανότητές της στο χώρο της τέχνης και του σχεδίου εργάσθηκε:

·        σε αναστηλώσεις παραδοσιακών κτιρίων στο Πήλιο

·        ως σχεδιάστρια και εργοδηγός στην τεχνική εταιρεία Προοπτική στο Βόλο.

·        Στο εργαστήριο Μελέτης και Ανάπτυξης αγροτικού χώρου στο τμ. Μηχ. Χωροταξίας & Περιφ. Ανάπτυξης του Παν/μιου Θεσσαλίας με έργο την αποτύπωση τοποθεσιών και συνόλων για την ανάδειξη του αρχιτεκτονικού και φυσικού περιβάλλοντος στον ορεινό και νησιωτικό χώρο.

·        Στη δημοτική Πινακοθήκη Δήμου Ιωαννιτών, στο δημοτικό μουσείο Δ. Ιωαννιτών, στο αρχείο Δ. Ιωαννιτών σε έργο καταγραφής ψηφιοποίησης, τεκμηρίωσης και προβολής του πολιτιστικού αποθέματος του Δήμου Ιωαννιτών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

·        Δίδαξε ζωγραφική και αγιογραφία σε τμήματα παιδιών και ενηλίκων σε πολιτιστικούς συλλόγους της Μαγνησίας, στο πολιτιστικό κέντρο Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Νέας Αγχιάλου Βόλου, «Η Ολκάς«, και στη Λέσχη Εργαζομένου Κοριτσιού στο Βόλο.

Μέχρι τώρα έχει παρουσιάσει έργα της σε τρεις εκθέσεις:

·        Έκθεση ζωγραφικής και αγιογραφίας Γαλλικό Ινστιτούτο, Βόλος 1999.

·        Έκθεση ζωγραφικής στο πλαίσιο των εορτασμών της ναυτικής εβδομάδας, Αλόννησος 1998.

·        Συμμετοχή σε ομαδική Έκθεση ζωγραφικής Αίθουσα Τέχνης «Ενώτιο», Βόλος 1997.

Παράλληλα με την ενασχόλησή της με τη ζωγραφική, έχει δημοσιεύσει στην εφημερίδα «Νέος Τύπος Μαγνησίας» (16-5-1999) εργασία με θέμα «Κωνσταντινούπολη, παρουσίαση της κοσμικής και Θρησκευτικής αρχιτεκτονικής μέσω των κυριότερων «κτίσεων» δειγμάτων της».

Στο αρχείο της υπάρχουν αδημοσίευτες εργασίες με θέματα:

«Ασσυροβαβυλώνιοι, οι έποικοι της Εδέμ – κτίρια – ναοδομία – καλλιτεχνική δημιουργία»

«Αποτύπωση παθολογίας και μελέτη επισκευής και συντήρησης λιθόκτιστων κτισμάτων στα Μελισσιάτικα Βόλου» Για το έργο της έχει γράψει ο κριτικός τέχνης Θανάσης Ζέρβας « . . . τα έργα της παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον και ικανοποιούν το φιλότεχνο επισκέπτη . . . Οι φορητές εικόνες των αγίων έχουν μια μοναδική γλυκιά έκφραση και σκορπούν γύρω τη γαλήνη. Είναι Μακεδονικής και Κρητικής τεχνοτροπίας με μικρές επιρροές από την τεχνική του Κόντογλου. Δουλεύει το αυγό και το πλάσιμο (ανάμειξη χρωμάτων) είναι απαλό, γλυκό, ομαλό. Έτσι τα έργα της είναι ελκυστικά, όμορφα και εντυπωσιάζουν. Εκείνα που αναφέρονται στην παραδοσιακή ζωγραφική (γεωμετρικά σχήματα, κλαδιά φυτών, άνθη) είναι ζωντανά και με ωραίους χρωματισμούς. Η όλη της εργασία δείχνει ότι η φερέλπιδα νεαρή καλλιτέχνιδα έχει ταλέντο και η καλλιτεχνική της σταδιοδρομία είναι ευοίωνη» (Εφ. «Θεσσαλία», 1999).Η θεματολογία των ελαιογραφίων της που θα παρουσιαστούν στη Συναγωγή το διάστημα από 13 μέχρι 17 Ιουλίου περιλαμβάνει θαλασσογραφίες, ορεινά και μεσογειακά τοπία, καθώς και σκηνές από την παραδοσιακή ζωή των προγόνων μας.Το έργο της Γεωργίας Τσιάπα-Σιφναίου παρουσιάζει ενδιαφέρον καθώς αποδίδει τις συνθέσεις της με ζεστά και ζωντανά χρώματα, ενώ εμφανής είναι η εκφραστική δύναμη της ανθρώπινης παρουσίας σε αυτές. Τα τοπία της αποπνέουν εσωτερική γαλήνη και είναι «στημένα» επάνω σε σαφές και λειτουργικό σχέδιο που προβάλλει επαρκώς το θέμα της βοηθώντας τον φιλότεχνο να αποκρυπτογραφήσει το μήνυμα του έργου.

Ας ευχηθούμε καλή επιτυχία σε αυτή τη νέα προσπάθεια της αγαπητής μας Γεωργίας!

Ο Αλέκος Μαρκόγλου όπως τον γνώρισα

Ετικέτες

Αλέκος Μαρκόγλου, Ιπποκράτειο Λύκειο Κω

 Το 2005, έπειτα από 11 χρόνια δραστηριοποίησης στο εμπόριο, μετά από εξετάσεις στο Α.Σ.Ε.Π. διορίστηκα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως καθηγητής θεολόγος. Τέλη Σεπτεμβρίου έφθασα με την οικογένειά μου στο νησί της Κω και ο τότε προϊστάμενος του 1^ου Γραφείου, αείμνηστος Γεώργιος Παναγιώτου, με τοποθέτησε στο 1^ο Λύκειο της πόλης της Κω, στο οποίο διευθυντής ήταν ο μαθηματικός Αλέκος Μαρκόγλου.

Η επαφή μου με την εκπαίδευση είχε σταματήσει στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν πήρα το απολυτήριο του Λυκείου, και δεν γνώριζα τίποτα από τα όσα πρέπει να κάνει ένας εκπαιδευτικός παράλληλα με το διδακτικό έργο στα πλαίσια της λειτουργίας ενός σύγχρονου σχολείου. Αυτή την πλήρη άγνοια κατόρθωσε ο Διευθυντής του «Ιπποκρατείου Λυκείου» να μετατρέψει σε γνώση μετά από μία διαδικασία ή οποία πρέπει να ήταν πολύ κουραστική γι’ αυτόν, καθώς ρωτούσα για τα πάντα.

Παρουσιάστηκα στο σχολείο, τέλη Σεπτεμβρίου του 2005 τη στιγμή που εξελισσόταν η συνεδρίαση της κατανομής των υποχρεώσεων για το σχολικό έτος 2005-2006. Η πρώτη εντύπωση πολύ θετική, καθώς η υποδοχή ήταν ιδιαίτερα ευγενική, θερμή και ενθαρρυντική.

Γρήγορα διαπίστωσα, ότι το σχολείο -ένα σχολείο με σχεδόν εκατονταετή ιστορία- λειτουργούσε με σύγχρονο τρόπο, με σεβασμό στον εκπαιδευτικό και προσανατολισμένο στη συνεχή βελτιστοποίηση των παρεχόμενων γνώσεων στους μαθητές.

Ο διευθυντής, ο οποίος είχε ήδη πολυετή εμπειρία στην εκπαίδευση, ήταν γνώστης των νέων τεχνολογιών, ανοικτός σε κάθε νέα πρόταση, πρόθυμος να μας υποστηρίξει σε κάθε πρωτοβουλία ή να καλύψει οικονομικά δραστηριότητες που έκαναν πραγματικότητα το πολυδιαφημιζόμενο, αλλά όχι πάντοτε επιτυχώς εφαρμοζόμενο, «σχολείο ανοικτό στην κοινωνία».

Άριστος γνώστης της τοπικής, και όχι μόνο, ιστορίας, δόκιμος συγγραφέας και προσεκτικός ερευνητής με αξιολογότατο επιστημονικό έργο, καθοδήγησε τους νέους συναδέλφους, πέρα από το σχολείο, στα πρώτα βήματα της γνωριμίας μας με το ιστορικό γίγνεσθαι του νησιού.

Πάντοτε ευγενής και διακριτικός, συμβούλευε με αξιοπρέπεια και σοβαρότητα τους μαθητές σχετικά με τη στάση και τη συμπεριφορά τους στο σχολείο, αλλά και στη ζωή μετά από αυτό.

Απολάμβανε και απολαμβάνει της αγάπης, του σεβασμού και της εκτίμησης των αποφοίτων του Λυκείου, καθώς και των παλαιών, μα και νέων συναδέλφων.

Ακούραστος σε ότι αφορούσε το σχολείο. Για την ακρίβεια περνούσε τα καλοκαίρια σε αυτό, συντηρώντας το, αποκαθιστώντας φθορές, αλλά και προσθέτοντας διαρκώς νέες δυνατότητες, ώστε ο Σεπτέμβριος να βρίσκει το παλαιό ιταλικό κτήριο σε καλύτερη κατάσταση από αυτή που το άφηνε ο Ιούνιος και όχι το αντίθετο.

Ίδιόν του η προσοχή στη λεπτομέρεια. Δούλευε πάνω από το κάθε έγγραφο με σοβαρότητα και το επεξεργαζόταν σαν να ήταν μοναδικό. Τολμώ να πω ότι δεν υπέγραψε ποτέ προχειρογραμμένο έγγραφο!

Παράδειγμα για όλους εμάς τους νεώτερους η πολύωρη παραμονή του στο σχολείο, η σοβαρότητα με την οποία έκανε μάθημα, η προσοχή με την οποία αντιμετώπιζε τα θέματα βαθμών και απουσιών.

Υποδειγματικός ο τρόπος με τον οποίο διεκπεραίωνε, μέχρι και εφέτος, τις Πανελλήνιες, αλλά και τις ενδοσχολικές Εξετάσεις. Ποτέ στα οκτώ χρόνια που υπηρέτησα δίπλα του βοηθώντας στην προετοιμασία και τη διεξαγωγή τους δεν δημιουργήθηκε κάποιο πρόβλημα. Σύνθημα, θα λέγαμε, του Αλέκου Μαρκόγλου και των δύο στενότερων συνεργατών του, του κ. Δημήτρη Βλάχου και του κ. Χρήστου Χαραμαρά, ήταν ότι η σοβαρή προετοιμασία αποτρέπει προβλήματα στη λειτουργία του σχολείου και, κατ’ επέκταση στους μαθητές.

Τον διέκρινε και τον διακρίνει πραγματική αγάπη για το «Ιπποκράτειο Λύκειο», η οποία δεν πρόκειται να χαθεί μετά την αφυπηρέτησή του.

Πέρα από όλα αυτά ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε και μου κάνει ο υποδειγματικός σεβασμός του προς τους μαθητές. Πολλές φορές, ακόμη και χωρίς να έχει σφάλλει, ζητούσε κατά την πρωινή συγκέντρωση «συγγνώμη» από τους μαθητές για κάτι που θεωρούσε παράλειψή ή αβλεψία του, ακόμη και αν ήταν αυστηρός με τον εαυτό του.

Χωρίς να θεωρεί τον εαυτό του αλάνθαστο, υπερασπιζόταν με σθένος την άποψή του.

Σχεδόν μία δεκαετία στο τιμόνι του «Ιπποκρατείου Λυκείου», την ιστορία του οποίου με επιμέλεια συνέγραψε, είναι αρκετή για να τον κάνει μία από τις τρεις τέσσερεις σημαντικότερες ψηφίδες της εκατονταετούς ιστορίας του.

Η ικανότητα σύνθεσης των διαφορετικών απόψεων και τάσεων του συλλόγου διδασκόντων, όχι μόνο δεν μειώνει το έργο του, αλλά αντιθέτως, το αποτέλεσμα δικαιώνει τις προσπάθειές του για την βελτίωση της παρεχόμενης παιδείας στην Κω.

Σήμερα, 28 Ιουνίου 2013, μέρα που ολοκληρώνει τον κύκλο του στη δημόσια εκπαίδευση δεν μπορούμε παρά να αναπολήσουμε τα χρόνια που περάσαμε μαζί, κατά τη διάρκεια των οποίων μας στήριξε, μας καθοδήγησε, μας συμβούλευσε και μας περιέβαλε με εμπιστοσύνη, και να σκεφτούμε πόσο σημαντικό είναι το παράδειγμα της σοβαρής και μεθοδικής εργασίας των εχόντων θέσεις ευθύνης για όλους εμάς τους νεώτερους. Τελικά, είναι πολύ σημαντικό είναι να έχουμε στο νου μας τη χρήση του ρήματος «υπουργεύω» («πουργεύω» στην τοπική διάλεκτο, κατά μαρτυρία του Σεβ. Μητρ. Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ), όπως χρησιμοποιείται στην Κω, όχι με την έννοια «ασκώ εξουσία», αλλά «βοηθώ», «διακονώ».

«. . . ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται»

Ετικέτες

Δημητριάδος, αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, ασθένεια

Γνωστός σε όλους τους Έλληνες ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης. Για δύο δεκαετίες ένα από τα πιο αγαπητά πρόσωπα των μέσων ενημέρωσης. Γράφω για δύο δεκαετίες, περιλαμβάνοντας πέρα από τη δεκαετία που κατείχε τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, και την προηγούμενη από αυτή, καθώς για πολλά χρόνια ήταν ένας από τους επικρατέστερους υποψηφίους διαδόχους του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ.

Στο Βόλο, την έδρα του επισκόπου Δημητριάδος, γνωστός και αγαπητός ἠδη από το 1974 με πλούσιο έργο.

Για τα όσα έπραξε έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά. Δεν είναι αυτά το αντικείμενο αυτού του σημειώματός μας. Κληρικός με πλούσια μόρφωση. Κάτοχος δύο πανεπιστημιακών πτυχίων. Ενός διδακτορικού πάνω στο, μάλλον, δυσχερές παλαιοημερολογιτικό ζήτημα, στο οποίο ρίχνει φως χειριζόμενος με επιτυχία τις πηγές. Γνώστης ξένων γλωσσών. Με ευφυΐα, θάρρος, ευστροφία, αγωνιστικότητα, πηγαίο χιούμορ, ευαισθησία και πολλά άλλα χαρίσματα.

Αναμφίβολα είχε και μειονεκτήματα, τα οποία έχουν κατά καιρούς επισημανθεί και σχολιαστεί. Ούτε αυτά είναι το αντικείμενό μας.

Έγραψε για πολλά θέματα. Ακούραστος ποιμαντικά. Άριστος ρήτορας, ευαίσθητος άνθρωπος. Ευχάριστος στην παρέα.

Θα πρέπει να έκανε χιλιάδες ομιλίες και κηρύγματα, έγραψε πλήθος βιβλίων, ποίμανε την Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος για είκοσι πέντε έτη και την Εκκλησία της Ελλάδος για δέκα. Δεν τον τιμούμε ούτε για αυτά.

 Θυμόμαστε την ακύρωση του ταξιδιού του στην Αλεξάνδρεια και τη φιλολογία και παραφιλολογία που ακολούθησε αυτή την ακύρωση, μέχρι που όλοι πεισθήκαμε ότι ο δυναμικός Χριστόδουλος ήταν ασθενής, χτυπημένος από μία σκληρή αρρώστια, η οποία σιγά σιγά τον έφθειρε, τον αδυνάτισε, τον άλλαξε.

Προσπάθειες να γίνει η μεταμόσχευση, να κερδίσει λίγο χρόνο, αγωνία για τον αν θα βρεθεί μόσχευμα, για το αν θα το δεχθεί ο οργανισμός του.

Κάποια στιγμή συνειδητοποιήσαμε ότι η πορεία του δεν μπορούσε να αναστραφεί. Ότι βάδιζε για το τέλος. Η ασθένεια πολύμηνη, εξουθενωτική. Κι εδώ άρχισε σιγά σιγά, λίγο λίγο, να φαίνεται κάτι διαφορετικό. Ο αρχιεπίσκοπος δεν ήταν πλέον ο δυναμικός ιεράρχης που όλοι γνωρίζαμε. Φαινόταν καταβεβλημένος, αφύσικα αδυνατισμένος. Σκιά του εαυτού του. Προσπαθούσε να επικοινωνήσει με το ποίμνιό του, αλλά τα πράγματα είχαν αλλάξει.

Μέσα από αυτή την κατάπτωση κάτι άλλο άρχισε να φαίνεται. Πιο ταπεινός, περισσότερο προσηνής, απλός. Ίσως πιο οικείος.

Σήμερα, 27 Ιανουαρίου 2013, δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο «Σωτήριος Λόγος» λίγες φωτογραφίες από την περίοδο της αρρώστιας του. Μία από αυτές με εντυπωσίασε.

 

Παρατηρώντας την ήλθε στο νου μου το παύλειο «ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» και σκέφτηκα ότι, τελικά, μας δίδαξε περισσότερο, από ότι με τα έργα του, με την υπομονή που φαίνεται ότι έδειξε κατά την περίοδο της ασθένειάς του. Τότε που έχανε τις δυνάμεις του, που η ασθένεια τον κατέβαλε καθημερινά. Κανείς μας δεν μπορεί να γνωρίζει ποια ήταν η πνευματική του κατάσταση τη στιγμή της εκδημίας του, αλλά εγώ τουλάχιστον θα τον θυμάμαι όχι όπως όταν ήταν δυνατός, αλλά όπως όταν ήταν απλός και ταπεινός, όπως εικονίζεται σε αυτή τη φωτογραφία.

Η ασθένεια, εξάλλου, σύμφωνα με την πίστη μας δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία ιδιότυπη επίσκεψη της θείας χάριτος. Μία επίσκεψη η οποία μας βοηθά να διακρίνουμε, αρχικά, και να αποδεχθούμε, στη συνέχεια, τα όριά μας. Μία δυνατότητα να δούμε τη ζωή και το θάνατο με άλλα μάτια. μία ευκαιρία να κοιτάξουμε το Θεό με πιο καθαρό βλέμμα.

 Ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος μας δίδαξε περισσότερο με τη στάση του στην ασθένεια, παρά με όλα τα άλλα που έπραξε στη ζωή του. Μας προσέφερε περισσότερα ταπεινός και καταβεβλημένος παρά δυναμικός και ισχυρός. Μας στήριξε στην αρρώστια μας παρά στην υγεία μας. Μας ανέπαυσε με την αδυναμία του παρά με τη δύναμή του.

 Ας έχει, λοιπόν, καλή ανάπαυση!

Καθηγητής Νικόλαος Μ. Παπαδόπουλος

Με αυτή την ανάρτηση θέλουμε να προσφέρουμε στους αναγνώστες μας λίγα βιογραφικά στοιχεία και λίγες σκέψεις για τον αείμνηστο καθηγητή μας Νικόλαο Μ. Παπαδόπουλο. Οι σύντομες βιογραφικές αναφορές προέρχονται από το  κείμενο της Καθηγήτριας Βελουδίας Σιδέρη-Παπαδοπούλου, όπως αυτό δημοσιεύθηκε στον ΛΘʹ τόμο της Επετηρίδας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 2004. Το κείμενο μας απέστειλε, ανταποκρινόμενος σε σχετική παράκληση, ο Επ. Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Μπελέζος.

 

Στις 13 Δεκεμβρίου 2012 εξεδήμησε πλήρης ημερών και έργων ο Ομότιμος καθ. της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικόλαος Μ. Παπαδόπουλος.

Ο μεταστάς γεννήθηκε το 1933 στον Άγιο Βασίλειο Κορινθίας, όπου ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Άνάμεσα στα έτη 1952-1956 φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ το έτος 1960 έφυγε στο Μόναχο της Γερμανίας για θεολογικές σπουδές στην Παλαιά Διαθήκη και στην Εβραϊκή Γλώσσα. Ταυτόχρονα παρακολούθησε μαθήματα άλλων ανατολικών γλωσσών (αραβικών και ακκαδικών) και πολιτισμών στην εκεί Φιλοσοφική Σχολή.

Μετά την επάνοδό του στην Ελλάδα, το 1963, διορίσθηκε στην Μέση Εκπαίδευση και το 1966 αναγορεύθηκε διδάκτορας κατόπιν υποβολής της διδακτορικής του διατριβής με θέμα «Ο θάνατος και αι μεταθανάτιοι παραστάσεις κατά τα ιστορικά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης μέχρι της βαβυλωνίου αιχμαλωσίας».

Το ίδιο έτος, μετά από πρόταση του Βασιλείου Βέλλα, προσελήφθη ως επιστημονικός βοηθός στην έδρα της «Εισαγωγής στην Παλαιά Διαθήκη και της Ερμηνείας εκ των Οʹ». Η ανέλιξή του στις καθηγητικές βαθμίδες της Θεολογικής Σχολής ολοκληρώθηκε το 1983 με την εκλογή του ως τακτικού καθηγητή της Σχολής.

Παράλληλα με τα καθήκοντά του στην Θεολογική Σχολή προσέφερε τις υπηρεσίες του σε άλλες Σχολές (διακονισσών, Ριζάρειο, Ανωτέρα Εκκλησιαστική) και στη Θεολογική Σχολή του Λιβάνου.

Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έγραψε πλήθος βιβλίων και επιστημονικών άρθρων, τα οποία προώθησαν την επιστήμη της Παλαιάς Διαθήκης.

Λάτρης της Εβραϊκής Γλώσσας και υπέρμαχος της διδασκαλίας της στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο προσέφερε στοιχεία από τη γραμματική και τη σύνταξή της με αγάπη και πάθος, χωρίς όμως να είναι αυστηρός στις εξετάσεις απέναντι στους φοιτητές του.

Ήταν από τους καθηγητές που έπεμενε στη συγγραφή φροντιστηριακών εργασιών, προσφέροντάς μας πολύτιμη εμπειρία στα πρώτα ερευνητικά – επιστημονικά μας βήματα. Μέσα από αυτές τις εργασίες γνωρίσαμε βασικά στοιχεία της βιβλιογραφίας και ήλθαμε σε επαφή με το βιβλικό κείμενο, αλλά και με θέματα εισαγωγής στην Παλαιά Διαθήκη, βιβλικής αρχαιολογίας και πολιτισμού της ανατολικής Μεσογείου.

Πάντοτε προσηνής, ανταποκρινόμενος σε πλήθος αιτημάτων φοιτητών, ώστε να τους εξυπηρετήσει δεχόμενος αναβολές εξετάσεων και θεραπεύοντας τυχόν ελλειπή προετοιμασία, προσπαθώντας με αγάπη να εντοπίσει ελαφρυντικά ώστε να τους προσφέρει βαθμό προαγωγής, όταν διαπίστωνε ότι δυσκολεύονταν στην εκμάθηση της Εβραϊκής Γλώσσας, χωρίς, όμως, να «χαρίζεται» στους αμελείς και αδιάφορους.

Πάντοτε ευγενής, πρόθυμος και αγαπητός, όπως ταιριάζει σε έναν δάσκαλο.

Ας είναι η μνήμη του αιώνια και ας αναπαυθεί από τους πολλούς κόπους και το μόχθο που κατέβαλε για την καλλιέργεια και την προαγωγή των βιβλικών σπουδών στην πατρίδα μας.

Γεώργιος Στεφ. Γρατσέας: Μνήμη δικαίου δασκάλου . . .

Ετικέτες

Γρατσέας Γεώργιος, Θεολογική Σχολή, Κρήτη, θεολόγος

Την 1^η Δεκεμβρίου 1997, δηλαδή πριν από 15 χρόνια, έφυγε από τον κόσμο μας ο Ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιος Στεφ. Γρατσέας.

Γεννήθηκε το Νοέμβριο του 1920 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Η οικογένειά του ήταν πολύτεκνη. Το 1938 άφησε το νησί του για να σπουδάσει θεολογία στην Αθήνα. Ο πόλεμος τον βρήκε στη μέση των σπουδών του, τις οποίες διέκοψε. Τις ολοκλήρωσε με πολλές δυσκολίες μετά τον πόλεμο, καθώς εργαζόταν χειρωνακτικά για να ζήσει. Για ένα διάστημα, μάλιστα, κοιμόταν στα θρανία του σπουδαστηρίου Θεολογίας, στο παλαιό κτήριο Πανεπιστημίου, στον ομώνυμο δρόμο. Αμέσως μετά τη λήψη του πτυχίου στρατεύθηκε και υπηρέτησε σε μία πολύ δύσκολη περίοδο της ιστορίας της πατρίδας μας (1946-1949).

Μετά τη θητεία του επέστρεψε στο νησί του, όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως θεολόγος καθηγητής στο Ηράκλειο, μη παραλείποντας ταυτόχρονα να γυρίζει με ένα παλιό μηχανάκι, έχοντας την ευλογία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης, τα χωριά για να μεταφέρει το λόγο του Θεού.

Σε ένα επίσημο γεύμα στην Αρχιεπισκοπή Κρήτης, που παρακάθισε ως συνεργάτης της Αρχιεπισκοπής, τον συνάντησε ο παλαιός καθηγητής του Βασίλειος Βέλλας, ο οποίος πριν από τον πόλεμο είχε εκτιμήσει τις πολλές ικανότητές του και τον αναζητούσε για να τον βοηθήσει να συνεχίσει τις σπουδές του. Πράγματι, του εξασφάλισε υποτροφία για τη Γαλλία, όπου υπέβαλε την πρώτη διδακτορική διατριβή του με τίτλο «Η ταπεινοφροσύνη στις επιστολές του απ. Παύλου» (το πρωτότυπο έργο στα γαλλικά).

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα παντρεύτηκε, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, σε σχολεία της οποίας δίδασκε και υπέβαλε στη Θεολογική Σχολή Αθηνών τη δεύτερη διδακτορική διατριβή του με τίτλο «Η περί πτωχείας διδασκαλία της Αγίας Γραφής» (1962). Κατά την περίοδο της δικτατορίας, επαύθη από τα καθήκοντά του στο Πανεπιστήμιο, όπου δίδασκε, ενώ με τη μεταπολίτευση έγινε σύμβουλος του ΚΕΜΕ και στη συνέχεια τακτικός καθηγητής της Θεολογικής Σχολής στην Αθήνα.

Τα έργα του πολλά, όπως η υφηγεσία του με τίτλο «Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βάσει των πηγών» ή το «Προχώρα λαέ μου» που περιέχει στιγμιότυπα από το κοινωνικό κήρυγμα της Παλαιάς Διαθήκης και το «Φως για το Λαό» με παρόμοια θέματα από την Καινή Διαθήκη. Ήδη όμως τον είχε κερδίσει ο χώρος της ιστορίας της εποχής της Καινής Διαθήκης και ιδιαίτερα ο χώρος των Χειρογράφων της Νεκράς Θάλασσας. Το σχετικό έργο του, τε τίτλο «Στοιχεία Εισαγωγής εις τα χειρόγραφα της Νεκράς Θαλάσσης» παραμένει το μοναδικό εγχειρίδιο εισαγωγής σε αυτά ακόμη και σήμερα. Οι δημοσιεύσεις του σε αυτό το χώρο πολλές και διακεκριμένες.

Σημαντικότατο το τελευταίο έργο του, το ογκώδες υπόμνημα στην προς Εβραίους Επιστολή («Η προς Εβραίους Επιστολή» εκδόθηκε από τις εκδ. Πουρναρά), για το οποίο εργάσθηκε σκληρά μία δεκαετία.

Παράλληλα με την πλούσια επιστημονική δράση του είχε βαθύ κατηχητικό ενδιαφέρον για τους νέους και δεν σταματούσε να επισκέπτεται ενορίες, ομάδες, μητροπόλεις που τον καλούσαν για μία ομιλία ή μία φιλική συζήτηση. Ιδιαίτερα φιλομόναχος με πολλές σχέσεις με διάφορα μοναστήρια, αλλά και το Άγιο Όρος όπου εξάλλου μόναζε ο ανιψιός του π. Βασίλειος (Γοντικάκης).

Απίστευτα φιλόξενος και ευχάριστος στην παρέα, είτε αυτή αποτελούνταν από φοιτητές είτε από συναδέλφους του είτε από επισκόπους και κληρικούς ή απλούς φίλους του (π.χ. τα κατηχητόπουλα της ενορίας του αγ. Δημητρίου Νέου Φαλήρου, όπου διέμενε τα τελευταία χρόνια).

Επέμενε να μαγειρεύει ο ίδιος στους προσκεκλημένους τους, παρά την αξιωσύνη της συζύγου του Σταυριανής, και καμάρωνε για κάποιο φαγητό του που άρεσε ή κάποιο γλυκό που φαγώθηκε μέχρι τέλους. Η απλότητά του μοναδική, όπως και η «κακή» συνήθειά του να μοιράζει τα πράγματά του από βιβλία μέχρι τα αντικείμενα των συλλογών του.

Ήταν μανιώδης συλλέκτης βιβλίων, χαρτών και πολλών άλλων αντικειμένων. Το σπίτι του έμοιαζε με μουσείο, το οποίο διαρκώς άδειαζε και πάλι γέμιζε. Τα βιβλία, μεταξύ των οποίων υπήρχαν και παλαίτυπα τα δώρισε σε μοναστήρι, τους χάρτες με έμφαση στην Κρήτη στη Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου, τις εικόνες του σε μοναστήρια, τα περισσότερα ήδη ενώ ζούσε.

Βαθύτατα δημοκρατικός και φιλελεύθερος, πάντα ήταν αθόρυβος συνοδοιπόρος στον αγώνα για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. Φιλακόλουθος, ασκητικός στη ζωή του και ακριβής στις απόψεις του. Συνήθισε να λέει ότι «προσπαθώ να είμαι αυστηρός με τους προϊσταμένους μου και επιεικής με τους υφισταμένους μου». Ιδιαίτερα αγαπητός στους αλλοδαπούς φοιτητές, τους οποίους είχε κατά κυριολεξία υπό την προστασία του, ενώ ένας τουλάχιστον φοιτητής σπούδασε με δικά του χρήματα, χωρίς ποτέ να μάθει ποιος, σαν πατέρας, κατέβαλε κάθε μήνα το αναγκαίο ποσό, καθώς το έκανε μέσῳ τρίτου, ο οποίος είχε αναλάβει την υποχρέωση να μην αποκαλύψει τον δωρεοδότη.

Με αγάπη και λεπτότητα προσέγγιζε τους φοιτητές της Θεολογικής και αργότερα νέους θεολόγους μυώντας τους στα μυστήρια της επιστημονικής έρευνας, αλλά και της πνευματικής ζωής, προσφέροντας πάντα υλική και πνευματική τροφή, χωρίς να υποτιμά το ένα ή το άλλο.

Αλύγιστος, λεβέντης μέχρι τη στιγμή του θανάτου του. Κρητική μορφή βγαλμένη από τα έργα του Καζαντζάκη, του άρεσε να τραγουδά με τη βαθειά φωνή του το «Πότε θα κάνει ξαστεριά» ως ύμνο στην Κρήτη και την ελευθερία.

Αγωνιστής για τις ιδέες του υπέστη αρκετές διώξεις και αδικίες όχι μόνο από τους ξένους, αλλά και από τους συναδέλφους του ή ακόμη και τους καθηγητές του στο Πανεπιστήμιο.

Τα περιστατικά που τον θυμίζουν είναι πολλά. Φαντάζομαι ότι τα περισσότερα είναι καταγεγραμμένα στις συνειδήσεις και στις καρδιές των χιλιάδων μαθητών και φοιτητών του. Με τη ζωή του έκανε πραγματικότητα όχι μόνο το ιδανικό της γνώσης, αλλά κυρίως του αγιοπνευματικού ανθρώπου, του ανθρώπου της ταπείνωσης, της προσφοράς, του ανθρώπου που είναι πάνω και πέρα από αυτούς που τον έθλιψαν, τον αδίκησαν ή τον μείωσαν. Αγέρωχη, αλλά συνάμα ταπεινή μορφή που έδειξε σε όσους τον γνώρισαν τι σημαίνει ΔΑΣΚΑΛΟΣ και ποια πρέπει να είναι η σχέση με τους μαθητές/φοιτητές του.

Με θλίψη διαπίστωσα ότι στο διαδίκτυο δεν υπάρχει ούτε μία φωτογραφία του. Να είναι αυτό άραγε μία επιβεβαίωση της αξίας του; Να δείχνει την ιδιότυπη σχέση του με τον κόσμο; Το βέβαιο είναι ότι όσοι τον γνωρίσαμε ωφεληθήκαμε και αυτή την ωφέλεια δεν έχουμε δικαίωμα να την κρατήσουμε για τον εαυτό μας, το οφείλουμε στους μαθητές μας!

Ο Θεός ας τον αναπαύσει μετά των Αγίων Του!