Παρουσίαση από τον Αλέκο Μαρκόγλου του βιβλίου τού Μιχαήλ Ν. Τριανταφύλλου «ΠΑΛΑΙΑ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΣ»

Ετικέτες

Άγιος Γεώργιος Νέας Αλικαρνασσού, Αλέκος Μαρκόγλου, Μιχάλης Ν. Τριανταφύλλου, Παλαιά Αλικαρνασσός, Πετρούμι, Σύλλογος Μικρασιατών Κω "Ο Ηρόδοτος"

Σε μία όμορφη, ζεστή και συγκινητική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Μητροπόλεως στις 3 Οκτωβρίου 2018 στην κατάμεστη Αίθουσα της Πνευματικής Εστίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου τιμήθηκαν από τον Σύλλογο Μικρασιατών Κω «Ο Ηρόδοτος» κάποιοι από αυτούς που συνέβαλαν στην ανέγερση του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Νέας Αλικαρνασσού και παρουσιάστηκε το βιβλίο του Μιχαήλ Ν. Τριανταφύλλου με τίτλο «Παλαιά Αλικαρνασσός» από τον κ. Αλέκο Μαρκόγλου, καθηγητή Μαθηματικών και επί πολλά έτη Διευθυντή του Ιπποκρατείου Λυκείου Κω.

Η εξαιρετική, από κάθε άποψη, παρουσίαση του βιβλίου με παρακίνησε να  ζητήσω από τον κ. Αλέκο Μαρκόγλου, ο οποίος είναι ακούραστος μελετητής και βαθύς γνώστης της ιστορίας, εμβριθής ιστοριοδίφης και μεθοδικός συλλέκτης, να μου αποστείλει το κείμενό του για να το δημοσιεύσω.

Παραθέτοντας το κείμενο τον ευχαριστώ θερμώς για την ευγενική και άμεση ανταπόκριση στο αίτημά μου!

Καθώς προσπαθούσα να βάλω τις σκέψεις μου σε μια σειρά, αναζητώντας τον τρόπο για την παρουσίαση του βιβλίου του Μιχάλη Τριανταφύλλου με τίτλο «ΠΑΛΑΙΑ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΣ», σκεφτόμουν τα λόγια του Σεφέρη που κάπου είχε γράψει, πως: «σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν, είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον». Αυτά τα λόγια πιστεύω στοίχειωναν και πείσμωναν το συγγραφέα σε όλη τη διάρκεια της έρευνας και της συγγραφής του βιβλίου του· γιατί οι τόποι της παλιάς πατρίδας μπορεί να έγιναν φρύγανα υλικά με το ξεριζωμό, αλλά για τους απογόνους είναι υπαρκτοί νοητικά, αφού οι πατρίδες είναι οι άνθρωποι·  και αν η καθ΄ ημάς Ανατολή δε χάθηκε με τον ξεριζωμό, κινδυνεύει όμως να χαθεί όταν οι απόγονοι των παιδιών της χάνουν τη συνείδηση και την ταυτότητά τους. Χάνεται, όταν εμείς δεν έχουμε πια την αίσθηση της ταυτότητας και της ρίζας μας.

Ίσως σε καμιά άλλη εποχή οι Έλληνες του Ελλαδικού χώρου και όσοι συνθέτουν τον ευρύτερο Ελληνισμό, δεν ήταν τόσο ευαισθητοποιημένοι στα θέματα των «Χαμένων Πατρίδων». Σε καμιά άλλη περίοδο της πρόσφατης ιστορίας μας το Μικρασιατικό βιβλίο, δεν είχε την πληθωρική παρουσία που σημειώνει ιδιαίτερα τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Η αφηγηματική αυτή διάθεση και άσκηση, ο αφηγηματικός αυτός δυναμισμός που ξεκινά την επομένη του δράματος και συνεχίζει ως τις μέρες μας, οριοθετεί και υιοθετεί μια νέα μορφή λογοτεχνίας, την ανθρωπογεωγραφική. Από τότε, οι χιλιάδες προφορικές μαρτυρίες, οι υπάρχουσες εκ μεταφοράς μνήμες στους απογόνους των προσφύγων, οι σελίδες που γράφτηκαν και γράφονται από ιστορικούς, ερευνητές, πεζογράφους και ποιητές για τις πατρίδες της Μικρασίας, αποτυπώνουν αφενός έστω και από διαφορετικές σκοπιές τα δεινά του Ελληνισμού της Ανατολής, αφετέρου συμβάλλουν στην ανάγκη αυτογνωσίας του λαού μας.

Μετά από ένα σχεδόν αιώνα η Μικρασιατική τραγωδία εξακολουθεί να κυριαρχεί στη συνείδηση του νεοέλληνα, ως το θεμελιώδες γεγονός που μετέβαλε το χαρακτήρα και τη ροή της ιστορίας του έθνους στη σύγχρονη εποχή. Μα είναι δυνατόν, ύστερα από ένα σχεδόν αιώνα να συντηρούμε ένα ατυχές γεγονός και να καλλιεργούμε στους νέους μας μηνύματα μισαλλοδοξίας και διχασμού, για ένα λαό με τον οποίο θα πρέπει να συμβιώνουμε ειρηνικά; Ενίσταται ο καλόπιστος ακροατής. Ο λόγος προφανής: Η γραφή πρέπει να υπηρετεί την εκ μεταφοράς μνήμη και την ιστορική αλήθεια. Γιατί το κάθε θέμα πρέπει να τίθεται κατ΄ αναλογία των μεγεθών του, που ακυρώνουν εν πολλοίς χρονικές αποστάσεις και ηλικιακές διακρίσεις. Τότε η αφήγηση-γραφή γίνεται μια πράξη, που όχι απλώς ανακαλεί με τη θύμηση κάποιες έντονες στιγμές πικρής δοκιμασίας, αλλά προσπαθεί να βάλει στη θέση του το χαμένο χωροχρόνο. Η παλιά πατρίδα πρέπει να είναι παρούσα, στο παρόν της νέας. Εκεί αφήσαμε εστίες, βιώματα και μνήμες. Εδώ «ήρθαμε» κατατρεγμένοι και γυμνοί. Ό,τι μας έμεινε, το «κρατάμε» βαθιά μέσα μας. Όμως κοιτάμε μπροστά στο μέλλον. Γιατί ο πόθος της ειρήνης και της συνύπαρξης, προέρχεται μόνο από την πικρή πείρα των δύο λαών.

Όμως ας επικεντρωθούμε στη σημερινή παρουσίαση, κατά την οποία θα αποτολμήσω να αναδείξω την αξία, τη βαθύτερη σημασία, την αναγκαιότητα αλλά και την προσφορά του βιβλίου στη σύγχρονη ιστοριογραφία. Παράλληλα θα μου επιτρέψετε να δώσω τη δική μου συναισθηματική προσέγγιση και περιδιάβαση του βιβλίου, θαυμάζοντας την πολυεπίπεδη διευθέτηση, διαρρύθμιση και τακτοποίηση του υλικού από ενότητα σε ενότητα και από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. Βέβαια θα πρέπει να διευκρινιστεί, πως τούτη η λογοτεχνική παραγωγή του συγγραφέα, με φόντο πάντα τις χαμένες πατρίδες της Ανατολής, όπου η μνήμη του δράματος της Μικρασιατικής τραγωδίας συντηρήθηκε ανεξίτηλη ως προς το μέγεθος και τον απόηχο στις συνειδήσεις των απογόνων, ήταν το αποτέλεσμα και ο καρπός μακρόχρονης σπουδής, έρευνας, μελέτης και προσπάθειας. Ήταν όρος και σκοπός ζωής για  το συγγραφέα, επιβεβαιώνοντας τα λόγια του Γάλλου διανοητή Ζαν-Πωλ Σάρτρ, που κάπου-κάποτε σημείωνε: «Κάθε άνθρωπος είναι πάντα ένας αφηγητής ιστοριών των άλλων, ζει περιτριγυρισμένος απ΄ αυτές και τις διηγείται ωσάν να ήταν δικές του».

Ο Μιχάλης Τριανταφύλλου γεννήθηκε στη Ρόδο το 1971, σπούδασε γραφικές τέχνες, κινούμενο σχέδιο και είναι απόφοιτος της σχολής Ξεναγών. Διαμένει και εργάζεται στη γενέτειρά του, ενώ παράλληλα με τη ξενάγηση, τα τελευταία χρόνια, δραστηριοποιείται στον τομέα της ζωγραφικής και της γλυπτικής διακόσμησης. Η πρώτη επαφή και γνωριμία με το Μιχάλη ήταν μέσω μιας τηλεφωνικής κλήσης που δέχτηκα από τον ίδιο, πριν δύο σχεδόν χρόνια,  όπου με πληροφορούσε για το αντικείμενο και το σκοπό της έρευνάς του, που αφορούσε βέβαια την Αλικαρνασσό της Μ. Ασίας, γνωρίζοντας και το δικό μου ενδιαφέρον και ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα. Έκτοτε τόσο οι τηλεφωνικές όσο και οι κατ΄ ιδίαν επαφές μας πύκνωσαν ανταλλάσσοντας σκέψεις και υλικό, αλλά κυρίως φέρνοντάς τον σε επαφή  με απογόνους Πετρουμιανών της Κω, τις μαρτυρίες των οποίων κατέγραφε για τις ανάγκες της έρευνάς του. Δε σας κρύβω ότι προσωπικά εντυπωσιάστηκα από την πρώτη στιγμή με τη ζέση, το μεράκι, τον ενθουσιασμό, την υπομονή και επιμονή του συγγραφέα να συλλέξει το ογκώδες αυτό υλικό, να το διασταυρώσει, να το ταξινομήσει και να το καταγράψει. Και πρέπει να ειπωθεί πως για τον εντοπισμό και τη συγκέντρωση  του υλικού του βιβλίου του, χρειάστηκε να ταξιδέψει επανειλημμένα στην Κρήτη, στην Κω, στην Αθήνα, στην απέναντι Αλικαρνασσό, ακόμη και στην Ιταλία. Ειλικρινά τον συγχαίρω και τον θαυμάζω γιατί κατάφερε μη φειδόμενος χρόνου, κόπων και χρημάτων, να ανταπεξέλθει σε όλα αυτά με συνέπεια και η προσπάθειά του να έχει την ευτυχή κατάληξη που είχε.

Κυρίες και Κύριοι, δικαίως θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος ποια ήταν τα ερεθίσματα, ποιο γεγονός δηλαδή κέντρισε την περιέργειά του Μιχάλη Τριανταφύλλου για το ταξίδι του στην Αλικαρνασσό της Μικράς Ασίας 225 χρόνια πριν, αναζητώντας τους προγόνους του, την ιστορία της οικογένειάς του, το γενεαλογικό του δέντρο; Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας σημειώνει στον επίλογο του βιβλίου, όλα ξεκίνησαν πριν τρία περίπου χρόνια από μια εύλογη απορία της μικρής του κόρης, η οποία ρώτησε τον πατέρα της με ποιον ακριβώς τρόπο συγγενεύουν με τους Τριανταφύλλου της γνωστής οινοποιίας Έμερυ της Ρόδου. Και έτσι άρχισε να ιχνηλατεί το παρελθόν του, να ανιχνεύει τη γενεαλογία της οικογένειας Τριανταφύλλου, να ψάχνει, να σκαλίζει να σκαλίζει… και όπως ο ίδιος παραδέχεται, εθίστηκε σ’ αυτό το ψάξιμο.  Έκτοτε η περιέργεια και το σκάλισμα μετουσιώθηκαν σε ενδελεχή έρευνα και μελέτη εκείνων των χρόνων για τη ζωή, την κοινωνική οργάνωση, τις δραστηριότητες, τα έθιμα και τις συνήθειες, τα γεγονότα και τα παθήματα των Αλικαρνασσιωτών. Πρόκειται δηλαδή για μία προσωπική έρευνα του δημιουργού, που στοχεύει στο να «διασώσει», έστω και αποτυπωμένα στο χαρτί, όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία για την ακμάζουσα ελληνική κοινότητα της παλιάς πατρίδας.

Θα μου επιτραπεί στο σημείο αυτό να αναφερθώ στην πολύ αγαπητή μου λέξη «περιέργεια», που επιλέγει εύστοχα ο συγγραφέας προκειμένου να ορίσει όχι μόνο την απαρχή της εμπλοκής του με το θέμα αλλά και να ρυθμίσει, κατά τη γνώμη μου, την περπατησιά και τις ισορροπίες του. Ο Μιχάλης Τριανταφύλλου ανήκει στην τρίτη γενιά Μικρασιατών προσφύγων, το τραύμα του επομένως, δεν είναι προσωπικό, η ενασχόλησή του, όμως, με το συγκεκριμένο θέμα ούτε τυχαία, ούτε αναίτια θα μπορούσε να θεωρηθεί. Πίσω από αυτή την ενασχόληση υπάρχει το επίκτητο βίωμα, ο οικογενειακός μύθος, που καλείται να διαχειριστεί ο ίδιος ως ερευνητής πλέον, κατακτώντας για λογαριασμό της ιστορικής αλήθειας τη νηφάλια αφήγηση, και θέτοντας στην υπηρεσία της σύγχρονης ιστοριογραφίας για τις πατρίδες της Μικράς Ασίας, εκείνη την αντικειμενικότητα που θα τον βοηθούσε να υποστηρίξει, να συντηρήσει, αλλά και να ελέγξει ταυτόχρονα, το διάλογο και τον αναστοχασμό της συλλογικής μνήμης με την ατομικότητα.

Εδώ εγείρονται δύο καίρια και κρίσιμα κατά την άποψή μας ερωτήματα, που πιστεύω οφείλουν απαντήσεων:

1^ον) Νομιμοποιείται ο συγγραφέας, ως μη ειδικός στο επάγγελμα, να ασχοληθεί με θέματα που αφορούν ιστορικά γεγονότα; Η απάντηση εκ του αποτελέσματος είναι σαφώς καταφατική. Αφού η αναδίφηση και μελέτη του Μιχάλη σε πηγές και αρχεία, είχε ως αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις να αποτολμήσει να συναναστραφεί, αν θα μπορούσε να ειπωθεί αυτό, την Ιστορία, να συνομιλήσει μαζί της, να τη σεβαστεί αλλά και να την προκαλέσει, επιμένοντας στις ξεχασμένες και αποσιωπημένες περιοχές της, πάντα ως εραστής της, που φιλοδοξεί να φωτίσει και να εξανθρωπίσει γεγονότα, τα οποία ποτέ δεν εντάχθηκαν στο επίσημο εθνικό αφήγημα.

2^ον) Ποιες οι πηγές και ποιο το υλικό τεκμηρίωσης του ευανάγνωστου και συναρπαστικού βιβλίου του Μιχάλη Τριανταφύλλου, διερωτάται κάθε καλόπιστος αναγνώστης; Ο συγγραφέας στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αξιοποιεί τις καταγεγραμμένες μαρτυρίες Πετρουμιανών πρώτης γενιάς, οι αφηγήσεις των οποίων εμπεριέχονται στο μεγαλύτερο αρχείο προφορικής παράδοσης της χώρας, του αρχείου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών,  την «Κιβωτό» θα λέγαμε της ιστορικής μνήμης του ελληνισμού της Μ. Ασίας. Φέρνει δηλαδή τους πρόσφυγες στο προσκήνιο του ιστορικού γίγνεσθαι και ως διαμεσολαβητές της μνήμης, τους μετατρέπει από αντικείμενα σε πρωταγωνιστές της ιστορικής του αφήγησης. Πώς δηλαδή αποτυπώθηκε στη μνήμη των ίδιων των προσφύγων η παλιά πατρίδα, οι άνθρωποί και οι ιστορίες τους; Πώς μίλησαν οι ίδιοι για την εμπειρία του πολέμου και του ξεριζωμού;  Στις μέρες μας βέβαια κάποιοι θέτουν ένα γενικότερο ζήτημα σχετικά με την προσφυγική μνήμη: Είναι αξιόπιστη; Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην ιστορία και τη μνήμη; Κάποιοι υποστηρίζουν πως σχετίζεται με το παρελθόν, αλλά όλο και κάπου «υστερεί» σε σχέση με την «αντικειμενικότητα». Αφού η μνήμη διαθλά και παραποιεί ενίοτε όσα συνέβησαν στο παρελθόν, επειδή κουβαλά μαζί της συναίσθημα και ως εκ τούτου είναι πλαστική και ευμετάβλητη. Εμείς θα συνταχθούμε με μια δεύτερη άποψη, εκείνη που υποστηρίζει πως ο ρόλος της προσφυγικής μνήμης είναι άμεσος, δυναμικός και καθοριστικός, αν θέλουμε να κατανοήσουμε πώς θυμούνται το παρελθόν τόσο όσοι το έζησαν, όσο και αυτοί στους οποίους εκ μεταφοράς κληροδοτήθηκε, τις περισσότερες φορές ως «χρέος». Μιλάμε άλλωστε πολύ περισσότερο σήμερα για το χρέος απέναντι στη μνήμη, απ’ ό,τι απέναντι στην ιστορία. Επί πλέον, το παρελθόν των προσφύγων δεν μετατράπηκε εξαρχής σε ιστορία, αφού οι τραυματικές εμπειρίες που βίωσαν οι περισσότεροι, τα μικρά και μεγάλα γεγονότα της καθημερινότητας τους δεν «χωρούσαν» στις επίσημες αφηγήσεις της ιστορίας. Ούτε η μνήμη τους εντάχθηκε εξαρχής στον κορμό της εθνικής μνήμης, και όταν τελικά εντάχθηκε, τότε το ατομικό τραύμα έγινε συλλογικό, και στη συνέχεια εθνικό. Εξάλλου αγαπητοί συμπατριώτες, ως απόγονοι δεύτερης και τρίτης γενιάς Μικρασιατών δεν εξακολουθούμε να βιώνουμε στην καθημερινότητά μας και να μετέχουμε μέσω της μεταμνήμης του συλλογικού τραύματος; Η μνήμη της παλιάς πατρίδας δεν είναι διάχυτη στις οικογενειακές ιστορίες, στα ονόματά μας, στα έθιμά μας, στα παραμύθια και στα τραγούδια μας, στις συνταγές της κουζίνας, στις τούρκικες λέξεις που τρύπωναν στο λόγο των γιαγιάδων και των παππούδων, στις εικόνες των αγίων και στις φωτογραφίες, αλλά και στα μικρά εκείνα αντικείμενα που περνούν από γενιά σε γενιά για να μας θυμίζουν το «εκεί»;  

Θα σταθώ στη συνέχεια συνοπτικά στον τρόπο γραφής του βιβλίου, στο ύφος, στη γλώσσα και στη φιλολογική του ανάλυση. Ας μου επιτραπεί λοιπόν επιγραμματικά να σχολιάσω:

• Εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο που δείχνει πως έχει γίνει από έμπειρο, που γνωρίζει καλά τα μυστικά της συγγραφής. Διαθέτει προσωπικό ύφος που το χαρακτηρίζει η παραστατικότητα και η γλαφυρότητα, ειδικά στις περιγραφές του.
• Η γλώσσα του Μιχάλη Τριανταφύλλου είναι καθαρή και διαυγής, ενώ ο χειμαρρώδης λόγος του σαφής και ζωντανός, φτάνει και αγγίζει τον αναγνώστη.
• Ο ρεαλισμός της γραφής του, αν και σε απόσταση από τα γεγονότα, είναι άμεσος και αποκαλυπτικός.
• Το υλικό του βιβλίου στηρίχθηκε σε μαρτυρίες και περιγραφές που ο ίδιος κατέγραψε, στο πλούσιο προφορικό αρχείο του Κ.Μ.Σ., σε επίσημα ντοκουμέντα και κείμενα υπηρεσιών και φορέων τα οποία ο ίδιος εντόπισε, σε ξεχασμένες και άγνωστες μέχρι σήμερα μονογραφίες και δημοσιεύσεις με θέμα την Αλικαρνασσό και βέβαια, σε εκτεταμένη ελληνική και ξένη βιβλιογραφία.
• Τέλος, δε θα πρέπει να αγνοηθεί το πλούσιο υλικό τεκμηρίωσης που συνοδεύει και εμπλουτίζει τα κείμενα και τις περιγραφές. Και αναφέρομαι στις φωτογραφίες παλαιές και νεότερες, τα έγγραφα και τα ντοκουμέντα, αλλά και την πολύ επιτυχημένη εικονογράφηση του βιβλίου που επιμελήθηκε ο Ρόδιος ζωγράφος  Σπύρος Ζαχαρόπουλος.

Μα, ας επιχειρήσουμε στο σημείο αυτό, αγαπητοί συμπατριώτες, να περιδιαβούμε τις σελίδες του βιβλίου, να γνωρίσουμε τη δομή του, με άλλα λόγια να προσεγγίσουμε συνοπτικά τα 13 κεφάλαια και τις 100 και πλέον ενότητες από τις οποίες αποτελείται.

Στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο «Η Οικογένεια», ο συγγραφέας επιχειρεί ουσιαστικά να αυτοπροσδιοριστεί στον χώρο και στο χρόνο. Αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, μια καταγραφή των γενεαλογικών δέντρων του παππού και της γιαγιάς του, αλλά και πληροφοριών για την οικογένεια του. Και όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά σημειώνει: «το ταξίδι του ξεκίνησε με κάποιον Τριαντάφυλλο από την Κύπρο το 1795 και τον εγγονό του Τριανταφύλλου (Διάκο) Μιχάλη, παππού του παππού μου, το 1821 στην Αλικαρνασσό…».

Στα δύο εκτενέστερα και σημαντικότερα κατά την άποψή μου επόμενα κεφάλαια, με αντίστοιχους τίτλους «Τοπογραφία μιας χαμένης πατρίδας» και «Μια βόλτα στο Πετρούμι του Χτές»,  ο συγγραφέας μας προσκαλεί σε ένα ταξίδι στο χρόνο, σε ένα ταξίδι μνήμης γεμάτο συγκινήσεις και εικόνες, ένα σεργιάνι και μια νοερή περιπλάνηση στους δρόμους και τις πλατείες της Αλικαρνασσού, στους μαχαλάδες, τα σπίτια, τα καφενεία, τα μαγαζιά, τις εκκλησίες, τα σχολεία, τις βρύσες τα νεκροταφεία και  στα γύρω χωριά της. Εδώ ο Μιχάλης Τριανταφύλλου δίνει το νήμα της περιπλάνησης και του ταξιδιού στην παλιά πατρίδα, στις αφηγήσεις του Αναστασίου Καϊσερλη, του Κωνσταντίνου Χαλκίτη, του γιατρού Μιχάλη Τριανταφύλλου και της Ελπίδας Σταυρίδου τεσσάρων Πετρουμιανών πρώτης γενιάς, καθώς και στα κείμενα του Αποστολή Μουζουράκη και Σπύρου Χατζηλάου, που φιλοξενήθηκαν τη δεκαετία του 1950 στην εφημερίδα του πρώτου με τίτλο «Αλικαρνασσός».   

Στο επόμενο κεφάλαιο γεμάτο εικόνες, αναμνήσεις, μικρές ιστορίες, γεύσεις και μυρωδιές  περιγράφει τα έθιμα της χαμένης πατρίδας. Ενδεικτικά αναφέρουμε: το σπάσιμο του ροδιού, το πάλεμα της καμήλας, το κάψιμο του εβριού, τις καμουτζέλες, τα κάλαντα, τα παιχνίδια, τα μοιρολόγια, τα χοιροσφάγια κ.ά. Πώς γιόρταζαν επίσης οι Πετρουμιανοί τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης;  Και βέβαια τις διατροφικές τους συνήθειες και τα γλυκά, που έχουν περάσει από γενιά σε γενιά στις νέες πατρίδες. Τέλος ο συγγραφέας μας μεταφέρει μια όχι και τόσο ευχάριστη συνήθεια αρκετών Πετρουμιανών, που ξεχάστηκε ευτυχώς στο πέρασμα των χρόνων. Τη συνήθεια κατά την οποία ο ερωτευμένος νέος τράβαγε επιδεικτικά μια μαχαιριά στο πόδι του αναφωνώντας «Παίρνω άλλη», όταν η κοπέλα δεν τον ήθελε είτε τον απέρριπταν οι δικοί της. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις του Γιώργου, Νικολή και Ειρήνης Χατζηλάου, πρωταγωνιστής παρόμοιας ιστορίας υπήρξε ο παππούς τους Ιωάννης Αγγελίνής, πιο γνωστός με το παρατσούκλι Γάλη-Γάλη (γιατί φαίνεται ο αείμνηστος εφάρμοζε στην πράξη την αρχαία ρήση «σπεύδε βραδέως»). Εκείνο που σίγουρα γνωρίζουμε από την περιπέτεια του Γιάννη Αγγελίνη είναι πως κατάφερε τελικά να κάμψει τις αντιρρήσεις της οικογένειας Χατζηκωνσταντή και να παντρευτεί την αγαπημένη του Ρηνιώ, όμως δεν είμαστε σίγουροι αν του απέμεινε σάρκα για σάρκα στα πόδια, από τις πολλές μαχαιριές.    

            Με τη διοικητική συγκρότηση, αλλά και με σημαντικές πληροφορίες για την πολιτική, κοινωνική και εκκλησιαστική οργάνωση της Ελληνικής κοινότητας της Αλικαρνασσού ασχολείται ο συγγραφέας στο Πέμπτο κεφάλαιο του βιβλίου του. Αξιόλογες κρίνονται επίσης οι αναφορές στον πληθυσμό, την οικονομία, τα επαγγέλματα, την παιδεία και στις σχέσεις των δύο κοινοτήτων πριν τα γεγονότα του 1914. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την παράθεση ονομάτων και σύντομων βιογραφικών στοιχείων των ιερέων και των δασκάλων της εποχής εκείνης.

            Οι ιστορίες και οι πληροφορίες για την οικογένειά του κυριαρχούν στις σελίδες των τριών επόμενων κεφαλαίων του βιβλίου. Δεν λείπει όμως και το συναίσθημα, αφού όπως κάπου σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας: «Πήγα στη γενέτειρα του παππού μου και του παππού του παππού μου, την Αλικαρνασσό. Βγαίνοντας από το λιμάνι, μετά τα πρώτα λεπτά, ένιωσα παράξενα. Ωραία. Ένιωσα σαν να επέστρεφα σπίτι μου. Η συγκίνηση με είχε συνεπάρει». Στα κεφάλαια αυτά περιγράφονται τα σπίτια, τα αρχοντικά και τα οικογενειακά κειμήλια που έχουν διασωθεί, όπως: εικόνες, έγγραφα, συμβόλαια, ληξιαρχικές πράξεις και βέβαια η χειρόγραφη διαθήκη του Τριανταφύλλου Διάκου Μιχάλη του 1881, η οποία πιστεύω ότι από μόνη της θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ειδικής μελέτης. Στηριζόμενος επίσης σε μεταγενέστερη μελέτη αλλά και από προσωπική του έρευνα, συντάσσει ένα πρώτο κατάλογο επιθέτων οικογενειών που έζησαν στο Πετρούμι. Στα τρία αυτά κεφάλαια τέλος αναφέρεται στο επάγγελμα του προπάππου του, Μιχάλη Τριανταφύλλου, ο οποίος ήταν ράφτης, ενώ παραθέτει βιογραφικά σημειώματα οικογενειών και σημαντικών προσώπων της Αλικαρνασσού.      

Το Ένατο Κεφάλαιο με τίτλο «Οι Ιταλοί μπήκαν στην πόλη….», πραγματεύεται την ιταλική κατοχή της Αλικαρνασσού από το Μάιο του 1919 έως τον Απρίλιο του 1920, όταν δηλαδή τα ιταλικά στρατεύματα αποβίβασαν δυνάμεις στη νοτιοανατολική Μικρά Ασία, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των Μεγάλων Δυνάμεων για το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η εργασία του γλωσσολόγου και λαογράφου Νίκου Κοντοσόπουλου του 1957 με τίτλο «Ποιμενικά της Αλικαρνασσού», με αναφορές στην ενδυμασία των βοσκών, τις σκωπτικές διηγήσεις, το γλωσσάρι των βοσκών κ.ά, φιλοξενείται στο Δέκατο Κεφάλαιο του βιβλίου, αφού η κτηνοτροφία υπήρξε μια από τις ασχολίες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της Αλικαρνασσού.

 Το επόμενο κεφάλαιο βασίζεται στη μεταπτυχιακή εργασία της Ελένης Ψαραδάκη για τη Νέα Αλικαρνασσό στην Κρήτη, όπου καταγράφονται οι περιπέτειες εγκατάστασης των προσφύγων στη Νέα τους Πατρίδα, αλλά και οι αντίξοες συνθήκες κάτω από τις οποίες ενσωματώθηκαν στην τοπική κοινωνία και όμως μπόρεσαν να ορθοποδήσουν και να προοδεύσουν, χωρίς ποτέ να λησμονήσουν τις προγονικές τους εστίες.

Λέξεις και εκφράσεις από την τοπική διάλεκτο της Αλικαρνασσού παραθέτει ο συγγραφέας στο Δωδέκατο Κεφάλαιο με τίτλο: «Λέξεις από την Πατρίδα…», αξιοποιώντας τη μελέτη του καθηγητή Νίκου Κοντοσσόπουλου και το αρχείο του Αποστόλη Μουζουράκη. Στο «Γλωσσάρι» αυτό ο αναγνώστης συναντά πολλές λέξεις που και σήμερα χρησιμοποιούμε στις κατ΄ ιδίαν συνομιλίες μας, όπως: Αμανάτι, Αποσπερίζω, Αρμαστός, Γλήορη, Καρσί, Καμουτζέλες, Κουρσούνι, Κουσέλι, Λαϊνι, Λόπια, Μαστραπάς, Μεσάλι, Μπλάζω, Μουντάρω, Ναμικιώρης, Νεμπότης, ΄Οχτουρας, Πάρβας, Ποτάσσω, Σεκλετίζω, Σιρμαγιά, Ταβλάδος, Φροκαλιά κ.ά.

Το ακροτελεύτιο Δέκατο Τρίτο Κεφάλαιο με τίτλο «Το Πετρούμι…100 χρόνια μετά», εμπεριέχει εικόνες της σημερινής Αλικαρνασσού, τον επίλογο του συγγραφέα, το Αλφαβητικό Ευρετήριο Ονομάτων και βέβαια τη σχετική βιβλιογραφία.

Πρέπει όμως αγαπητοί μου να τελειώνω, ευχαριστώντας το Μιχάλη Τριανταφύλλου για το ανεπανάληπτο και μοναδικό ταξίδι που μας προσφέρει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του. Του ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο, να συνεχίσει να είναι δημιουργικός και παραγωγικός και σύντομα να ακολουθήσουν νέες πνευματικές του δημιουργίες,  που δε σας κρύβω από τις εκμυστηρεύσεις του, αλλά όπως και ο ίδιος προαναγγέλλει στο βιβλίο του, στο μέλλον θα ασχοληθεί με τις οικογένειες των Πετρουμιανών, τις εμπειρίες της εξόδου των προσφύγων και την ένταξή τους στις νέες πατρίδες.

Δε θα μπορούσα να κλείσω αλλιώς την περιδιάβασή μου στο βιβλίο του, παρά μόνο με τη δική του εύστοχη καταληκτική διαπίστωση στον πρόλογό του: «Ο πολιτισμός ενός λαού δεν είναι η διατήρηση της στάχτης του, αλλά η μετάδοση της φλόγας του». Γιατί συμπληρώνω εγώ, δεν είναι «Χαμένες» οι πατρίδες των Ελλήνων της Ανατολής, αλλά «Αλησμόνητες», που ζουν μέσα στις καρδιές μας, όσο διατηρούμε ανοιχτά τα μάτια του μυαλού και της ψυχής μας…

Σας ευχαριστώ που είχατε την υπομονή να με ανεχθείτε. Να είστε καλά.

Το ταξίδι των χρωμάτων: από την Κω στην Κομοτηνή

Ετικέτες

Έκθεση Ζωγραφικής, Βασιλική Κράββα, Γεωργία Τσιάπα, Κομοτηνή

Στις 20-22 Μαϊου 2016, ο Δικηγορικός Σύλλογος Ροδόπης μαζί με τον Σύλλογο Δικαστικών Υπαλλήλων Ροδόπης, οργάνωσε έκθεση ζωγραφικής, στην οποία συμμετείχαν δικηγόροι και δικαστικοί υπάλληλοι. Στην έκθεση συμμετείχε και μία παλιά μας γνώριμη και φίλη, ζωγράφος και δικαστική υπάλληλος, η Γεωργία Τσιάπα, η οποία κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Κω, είχε πραγματοποιήσει ατομική έκθεση ζωγραφικής στη Χάβρα και είχαμε ασχοληθεί με το έργο της σε παλαιότερη ανάρτησή μας.

Γεννημένη στην Αθήνα, με καταγωγή από τη Νέα Αγχίαλο Μαγνησίας, σπούδασε ελεύθερο σχέδιο και ζωγραφική, στην Αθήνα, αγιογραφία και επισκευή-συντήρηση ιστορικών και παραδοσιακών κτιρίων στο Βόλο και Ιστορία – Εθνολογία στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Είναι μητέρα δύο παιδιών και σήμερα ζει και εργάζεται στην Κομοτηνή.

Για τα έργα τής πρόσφατης έκθεσης στην Κομοτηνή η Βασιλική Κράββα Λέκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ, έγραψε: «Οι αρχαιολογικές διαδρομές μου συνοδεύτηκαν από πολλά ταξίδια στον χώρο της τέχνης ενώ οι ανθρωπολογικές μου σπουδές στη συνέχεια ξεκλείδωσαν μιαν άλλη ανάγνωση της τέχνης: μια ανάγνωση που θέλει την τέχνη κώδικα και τα τέχνεργα «τόπους» επικοινωνίας και διαντίδρασης. Η ανάγνωση των εν προκειμένω έργων αποτελεί μια αποτύπωση εντυπώσεων και συναισθημάτων και μια προσπάθεια να αποτυπωθεί στο χαρτί το πολύβουο των τοπίων και των κτισμάτων που βιώνει αυτός που έρχεται σε επαφή και καλείται να διαπραγματευτεί τα έργα της Γ. Τσιάπα. Η θέαση ευχάριστη και ομαλή, κυριαρχείται από μια χρωματική συνέπεια, μια αφοπλιστική αμεσότητα και μια σιγουριά της πλαστικότητας και των επιλεγόμενων μοτίβων. Μα πιο αφοπλιστική και καθηλωτική είναι αυτή η συνεχής ταλάντευση ανάμεσα σε ένα εξωραϊσμένο παρελθόν (όπου συνυπάρχουν αρμονικά ο εφιάλτης και η ομορφιά) και σε ένα επιθυμητό μέλλον (που πάλι είναι εύθραυστα όμορφο μια και ο κίνδυνος του εφιάλτη και της μοναξιάς πάντα καραδοκεί). Τα έργα της Τσιάπα αντλούν κάτι από τα αλλεπάλληλα ψυχογραφήματα ανθρώπων και ιστοριών ζωής μέσα από την εργασία της (ως δικαστική υπάλληλος είναι σε καθημερινή επαφή με τους ανθρώπους, τα πάθη και τα «λάθη» τους). Η επαφή με τα έργα της μεταφέρει την εσωτερική τους δόνηση στον θεατή/επισκέπτη και τον καλεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο συλλογικό και ατομικό, ανάμεσα στο ατακτοποίητο παρελθόν, το φόβο της μοναξιάς αλλά και το όνειρο, την επιθυμία δηλαδή να αποτραπεί ο κίνδυνος της ακινησίας. Με λίγα λόγια τα έργα της Τσιάπα, είναι δυνατά γιατί καταφέρνουν να κινητοποιήσουν, να εγείρουν συναισθήματα, να προβληματίσουν. Άλλωστε αυτό δεν είναι το ζητούμενο; Μια τέχνη προσωπική μέσα από την οποία καλούμαστε να χαρτογραφήσουμε τους δικούς μας παρελθοντικούς και παροντικούς κόσμους και να οραματιστούμε τους μελλοντικούς» (Βασιλική Κράββα, Πτυχίο Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΑΠΘ, MA, PhD Κοινωνική Ανθρωπολογία, Γκόλντσμιθς, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Λέκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, ΔΠΘ).

Ο αείμνηστος ζωγράφος Ισίδωρος Κουτρούλης έγραψε για τα έργα που εκτέθηκαν στην Κω «Σε εποχές δύσκολες για τη χώρα που γέννησε τις τέχνες, τη φιλοσοφία και το φως, που άπλετο έδωσε ο θεός των Ελλήνων, είναι παρήγορο να συνεχίζεται η δημιουργία έργων δίνοντάς μας τα αιώνια συναισθήματα ρομαντισμού, παρόντος, παρελθόντος και αγάπης που έκδηλα βλέπει ο επισκέπτης στα έργα της αξιότιμης Γεωργίας».

Με μεγάλη χαρά διαπιστώνουμε ότι η αγαπητή Γεωργία Τσιάπα συνεχίζει με όρεξη να πασχίζει για την τέχνη και να μας προσφέρει έργα που ομορφαίνουν τη ζωή μας, παρά τις αντιξοότητες των μετακινήσεων και της αμείλικτης καθημερινότητας. Στα έργα της αποτυπώνει τις παραστάσεις που τα μάτια και η ψυχή της έχουν αντλήσει από τα μέρη που έχει ζήσει. Η σχέση αλληλεπίδρασης με τον τόπο είναι κυρίαρχο στοιχείο στα έργα της και με χαρά διαπιστώνουμε ότι η Κως, για την οποία η μεγάλη αγάπη της Γεωργίας είναι δεδομένη, έχει κερδίσει το κομμάτι που της αναλογεί στον πολύχρωμο κόσμο της. Γ᾿ αυτό πολύ θα θέλαμε κάποια στιγμή στο μέλλον να δούμε και πάλι έκθεσή της στο νησί μας..!

Πάντα επιτυχίες!

25η Μαρτίου: Να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας

Ετικέτες

1821, πατρίδα, ταυτότητα, Ευαγγελισμός, Θεοτόκος, ελευθερία

Με την ευκαιρία της μεγάλης εορτής της 25ης Μαρτίου παραθέτουμε τον πανηγυρικό λόγο που εκφώνησε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Κω κατά την επίσημη Δοξολογία, στην οποία χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, η θεολόγος καθηγήτρια του Ιπποκρατείου Λυκείου Κω Ελένη Δημ. Ζαρίφη.

Χαρμόσυνη η σημερινή ημέρα! Θεμέλιο της χαράς μας η πίστη στο Θεό και η αγάπη προς την πατρίδα. Αυτή τη χαρά κανείς δεν μπορεί να μας τη στερήσει.

 Σήμερα πανηγυρίζουμε της «σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ΄ αιώνος μυστηρίου την φανέρωσιν». Πανηγυρίζουμε το γεγονός της εκπλήρωσης της υπόσχεσης που ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο για την απαλλαγή του από την αμαρτία και το θάνατο.

Οικονομεί τη σωτηρία μας με τρόπο άμεσο και ταυτόχρονα διακριτικό. Πλησιάζει την ανθρώπινη φύση «όχι μ΄ ολοφάνερη τη θεότητά του, αλλά γίνεται ίδιος μαζί της, επειδή φοβάται μήπως βλέποντάς τον τρομοκρατηθεί, μήπως λαχταρήσει και φύγει», όπως γράφει ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.

Ο Χριστός συλλαμβάνεται στην κοιλιά της απλής κόρης της Ναζαρέτ για να δώσει στον άνθρωπο την ευκαιρία να αποκαταστήσει τη σχέση του με το Θεό, το συνάνθρωπο και τη φύση. Να αποκτήσει δηλαδή τα προνόμια που είχαν οι Πρωτόπλαστοι πριν την παρακοή.

Αναμένει την ελεύθερη συγκατάθεσή μας, όπως περίμενε και την συγκατάθεση της Παναγίας μας. Ο αρχάγγελος Γαβριήλ δεν ήταν ο μεταφορέας μίας προειλημμένης απόφασης. Περιμένει, διαλέγεται, εξηγεί την υπερφυσική σύλληψη και μόνον όταν ακούει την ταπεινή συμφωνία της Παναγίας αποχωρεί.

Δεν είναι τυχαίο ότι η επίσημη έναρξη της Επανάστασης του 1821 έγινε την ημέρα του Ευαγγελισμού. Οι πρόγονοί μας γνώριζαν ότι ο άνθρωπος πλάστηκε από το Θεό ελεύθερος και ελεύθερος όφειλε να παραμείνει. Και η ελευθερία θέλει κόπους και αγώνες! Θέλει αίμα και θυσίες!

Απαραίτητη προϋπόθεση για να αγωνιστεί κανείς είναι να διαθέτει ταυτότητα, να γνωρίζει ποιος είναι ο προορισμός της ζωής του και ποιες οι συνέπειες των πράξεών του.

Αυτή την ταυτότητα διέθεταν οι αγωνιστές του ΄21 γι΄ αυτό πέτυχαν το στόχο τους, ο οποίος δεν ήταν μια προσωπική επιτυχία αλλά η απελευθέρωση του Γένους.

«…Έλληνες, ποτέ μην ξεχνάτε το χρέος σε Θεό και σε Πατρίδα! Σ’ αυτά τα δύο σας εξορκίζω ή να νικήσουμε ή να πεθάνουμε κάτω από την Σημαία του Χριστού» Με αυτά τα λόγια ξεσήκωνε και συγκινούσε τους συντρόφους του ο Παπαφλέσσας.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης δηλώνει την κοινή επιθυμία των Ελλήνων για αντίσταση λέγοντας:

«Ως μία βροχή έπεσεν εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί μας και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτόν τον σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση…».

Έτσι μπορούμε να καταλάβουμε πως η επιτυχία της επανάστασης είχε τη ρίζα της στην ομοψυχία, που όποτε επιτυγχάνεται, έχει θαυμαστά αποτελέσματα.

Ο στρατηγός Μακρυγιάννης σημειώνει στα Απομνημονεύματά του, «…Η τυραγνία των Τούρκων –την δοκιμάσαμε τόσα χρόνια– δεν υποφέρονταν πλέον. Και δι’ αυτήνη την τυραγνία, οπού δεν ορίζαμεν ούτε βιόν ούτε τιμή ούτε ζωή ….. (ξέραμεν κι’ ότ’ ήμασταν ολίγοι και χωρίς τ’ αναγκαία του πολέμου) αποφασίσαμεν να σηκώσομεν άρματα εναντίον της τυραγνίας. Είτε θάνατος είτε λευτεριά».

Οι αγωνιστές του 1821 δεν πτοήθηκαν από την έλλειψη στρατιωτικής δύναμης και εφοδίων. Κινητήριος δύναμή τους ήταν η δίψα για ελευθερία και αυτοδιάθεση. Και γι΄ αυτόν το σκοπό διέθεσαν τα πάντα με υπομονή και αυτοθυσία. «Εγώ, η φαμίλια μου, τα’ άρματά μου, ό,τι έχω είναι για την Ελλάδα» λέει χαρακτηριστικά ο γέρος του Μωριά.

Ας μη ξεχνάμε ότι πολλοί από αυτούς που συμμετείχαν στην Επανάσταση πέθαναν άσημοι και πένητες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ο επονομαζόμενος Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, ο οποίος πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του τυφλός και επαίτης.

Αυτοί ήταν οι αγωνιστές της ελευθερίας μας! Αυτοί που αγωνίζονταν για την ελευθερία του γένους βάζοντας στην άκρη τα δικά τους συμφέροντα. Αυτοί που διέθεσαν χωρίς να λυπηθούν τον χρόνο, τις περιουσίες και την ίδια τους τη ζωή χωρίς να περιμένουν ανταλλάγματα, για την πίστη και την ελευθερία της πατρίδας.

Εμείς που σήμερα απολαμβάνουμε τα αγαθά της Ελευθερίας τι οφείλουμε να πράξουμε για να διατηρήσουμε την ανεξαρτησία μας μέσα σε έναν μεταβαλλόμενο και δύσκολο κόσμο;

Οφείλουμε να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας ως Ορθόδοξοι και ως Έλληνες.

Ο λαός που δεν διαθέτει ταυτότητα κινδυνεύει να απορροφηθεί μέσα στην τεράστια χοάνη της παγκοσμιοποίησης και να γίνει θύμα όσων θέλουν να κινήσουν τα νήματα της ιστορίας, μια απλή μαριονέτα στα συμφέροντα των επιτηδείων.

Την ταυτότητά μας θα την διατηρήσουμε συμμετέχοντας στη ζωή της ορθοδοξίας, καλλιεργώντας την έμπρακτη αγάπη προς το συνάνθρωπο και δυναμώνοντας τη διάθεση για κόπους και θυσίες σε όλα τα επίπεδα της ζωής.

Και είναι βέβαιο ότι μπορούμε να παραδώσουμε έναν όμορφο κόσμο στα παιδιά μας γιατί η δική μας αγάπη δεν είναι απρόσωπη έχει σώμα και θρησκεία . . .

Kαι να είστε βέβαιοι, ότι «είτε με τις αρχαιότητες είτε με ορθοδοξία οι κοινότητες των Eλλήνων» πάντοτε προοδεύουν!

Χρόνια σας πολλά!

25η Μαρτίου: Διπλή γιορτή για την Ελλάδα

Ετικέτες

25 Μαρτίου, Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Ελένη Ζαρίφη, Κως

Με την ευκαιρία της μεγάλης, διπλής εορτής της 25ης Μαρτίου παραθέτουμε τον πανηγυρικό λόγο που εκφώνησε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Κω κατά την επίσημη Δοξολογία, την οποία τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, η θεολόγος καθηγήτρια του Ιπποκρατείου Λυκείου Κω κ. Ελένη Δημ. Ζαρίφη.

Η σημερινή μέρα είναι ιδιαίτερα λαμπρή για την πατρίδα μας. Η Εκκλησία πανηγυρίζει την αρχή της σωτηρίας, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, και το ελληνικό γένος την αρχή, το ξεκίνημα της Επανάστασης του 1821.

«Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον . . .» (απολυτίκιο εορτής Ευαγγελισμού) ψάλλουμε με χαρά και αγαλλίαση. Ο Θεός, βλέποντας το πλάσμα του υποδουλωμένο στην αμαρτία, την απόγνωση και το θάνατο που αυτή προκαλεί, αποφασίζει να παρέμβει στην ανθρώπινη ιστορία. Το κάνει διακριτικά χωρίς να δεσμεύσει και να καταπιέσει τον άνθρωπο, σεβόμενος απόλυτα την ελευθερία του. Για να το πετύχει επιλέγει έναν αθόρυβο τρόπο: να γίνει άνθρωπος. Εισέρχεται στην ανθρώπινη ιστορία όχι ξαφνικά, ως ένας σπουδαίος δάσκαλος, αλλά ταπεινά και ακολουθεί την πορεία της ανθρώπινης ζωής. Συλλαμβάνεται υπερφυώς και μυστικώς στην κοιλιά της Παρθένου Μαρίας και αλλάζει την πορεία της ιστορίας.

Ιδιαιτέρως σημαντικό και ενδεικτικό για τη σπουδαιότητα του ανθρώπου ανάμεσα στα άλλα δημιουργήματα, είναι ότι για να προχωρήσει το σχέδιο για τη σωτηρία του ανθρώπου ο Κύριος ζητά τη συνεργασία της Παναγίας. Ο αρχάγγελος Γαβριήλ απευθύνει το χαιρετισμό στη Θεοτόκο όχι ως ένα τετελεσμένο γεγονός, αλλά αναμένοντας τη συγκατάθεσή της. «Καί ἀπῆλθεν ἀπ᾿ αὐτῆς ὁ ἄγγελος» (Λκ. 1:38) όταν η Παναγία μας αποδέχτηκε την πρόσκλησή του να γίνει Μητέρα του Θεού.

Έτσι, «ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ υἱός τῆς Παρθένου γίνεται» (απολυτίκιο εορτής Ευαγγελισμού) και η απλή κόρη της Ναζαρέτ γίνεται μητέρα του Θεού και μητέρα όλων μας. Γίνεται η γέφυρα που ενώνει τη γη με τον ουρανό, η μεσίτρια του κόσμου, η αιτία της σωτηρίας μας.

Ο τρόπος, που ο Θεός διαλέγει για να σώσει το πλάσμα του είναι παράδοξος, υπέρλογος και συνάμα απλός και ταπεινός. Η κινητήρια δύναμη του σχεδίου της θείας οικονομίας ήταν, είναι και θα παραμείνει η αγάπη του Θεού για το δημιούργημά Του. Μια αγάπη που δεν γνωρίζει όρια και περιορισμούς. Μια αγάπη που θυσιάζεται επάνω στο σταυρό για να μας δώσει τη χαρά της ζωής, η οποία πηγάζει από το κενό μνημείο, από την Ανάσταση. Μια χαρά, που εκφράζεται όταν όλοι, ομολογώντας την πίστη μας, λέμε: «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» (Σύμβολο της Πίστεως).

Πέρα από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου όμως γιορτάζουμε και τιμούμε τον ξεσηκωμό του Γένους των Ελλήνων.

Οι πρόγονοί μας κουρασμένοι από την καταπίεση τετρακοσίων και πλέον ετών, πήραν τη μεγάλη απόφαση να αντισταθούν για τη λευτεριά τους. Ακριβώς επειδή γνώριζαν, τιμούσαν και είχαν συνείδηση της ορθόδοξης ταυτότητάς τους επέλεξαν τη μεγάλη εορτή, το ορόσημο, του Ευαγγελισμού για να κηρύξουν επίσημα την Επανάσταση, η οποία είχε ήδη ξεκινήσει. Το γεγονός της απαρχής της σωτηρίας του ανθρώπου από την αμαρτία και το θάνατο, τους ενέπνευσε στο δρόμο προς την ελευθερία και τους έδωσε δύναμη να παλέψουν.

Αυτός ο δρόμος προϋποθέτει κόπους, θυσίες και δάκρυα, όπως πολύ καλά γνώριζαν οι αγωνιστές του ΄21, οι οποίοι δεν δίστασαν να χάσουν την καθημερινή «ήσυχη» σκλαβωμένη ρουτίνα τους ούτε την ασφάλεια των οικογενειών τους ούτε τις περιουσίες τους και πολύ περισσότερο ούτε να απωλέσουν την ίδια τους τη ζωή.

Έτσι, εμείς οι νεοέλληνες καμαρώνουμε για τους προγόνους μας τιμώντας τους ανθρώπους που θεμελίωσαν την ελευθερία μας: Πατροκοσμάς, Κολοκοτρώνης, Μπότσαρης, Καραϊσκάκης, Φεραίος, Μπουμπουλίνα, Μαντώ Μαυρογένους, Νικηταράς, Αθανάσιος Διάκος, Άγιος Γρηγόριος ο Ε’, Παπαφλέσας, Λόρδος Βύρων, Κανάρης και τόσοι άλλοι που θα έπρεπε να αφιερώσουμε πολλές σελίδες και ώρες ,για να αναφέρουμε τα ονόματα και το έργο που ο καθένας προσέφερε από τη δική του πλευρά, από το δικό του μετερίζι.

Οι αγωνιστές γνώριζαν πολύ καλά ότι «θέλει ἀρετήν καί τόλμην ἡ ἐλευθερία» (Ανδρέας Κάλβος, Εἰς Σάμον) γι᾿ αυτό τόλμησαν, αγωνίστηκαν και κατόρθωσαν όσα δεν υπολογίζονται με χαρτί και μολύβι κι ούτε εξηγούνται με την απλή βολεμένη λογική μας. Η δύναμη που τους ώθησε ήταν η πίστη στο Θεό και η αγάπη τους προς την ελευθερία.

Ιδιαίτερη ευλογία για τον τόπο μας, την Κω και τη Νίσυρο, είναι η παρουσία των δικών μας νεομαρτύρων.

Οι άγιοι Ιωάννης ο Ναύκληρος, Χρήστος ο εκ Πρεβέζης και Νικήτας ο Νισύριος δεν λυπήθηκαν το νεαρό της ηλικίας τους, ούτε κάμφθηκαν από τις υποσχέσεις των αρχόντων για τιμές και πλούτο, ούτε φοβήθηκαν, τελικά, τον μαρτυρικό θάνατο προκειμένου να μην αρνηθούν την χριστιανική πίστη τους και την ελληνική ταυτότητά τους.

Σπουδαία ήταν κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και η προσφορά των αρχιεπισκόπων της Κω, Ζαχαρία και Γερασίμου. Ο πρώτος αποκεφαλίστηκε και τεμαχίστηκε επάνω στην τουρκική ναυαρχίδα πληρώνοντας με το αίμα του τη βοήθεια που προσέφερε στην προετοιμασία του μεγάλου αγώνα. Ο δεύτερος με τη γενναία στάση και το θάρρος του απέναντι στον τούρκο διοικητή της Κω κατόρθωσε να σώσει από σφαγή το ποίμνιό του.

Στη σύγχρονη εποχή με λύπη διαπιστώνουμε άγνοια για το νόημα που οι εθνικές επέτειοι έχουν για τη καθημερινότητά μας, τη συνοχή μας ως γένος και το μέλλον μας. Χρειάζεται πολλή δουλειά, πολύς κόπος, πραγματική συστράτευση όλων, για να υπερβούμε αυτή την αδυναμία και να παραδώσουμε στους νέους μας, στα παιδιά μας, ισχυρότερη ιστορική συνείδηση και αρτιότερη γνώση του παρελθόντος.

Είναι σημαντικό, να αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του και όλοι μαζί, ενωμένοι, να αγωνιστούμε και πάλι για να αποτινάξουμε το ζυγό που κάποιοι προσπαθούν να μας επιβάλουν.

Είναι σημαντικό, να δείξουμε πίστη στο Θεό και εμπιστοσύνη σε όσους αγωνίζονται για την πατρίδα μας.

Είναι σημαντικό, να μην δειλιάσουμε μπροστά σε κόπους και θυσίες που θα ενισχύσουν το αγαθό της ελευθερίας και θα προσφέρουν μια καλύτερη Ελλάδα στα παιδιά μας.

Χρόνια πολλά!

Αποκατάσταση του Ιερού Ναού Αγίου Πέτρου στην Καστάνια της Μεσσηνιακής Μάνης

Ετικέτες

26η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Άγιος Πέτρος Καστάνια Μεσσηνιακής Μάνης, Αθανάσιος και Μαρίνα Μαρτίνου, Γιώργος Μουστάκης, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Μνημειοτεχνική ΕΠΕ

Την Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014 παραδόθηκε ένα σημαντικότατο μνημείο στην Καστάνια της Μεσσηνιακής Μάνης. Πρόκειται για το Βυζαντινό ναό του Αγίου Πέτρου, ο οποίος χρονολογείται στο τρίτο τέταρτο του 12^ου αιώνα και ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των απλών τετρακιόνιων σταυροειδών εγγεγραμμένων με τρούλο ναών. Στα μέσα του 13^ου αιώνα προστέθηκε στα δυτικά του ναού νάρθηκας και το 1813, σύμφωνα με επιγραφή, οικοδομήθηκε τριώροφο πυργοειδές κωδωνοστάσιο.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ζωγραφικός διάκοσμος του μνημείου. Διακρίνονται τέσσερεις φάσεις αγιογράφησης. Τα δύο πρώτα στρώματα αγιογραφιών ανάγονται στα βυζαντινά χρόνια, ενώ το τρίτο είναι μεταβυζαντινό (18^ος αι.), με το τέταρτο –της μεταπολεμικής περιόδου- να αποτελεί μία «κακότεχνη επιζωγράφιση, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας αφαιρέθηκε κατά την πρόσφατη συντήρηση».

Το σημαντικότατο δεύτερο στρώμα χρονολογείται «στο δεύτερο μισό του 14^ου αι. και απηχεί τις τάσεις της μνημειακής ζωγραφικής στην περιοχή του Μυστρά κατά την όψιμη παλαιολόγεια περίοδο».

Όπως διαβάζουμε στο σχετικό έντυπο που εξέδωσε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, υπό την επίβλεψη της οποίας πραγματοποιήθηκε το έργο, το μνημείο ήταν σε πολύ κακή κατάσταση αντιμετωπίζοντας σοβαρότατα δομοστατικά και οικοδομικά προβλήματα. Η αποκατάσταση έγινε ανάμεσα στα έτη 2013 και 2014 (για την ακρίβεια σε χρονικό διάστημα 16 μηνών) με μέριμνα του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς (ΣΑΚ) της Ελληνικής Εταιρείας και συντονισμό της Διευθύντριας της 26^ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Ευαγγελίας Μηλίτση-Κεχαγιά.

Το συνολικό κόστος του έργου ανήλθε στο ποσό των 447.400 € και καλύφθηκε χάρη στη γενναιόδωρη χορηγία του Αθανασίου και της Μαρίνας Μαρτίνου.

Το τεχνικό κομμάτι του έργου ανέλαβε η εταιρεία Μνημειοτεχνική ΕΠΕ υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονος και μέλους του ΣΑΚ Σταύρου Μαμαλούκου και του αρχαιολόγου της 26^ης ΕΒΑ Μιχάλη Κάππα.

Η συντήρηση των τοιχογραφιών του μνημείου πραγματοποιήθηκε από τον Γιώργο Μουστάκη, συντηρητή έργων τέχνης.

 Είναι μεγάλη η χαρά που νιώθει ο καθένας μας όταν διαπιστώνει ότι παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας και παρά τη γενικότερη «γκρίνια» που μας ταλαιπωρεί η συνεργασία των δημοσίων υπηρεσιών με ιδιώτες αποδίδει εξαιρετικούς καρπούς.

Σήμερα, θαυμάζοντας αυτό το σπουδαιότατο μνημείο πλήρως αποκατεστημένο και προστατευμένο, έχουμε την πολυτέλεια να σκεφτούμε με ανακούφιση ότι, εν τέλει, απέφυγε την κατάρρευση.

Το έργο της αποκατάστασης του σημαντικού αυτού μνημείου προβάλλει ξεκάθαρα τα οφέλη της αρμονικής συνύπαρξης και συνεργασίας της ιδιωτικής χορηγίας, του ελληνικού δημοσίου, των μη κερδοσκοπικών φορέων και των ιδιωτών εργοληπτών. Η αγαστή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων στο έργο, χωρίς καθυστερήσεις, αναβολές, προβλήματα και υπερχρεώσεις, ολοκλήρωσε ένα σύνθετο και επίπονο έργο σε μια δυσπρόσιτη ορεινή περιοχή, σε εξαιρετικά μικρό χρονικό διάστημα, με χρήση υλικών αρίστης ποιότητας και εφαρμογή συγχρόνων τεχνικών συντήρησης και αποκατάστασης, όπως παρουσιάζονται στη διεθνή τεχνική βιβλιογραφία.

Το παράδειγμα του «Αγίου Πέτρου» θα πρέπει να κινητοποιήσει όλους μας ώστε με σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας διαφορετικά η αποδόμηση της ιστορίας και της ιστορικής μνήμης όχι μόνο δεν θα ανακοπεί, αλλά υπάρχει ο ορατός ο κίνδυνος να συνεχιστεί με εντονότερους ρυθμούς.

♦ Τα στοιχεία για το μνημείο και τις εργασίες αποκατάστασης αντλήσαμε από σχετικό έντυπο της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.

♦ Οι φωτογραφίες ανήκουν στον συντηρητή του μνημείου Γιώργο Μουστάκη και στην εταιρία αναστήλωσης και υλοποίησης σύνθετων τεχνικών έργων αποκατάστασης μνημείων και παραδοσιακών συνόλων ΜΝΗΜΕΙΟΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕ.

Ἑσπερινός στήν παλαιοχριστιανική βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου στό Μαστιχάρι τῆς Κῶ

Ετικέτες

σταυροειδές βαπτιστήριο, σύνθρονο, τρίκλιτη βασιλική, Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, Μαστιχάρι, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, Παλαιοχριστιανική Βασιλική, κιβώριο

Τὴν Κυριακὴ 28 Σεπτεμβρίου τελέστηκε στὴν παλαιοχριστιανικὴ βασιλικὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου στὸ Μαστιχάρι τῆς Κῶ, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἕνα πραγματικὸ κόσμημα γιὰ τὸ νησί, Ἀρχιερατικὸς Ἑσπερινὸς χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναὴλ.

Παρὰ τὶς δυσμενεῖς καιρικὲς συνθῆκες πολλοὶ ἦταν αὐτοὶ ποὺ συμμετεῖχαν προσευχόμενοι μὲ κατάνυξη σὲ αὐτὴ τὴν πνευματικὴ ἐμπειρία «προσφέροντας ἀγαλλίαση στὶς ψυχὲς ὅσων οἰκοδόμησαν καὶ φρόντισαν τὸν ἱερὸ αὐτὸ ναό», ὅπως σημείωσε στὶς εὐχὲς του ὁ Σεβασμιώτατος.

Τὸν Σεβασμιώτατο κατὰ τὴν ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ καὶ τὴν Ἀρτοκλασία πλαισίωσαν ὁ Πανοσ. Ἀρχιμ. Χρυσόστομος Πίτσης, Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου, ὁ Αἰδεσ. Πρωτοπρ. Ἰωάννης Διακοπαναγιώτης, Γενικὸς Ἀρχιερατικὸς Ἐπίτροπος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου, ὁ Αἰδεσ. Οἰκον. Ἰωάννης Περαντωνάκης, Ἀρχιερατικὸς Ἐπίτροπος Καρδαμαίνης, Ἀντιμαχείας, Μαστιχαρίου καὶ Κεφάλου, ὁ Αἰδεσ. Πρωτοπρ. Δημήτριος Μιχαλόπουλος, Στρατιωτικὸς Ἱερέας τῆς 80 ΑΔΤΕ, ὁ πρεσβ. Ἀντώνιος Κασιώτης καὶ ὁ πρεσβ. Νικόλαος Γρύλλης, ὁ ἐφημέριος τοῦ Μαστιχαρίου, ὁ ὁποῖος μὲ τὴ βοήθεια τῆς ἐπιτροπῆς τῆς ἐνορίας Εὐαγγελιστρίας Μαστιχαρίου, ἀνέλαβε τὴ περιποίηση καὶ διαμόρφωση τοῦ χώρου, ἀλλὰ καὶ τὴν προετοιμασία τοῦ κεράσματος ποὺ προσεφέρθη στοὺς προσκυνητές. Ἀνάμεσα στοὺς προσκυνητὲς ἦταν καὶ ὁ κ. Νικόλαος Μυλωνᾶς, Πρόεδρος τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου τοῦ Δήμου Κῶ.

Ἡ σημαντικότατη αὐτὴ τρίκλιτη βασιλική, μὲ διαστάσεις 20 ἐπὶ 15 μέτρα περίπου, ἀνεσκάφη κατὰ τὴ δεκαετία 1950-1960 ἀπὸ τὸν καθηγητὴ Ἀναστάσιο Ὀρλάνδο. Οἱ ἀρχαιολόγοι τοποθετοῦν τὴν ἀνέγερσή του ἀνάμεσα στοὺς σεισμοὺς τοῦ 469 καὶ 554 μ.Χ. ποὺ κατέστρεψαν σχεδὸν ὅλα τὰ παλαιοχριστιανικὰ κτίσματα τοῦ νησιοῦ.

Καθώς, σύμφωνα μὲ τὴ συνήθεια τῆς ἐποχῆς, οἱ περισσότεροι πιστοὶ βαπτίζονταν ἐνήλικες, στὴ βόρεια πλευρὰ τοῦ ἱεροῦ ναοῦ ὑπάρχει μεγάλο σταυροειδὲς βαπτιστήριο, μὲ προθάλαμο πρὸς τὰ δυτικά. Ἀντιστοίχως, στὴ νότια πλευρὰ ὑπάρχει τὸ διακονικό, τὸ ὁποῖο εἶχε τρεῖς διαφορετικοὺς χώρους-δωμάτια γιὰ τὴν ἔνδυση τῶν κληρικῶν καὶ τὴν φύλαξη τῶν ἀμφίων τους, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν τακτοποίηση καὶ φύλαξη τῶν σκευῶν τοῦ ναοῦ. Ὁ χῶρος αὐτὸς λέγεται και σκευοφυλάκιο.

Στὸ Ἱερὸ Βῆμα ὑπάρχει τὸ σύνθρονο, στὸ κέντρο τοῦ ὁποίου, καθόταν ὁ Ἐπίσκοπος μὲ τοὺς ἱερεῖς δεξιὰ καὶ ἀριστερά του κατὰ τὴν τέλεση τῶν ἱερῶν μυστηρίων. Μάλιστα, πρέπει νὰ τονίσουμε ὅτι κατὰ τὴν παλαιοχριστιανικὴ ἐποχὴ οἱ κληρικοὶ λειτουργοῦσαν στραμμένοι πρὸς τὸ λαὸ καὶ ὄχι μὲ τὸ πρόσωπο πρὸς τὴν ἀνατολὴ ὅπως γίνεται σήμερα. Ἡ Ἁγία Τράπεζα τοῦ ναοῦ εἶχε «κιβώριο» -δηλαδὴ ἕνα κουβούκλιο ἐπάνω ἀπὸ αὐτή- οἱ βάσεις τῶν τεσσάρων κιόνων τοῦ ὁποίου διακρίνονται ἀκόμη. Τὰ τρία κλίτη τοῦ ναοῦ χωρίζονται μεταξύ τους ἀπὸ δύο σειρὲς ἐννέα κιόνων, ἐνῶ στὴ δυτικὴ πλευρὰ τοῦ ναοῦ ὑπάρχει νάρθηκας μὲ διαστάσεις 15 ἐπὶ 5 μέτρα περίπου. Ἐνδιαφέρον παρουσιάζει ἡ σκάλα ποὺ κατὰ τὸ παρελθὸν ὁδηγοῦσε στὸν γυναικωνίτη καὶ σώζεται μέχρι ἑνὸς σημείου.

Σὲ ἄριστη κατάσταση διατηρεῖται τὸ βαπτιστήριο τοῦ συγκροτήματος. Ἔχει πέντε κόγχες καὶ στὸ μέσον κολυμβήθρα σὲ σχῆμα σταυροῦ. Στὴν κόγχη ποὺ βρίσκεται στὰ ἀνατολικὰ κατὰ τὴν τέλεση τοῦ μυστηρίου τοῦ βαπτίσματος καθόταν ὁ Ἐπίσκοπος. Ἀμέσως μετὰ τὴν ὁλοκλήρωσή του οἱ νεοφώτιστοι μὲ τοὺς λευκοὺς χιτώνες, κρατώντας ἀναμμένες λαμπάδες, εἰσέρχονταν στὸ ναὸ καὶ συμμετεῖχαν, γιὰ πρώτη φορὰ στὴ ζωή τους στὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Συνήθως οἱ βαπτίσεις τελοῦνταν τὸ βράδυ τῆς Ἀναστάσεως, μετὰ ἀπὸ μακρὰ προετοιμασία καὶ προσεκτικὴ κατήχηση.

Τὰ ψηφιδωτά, τὰ ὁποῖα καλύπτουν τὸ δάπεδο ὅλων τῶν χώρων τοῦ ἱεροῦ ναοῦ ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὸ τοῦ προθαλάμου τοῦ βαπτιστηρίου καὶ τοῦ νάρθηκα, εἶναι μεγάλης καλλιτεχνικῆς ἀξίας. Οἱ ἀρχαιολόγοι ὑπολογίζουν ὅτι κατὰ τὴν ἐποχὴ ποὺ κατασκευάστηκε ὁ ναὸς εἶχαν ἔκταση 400 τετραγωνικῶν μέτρων. Γιὰ τὴν κατασκευή τους, ἐκτὸς ἀπὸ πετρώματα τῆς περιοχῆς καὶ χρωματισμένο γυαλὶ χρησιμοποιήθηκαν ψηφίδες μὲ λεπτὰ φύλλα χρυσοῦ καὶ ἀσημιοῦ.

Παρὰ τὸ ὅτι ὁ ναὸς δὲν διασώζεται ἀκέραιος στὴ συνείδηση τῶν Κώων τὸ σημεῖο παραμένει πάντοτε ἱερὸ καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ συχνότατα, ἰδιαίτερα κατὰ τὴν περίοδο τῶν ἀγροτικῶν ἐργασιῶν, ὁπότε ἔμεναν στὰ κτήματα ποὺ τὸν περιστοίχιζαν, προσκαλοῦσαν ἱερεῖς τῆς περιοχῆς καὶ τελοῦσαν ὑπαιθρίως μὲ πίστη καὶ κατάνυξη τὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

Εὐελπιστοῦμε ὅτι ἡ θαυμάσια αὐτὴ πρωτοβουλία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου θὰ συνεχιστεῖ καὶ στὰ ἑπόμενα χρόνια, ὥστε ἀφενὸς νὰ ἀναδειχθεῖ ἕνα μνημεῖο τέτοιας θρησκευτικῆς καὶ ἱστορικῆς ἀξίας καὶ ἀφετέρου οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς καὶ τοῦ νησιοῦ, ἀλλὰ καὶ οἱ πολυάριθμοι ἐπισκέπτες, νὰ τὸ προσεγγίσουν μὲ ἀγάπη καὶ σεβασμὸ ὡς ἕναν ζωντανὸ τόπο λατρείας.

Η γιορτή της Αγίας Άννης στην Κω

Ετικέτες

Αγία Άννα, Βαρθολομαίος Σαμαράς, Κως, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ

Σε ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα εορτάστηκε και εφέτος η μνήμη της μητέρας της Παναγίας, Αγίας Άννης, στην πόλη της Κω.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στον Πανηγυρικό Εσπερινό που τελέστηκε στο παλαιότατο εκκλησάκι της Αγίας Άννης που βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο ανατολικά της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Τον εορτασμό λάμπρυνε με την παρουσία του ένας ξεχωριστός επισκέπτης, ο Αρχιγραμματέας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Πανοσ. Αρχιμ. π. Βαρθολομαίος Σαμαράς, ο οποίος βρέθηκε στο νησί μας διερχόμενος για προσκύνημα στην Ιερά Νήσο Πάτμο.

Παρόντες ήταν επίσης, ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου, Πανοσ. Αρχιμ. π. Χρυσόστομος Πίτσης, ο Γενικός Αρχιερατικός, Πρωτοπρ. π. Ιωάννης Διακοπαναγιώτης, ιερείς της Πόλεως Κω και πλήθος προσκυνητών.

Το θείο λόγο κήρυξε ο Αρχιγραμματέας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Πανοσ. Αρχιμ. π. Βαρθολομαίος Σαμαράς, ο οποίος μετέφερε στο συγκεντρωμένο πλήθος την ευλογία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου και τόνισε την αγάπη του προς την Κω και τη Νίσυρο. Αναφέρθηκε στο πρόσωπο της Αγίας Άννης ως πρότυπο υπακοής και υπομονής τονίζοντας τη σπουδαιότητα της τήρησης του ευαγγελικού λόγου, η οποία αποτελεί τη συμμετοχή μας στο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου.

Επεσήμανε δε, τον κίνδυνο να εκφυλιστεί η σχέση μας με το Θεό σε μία «μαγική» σχέση αν δεν υπάρχει εκ μέρους μας διάθεση συμμετοχής, συνειδητής και ενεργητικής αποδοχής του θείου θελήματος. Ο Θεός ανταποκρίνεται στα αιτήματά μας, όπως σημείωσε ο Πανοσ. Αρχιμ. π. Βαρθολομαίος, μόνο όταν αυτή η ανταπόκριση οδηγεί στη σωτηρία μας.

Μετά το τέλος του Εσπερινού ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ προσκαλώντας τον π. Βαρθολομαίο να επισκεφθεί και πάλι, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, την Ιερά Μητρόπολη Κώου και Νισύρου, τον ευχαρίστησε για την προσφορά του στη Μητέρα Εκκλησία, στο Οικουμενικό μας Πατριαρχείο, αλλά και στις Μητροπόλεις του Θρόνου, καθώς ακούραστα θεραπεύει κάθε ανάγκη τους και άοκνα ικανοποιεί κάθε αίτημά τους.

Εγκαίνια του ιερού ναού Αγίου Γεωργίου Μακρονήσου

Ετικέτες

Αθανάσιος Μαρτίνος, Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Μακρονήσου, Μακρόνησος, Σύρου Δωρόθεος

Μία ξεχωριστή μέρα για το νησί της Μακρονήσου χθες Σάββατο 10 Μαΐου, καθώς εγκαινιάστηκε ο ιερός ναός του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, που υπάρχει στο νησί από τις αρχές του 20^ου αιώνα στη θέση παλαιάς μονής.

Τα εγκαίνια τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου κ. Δωρόθεος Β´ στην μητρόπολη του οποίου ανήκει η Μακρόνησος. Να σημειώσουμε, ότι πέρα από το ζεύγος των δωρητών Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου, οι οποίοι ανέλαβαν εξ᾿ ολοκλήρου τη σχετική δαπάνη του έργου, παρόντες ήταν ιερείς, τοπικοί παράγοντες, ο Αιδεσ. Πρωτοπρ. π. Θωμάς Συνοδινός και πλήθος κόσμου από την Κέα και το Λαύριο.

Η απόφαση να προχωρήσει κάποιος στην αναστήλωση ενός εκκλησιαστικού μνημείου, αναμφίβολα καθορίζεται από μία σειρά παραγόντων, όπως ο σεβασμός στην ιερότητά του, η εθνική του σπουδαιότητα, η ιστορική και καλλιτεχνική του αξία, ο τυχόν συναισθηματικός δεσμός του με αυτό, τον τόπο στον οποίο βρίσκεται και τους ανθρώπους που διαμένουν σε αυτόν.

Στην περίπτωση του ναού της Μακρονήσου η σπουδαιότητα του μνημείου πρέπει να θεωρείται δεδομένη, όπως και η πολύ μεγάλη αγάπη που δείχνουν γι᾿ αυτό οι κάτοικοι των γύρω περιοχών, οι οποίοι επί σειρά ετών το επισκέπτονταν και προσπαθούσαν να αποτρέψουν την κατάρρευση στην οποία το οδηγούσε η φθορά του χρόνου και η απουσία μονίμων κατοίκων στο νησί.

Καίριο ρόλο στην απόφαση του κ. Αθανασίου Μαρτίνου, για την ανάληψη του βάρους της αποκαταστάσεως αυτού του μνημείου έπαιξε η επίσκεψή του στη Μακρόνησο τον περασμένο Ιούνιο. Κατά την επίσκεψη εκείνη διαισθάνθηκε την καλλιτεχνική αξία του μικρού, αλλά σημαντικού, ιερού ναού, καθώς και την σπουδαιότητά του για τους κατοίκους του Λαυρίου, της Κέας και των γύρω περιοχών.

Η πρωτοβουλία του κ. Αθανασίου Μαρτίνου να αναλάβει το οικονομικό βάρος της αποκατάστασης του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου συνδέεται με το σεβασμό και την αποδεδειγμένη αγάπη του στον ορθόδοξο εκκλησιαστικό πολιτισμό.

Η φθορά και η διάβρωση στον συγκεκριμένο ιερό ναό ήταν εμφανής, από την τοιχοποιΐα έως τα λειτουργικά βιβλία. Ό,τι περιείχε ο ιερός ναός είχε ανάγκη φροντίδας. Στα πλαίσια των εργασιών αναστηλώθηκε με σύγχρονα οικολογικά υλικά και φιλικές προς το περιβάλλον τεχνικές το κτίσμα του ιερού ναού και διαμορφώθηκε ο περιβάλλον χώρος, ενώ παράλληλα συντηρήθηκαν και επισκευάσθηκαν όλα τα αντικείμενα που υπήρχαν μέσα σε αυτόν: το ξύλινο τέμπλο, τα παλαιά κανδήλια, οι ιερές εικόνες, τα λειτουργικά και εκκλησιαστικά υφάσματα, οι πολυέλαιοι και τα ξύλινα έπιπλα.

Η ανακαίνιση, κατά την προσφιλή συνήθεια του κ. Αθανασίου Μαρτίνου, έγινε με προσωπική του μέριμνα και φροντίδα. Έχοντας εντοπίσει ο ίδιος την καλλιτεχνική σημασία του ιερού ναού και των επιμέρους στοιχείων του έδωσε έναν αγώνα με το χρόνο αλλά και τις αντιξοότητες της καθημερινής μετακινήσεως των εργαζομένων, καθώς και της μεταφοράς του απαραίτητου εξοπλισμού και των αναγκαίων υλικών, με στόχο να αποδώσει τον ιερό ναό στην τοπική Εκκλησία λίγο μετά την εορτή του Αγίου.

Το έργο της αποκατάστασης του ναού είναι μία σημαντική προσφορά για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής και αναμένεται να λειτουργήσει ως ένας πόλος λατρευτικής συνάθροισης στην εορτή του Αγίου, αποτελώντας τη συνέχεια μίας παράδοσης που είχε διακοπεί για πολλά χρόνια.

 

Αγαπώντας τη νεώτερη ιστορία της Ελλάδας και γνωρίζοντας, μέσα από μαρτυρίες, βιβλία και δημοσιεύματα τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου νησιού, νιώθουμε την ανάγκη με αυτό το σημείωμα να τονίσουμε, πόσο σημαντική επιλογή αποτελεί για την σύγχρονη Ελλάδα, η αποκατάσταση του ναού του Αγίου Γεωργίου Μακρονήσου, ως μία προσπάθεια αποκαταστάσεως, πέρα από τον ιερό ναό, και της μνήμης όσων πέρασαν από το νησί, γνωρίζοντας μέσα από τον ανακαινισμένο ναό και την ιστορία του τόπου.

Φωτογραφίες από τον Εσπερινό της Ζωοδόχου Πηγής στο Λινοπότι

Ετικέτες

Ζωοδόχος Πήγη, Λινοπότι

Χριστός ανέστη!
Διανύοντας τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για εκκλησιασμό και συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία, καθώς αυτή η μεγάλη μέρα, η όγδοη μέρα, η Αναστάσιμη μέρα ζει, κατά κυριολεξία, στο φως της Αναστάσεως.
Στην Κω υπάρχουν έξι ναοί αφιερωμένοι στη Ζωοδόχο Πηγή. Ένας από αυτούς βρίσκεται στη θέση Λίμνη στο Λινοπότι. Είναι νέος ναός στη θέση παλαιού που γκρέμισαν οι Ιταλοί. Τα τελευταία χρόνια έχει ανακαινιστεί και αγιογραφηθεί πλήρως με τη φροντίδα του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου Πανοσ. Αρχιμ. π. Χρυσοστόμου Πίτση και ευσεβών ενοριτών. Η αγιογράφηση έγινε από τον αγιογράφο Εμμανουήλ Καρογιάννη.
Στο εσπερινό και στην αρτοκλασία έλαβαν μέρος, πέρα από τον π. Χρυσόστομο Πίτση, οι π. Αντώνιος Κασσιώτης, π. Αναστάσιος Τσουκνιάς και π. Νικήτας Παπανικολάου.
Ακολούθησε πλούσιο κέρασμα σε όλους τους προσκυνητές με τη φροντίδα των κυριών της περιοχής.

Φωτογραφίες από τον Εσπερινό της Αγάπης στην Κω

Ετικέτες

Εσπερινός της Αγάπης, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, Πάσχα

Ο Εσπερινός της Αγάπης όπως, εδώ και πολλά χρόνια, συνηθίζεται να τελείται στην Κω είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, σπονδυλωτός, καθώς περιλαμβάνει τρία διαφορετικά μέρη.

Στις 10 το πρωί της Κυριακής του Πάσχα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ περιστοιχιζόμενος από κληρικούς της Ιεράς Μητροπόλεως εισέρχεται στο Μητροπολιτικό Παρεκκλήσιο του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και ενδύεται τα αρχιερατικά άμφια στο μέσον του ναού.

Αμέσως μετά, κλήρος και λαός, με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Δήμου, κατευθύνονται προς τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Κω, όπου ξεκινά ο Εσπερινός. Πριν την Είσοδο με το Ευαγγέλιο αναχωρούν για μία ακόμη φορά κατευθυνόμενοι, αυτή τη φορά, προς τον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Κω όπου, αμέσως μετά το «Φῶς ἰλαρόν» διαβάζεται η ευαγγελική περικοπή σε διάφορες γλώσσες και ψάλλεται στην ομηρική διάλεκτο από το χορό των ιεροψαλτών. Με την ολοκλήρωση του Εσπερινού ο Σεβασμιώτατος μοιράζει ευλογημένα πασχαλινά αυγά στους πιστούς.

Η τέλεση του Εσπερινού της Αγάπης με αυτόν τον ιδιότυπο τρόπο και η αθρόα συμμετοχή των πιστών δίνει έναν ξεχωριστό εορταστικό χαρακτήρα στην πόλη της Κω, ο οποίος ταιριάζει απόλυτα με το χαρμόσυνο μήνυμα της εγέρσεως του Κυρίου.

Χριστός Ανέστη!

Περιφορά του Επιταφίου στο Ασφενδιού της Κω

Ετικέτες

Ασφενδιού Κω, επιτάφιος

Μεγάλη Παρασκευή με ιδιαίτερο χρώμα στο ορεινό χωριό της Κω, το Ασφενδιού. Παλαιό κεφαλοχώρι, σήμερα σχεδόν άδειο από κατοίκους. Παρόλα αυτά οι παλιοί Ασφενδιανοί και τα παιδιά τους επισκέπτονται τις ενορίες του χωριού και θυμούνται πως ήταν όταν, μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, στο χωριό λειτουργούσαν σχολεία και υπήρχε ζωντάνια.

Δύο από τους επιταφίους του χωριού, της ενορίας του Ασωμάτου, με τον π. Σακελλάρη Ζουλουφό, και της ενορίας της Ευαγγελιστρίας, με τον π. Αναστάσιο Τσουκνιά, συναντήθηκαν στη μέση της μεταξύ τους απόστασης.

Ιδιαίτερα γραφική η περιφορά ανάμεσα στα δρομάκια του χωριού, όπου τα παραμελημένα και τα φροντισμένα σπίτια εναλλάσσονται δίνοντας την αίσθηση της πάλης ανάμεσα στο παλιό και στο καινούργιο για το ποιο θα επικρατήσει.

Καλή Ανάσταση!

Θυρανοίξια του Αγ. Γεωργίου Αρρεναγωγείου στην Κω

Ετικέτες

Άγιος Γεώργιος Αρρεναγωγείου Κω, Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, Σεβ. Μητρ. Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ

Τό ἀπόγευμα τῆς Δευτέρας 7 Ἀπριλίου με τήν παρουσία πλήθους πιστῶν ἔγιναν ἀπό τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ τά θυρανοίξια τοῦ πλήρως ἀνακαινισμένου Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ἀρρεναγωγείου-Παλαιοῦ Μητροπολιτικοῦ πού βρίσκεται στό πάρκο πίσω ἀπό το Ἡρῶο τῆς πόλης τῆς Κῶ.

Ὁ σημαντικός καί ἱστορικός αὐτός ναός χρονολογεῖται στή μεταβυζαντινή περίοδο καί βρίσκεται μέσα στά τείχη τῆς ἱπποτικῆς πόλης, στή μετέπειτα συνοικία τῆς «Χώρας», ἡ ὁποία κατεστράφη ὁλοκληρωτικά ἀπό τό σεισμό τῆς 23^ης Ἀπριλίου 1933 καί ἔπειτα ἔγινε ἀρχαιολογικός χῶρος ἀπό τούς Ἰταλούς πού τότε κατεῖχαν τό νησί.

Εἶναι ἕνας σχεδόν τετράγωνος μονόχωρος ναός μέ ἡμικυκλική ἀψίδα μέ 8 κυκλικά καί 4 ὀρθογώνια παράθυρα πού δίνουν πλούσιο φῶς στό ἐσωτερικό.

Δίπλα στό ναό, στή βόρεια πλευρά του βρίσκεται ὁ τάφος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κώου Γερασίμου (+1838) καί τῆς μητέρας του Ἀνθούλας, ἡ ὁποία χάθηκε τό 1811 στή μεγάλη ἐπιδημία πανώλης πού κράτησε ὡς τό 1814 καί ἔμεινε γνωστή ὡς τό «πρῶτο θανατικό».

Ὁ ναός για πολλά ἔτη, μέχρι τήν ἀνέγερση τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου Κῶ, ὁ ὁποῖος καταστράφηκε στό σεισμό, διετέλεσε Μητροπολιτικός Ναός.

Τό 1842, μέ ἀπόφαση τοῦ Μητροπολίτου Κώου Κυρίλλου καί τῶν προκρίτων τῆς «Χώρας», ὁ ναός συνεισέφερε στά ἔξοδα τῆς «Ἀλληλοδιδακτικῆς Σχολῆς» τῆς Κῶ, ἡ ὁποία ἦταν σχολεῖο τῆς πρωτοβάθμιας ἐκπαίδευσης καί λειτουργοῦσε μέ τήν «ἀλληλοδιδακτική μέθοδο» σύμφωνα με τήν ὁποία, οἱ μαθητές τῶν τελευταίων τάξεων δίδασκαν τούς μαθητές τῶν πρώτων.

Τό 1882 ἱδρύθηκε ἡ Ἀστική Σχολή Ἀρρένων (Ἀρρεναγωγεῖο) σέ κτήριο δίπλα στό ναό. Στό ἰσόγειο λειτουργοῦσε τό σχολεῖο καί στον πρῶτο ὄροφο κατοικοῦσε ὁ ἐπίσκοπος τοῦ νησιοῦ. Τήν ἴδια περίοδο τήν φροντίδα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ ἀνέθεσε ἡ Ἱερά Μητρόπολη στήν οἰκογένεια τοῦ προκρίτου Ἀντωνίου Παντελόγλου. Ὁ ναός ἀνακαινίσθηκε ξανά τό 1892 μέ χορηγία τῆς Αἰκατερίνης Ἀντωνίου Παντελόγλου, συζύγου Ἀλεξίου Θυμανάκη.

Ὁ ναός τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἦταν ἕνα ἀπό τά λίγα κτίρια τῆς πόλης πού διασώθηκαν ἀπό τόν καταστρεπτικό σεισμό τοῦ 1933, ὄχι ὅμως καί τό παρακείμενο κτήριο τοῦ Ἀρρεναγωγείου τό ὁποῖο καταστράφηκε ὁλοσχερῶς. Μάλιστα, ἐπειδή τήν ἡμέρα τοῦ σεισμοῦ ὁ ναός ἑόρταζε, λειτουργοῦσε σε αὐτόν ὁ Πατριαρχικός ἐπίτροπος τοῦ νησιοῦ, Ἀρχιμανδρίτης Φιλήμων Φωτόπουλος (οἱ Ἰταλοί κατακτητές δεν ἐπέτρεπαν τοποθέτηση νέου ἐπισκόπου).

Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου τό κτίσμα τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ὑπέστη σημαντικές φθορές καί κατέστη ἐπιτακτική ἀνάγκη ἡ συντήρηση καί ἀνακαίνισή του. Για τό λόγο αὐτό, μέ φροντίδα τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ ἔγιναν ἐκτεταμένες ἐργασίες ἀνακαίνισης ὥστε τό μνημεῖο νά ἀποδοθεῖ καί πάλι στούς πιστούς πλήρως ἀποκατεστημένο καί ἀνακαινισμένο.

Τέλος, νά σημειώσουμε ὅτι ἡ Ἱερά Μητρόπολις Κώου καί Νισύρου ἀφιέρωσε τό ἡμερολόγιο τοῦ ἔτους 2014 σέ αὐτόν τό ναό.

Κυριακή της Ορθοδοξίας στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Κω

Ετικέτες

Επίσκοποι Κω, Εκκλησία της Κω, Κυριακή της Ορθοδοξίας, Μελίφρων, Σεβ. Μητρ. Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, Φιλήμων Φωτόπουλος

Το πρωί της 9ης Μαρτίου, Κυριακής της Ορθοδοξίας, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στον όρθρο και τέλεσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Πόλεως Κω.

Ο Σεβασμιώτατος, μνημονεύοντας ζώντες και κεκοιμημένους, μετά τη Μεγάλη Είσοδο, μνημόνευσε ονομαστικά όλους τους Επισκόπους, Αρχιεπισκόπους και Μητροπολίτες της Κω, των οποίων τα ονόματα γνωρίζουμε. Ο μακρύς και σημαντικός κατάλογος περιλαμβάνει 58 ονόματα που καλύπτουν ολόκληρη τη χριστιανική περίοδο της ιστορίας του νησιού και ξεκινά με το όνομα του επισκόπου Μελίφρονος, ο οποίος είναι ο πρώτος γνωστός σε εμάς επίσκοπος του νησιού, καθώς δεν γνωρίζουμε τα ονόματα των προκατόχων του, και έλαβε μέρος στην Α´ Οικουμενική Σύνοδο, ως ένας από τους 318 Πατέρες που συγκεντρώθηκαν στη Νίκαια της Βιθυνίας για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που είχε προκαλέσει στην Εκκλησία η αίρεση του Αρείου.

Ο κατάλογος έχει βασιστεί σε εργασία του Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Εμμανουήλ Κωνσταντινίδου. Περιλαμβάνει πορίσματα εργασιών και άλλων επιστημόνων και συμπληρώνεται με προσωπική φροντίδα του Σεβασμιωτάτου.

Το τελευταίο όνομα που μνημόνευσε ο Σεβασμιώτατος ήταν του Αρχιμανδρίτου και για σειρά ετών Πατριαρχικού Επιτρόπου Φιλήμονος Φωτοπούλου, ο οποίος, αν και δεν ήταν επίσκοπος, διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στην Εκκλησία της Κω, αλλά και της Δωδεκανήσου, από το 1924, που εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Κώου Αγαθάγγελος, καθώς οι Ιταλοί δεν επέτρεψαν να τον διαδεχθεί άλλος επίσκοπος, μέχρι την εκλογή επισκόπων στις ελεύθερες πλέον Μητροπόλεις το 1947.

Χειροτονία πρεσβυτέρου στην Κω

Ετικέτες

π. Νικήτας, χειροτονία, Αγία Παρασκευή Κω, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ

Το πρωί της Κυριακής 23 Φεβρουαρίου 2014, ακριβώς στην πέμπτη επέτειο της εκλογής από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μετά από πρόταση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, στον επισκοπικό θρόνο της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Ναθαναήλ, τελέστηκε στον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής Κω η χειροτονία του π. Νικήτα (Παπανικολάου) εις πρεσβύτερον.

Λίγο πριν από τη στιγμή της χειροτονίας ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, αφού μετέφερε στους πιστούς τις ευλογίες του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, προέτρεψε πατρικά τον π. Νικήτα να συνεχίσει να αγωνίζεται και να προσφέρει συνεχώς στο συνάνθρωπό του έχοντας πίστη και ελπίδα στο Θεό παρά τα προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσει.

Ο Σεβασμιώτατος τόνισε προς τον χειροτονούμενο ότι στην πορεία του προς το θυσιαστήριο δε θα είναι μόνος του, αλλά θα έχει δίπλα του το Θεό και γύρω του όσους τον αγαπούν, όπως ακριβώς στη χειροτονία του, κατά την οποία του συμπαραστέκονται προσευχόμενοι γι’ αυτόν ο Επίσκοπός του, οι συνεφημέριοί του, ο Δήμαρχος της Κω κ. Κώστας Καΐσερλης, οι συγγενείς και οι φίλοι του και ο λαός του Θεού.

Με τη σειρά μας ευχόμαστε καλή διακονία στον π. Νικήτα με πίστη στο Θεό, προσήλωση στο έργο του και αγάπη στο συνάνθρωπο.

Ο εορτασμός της Παναγίας των Καστριανών στο Παλαιό Πυλί της Κω

Ετικέτες

όσιος Χριστόδουλος, Αρσένιος Σκηνούρης, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, Παλαιό Πυλί, Παναγία Καστριανών, Υπαπαντή

Κατά το έτος 1079 ή στις αρχές του 1080 ο όσιος Χριστόδουλος ο Λατρινός πέρασε από τη Στρόβιλο της Μ. Ασίας στο νησί της Κω μετά από πρόσκληση του Κώου μοναχού Αρσενίου Σκηνούρη. Η πρόσκληση είχε σκοπό την καλύτερη οργάνωση του ήδη ανεπτυγμένου μοναχισμού στο νησί.

Με την άφιξή του ο όσιος Χριστόδουλος εγκαταστάθηκε στην οχυρωμένη ορεινή τοποθεσία που σήμερα καλείται Παλαιό Πυλί και έχει εγκαταλειφθεί από του κατοίκους του, οι οποίοι, γύρω στο 1800, μετακινήθηκαν στο σημερινό Πυλί και στο Αμανιού. Ο Όσιος γρήγορα ίδρυσε μοναστήρι και οικοδόμησε, ως καθολικό, τον ιερό ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου, ο οποίος έλαβε την επωνυμία «των Καστριανών» λόγῳ του κάστρου που περιέβαλε το Πυλί.

Σύντομα το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, χάρη στις προσπάθειες του Οσίου, αλλά και του μοναχού Αρσενίου Σκηνούρη, ο οποίος είχε διαθέσει σε αυτό και σε άλλα μοναστικά ιδρύματα που οικοδόμησε στην Κω μεγάλο μέρος της πατρικής του περιουσίας.

Ο όσιος Χριστόδουλος παρέμεινε στο νησί μέχρι το 1088, όταν αντήλλαξε τις κτήσεις της Παναγίας των Καστριανών και κτήματα στη Λέρο που του είχε παραχωρήσει ο Κώος μοναχός Αρσένιος Σκηνούριος, με την Πάτμο, η οποία τότε ήταν σχεδόν ακατοίκητη. Στο αρχείο της Μονής της Πάτμου σώζονται αρκετά σχετικά έγγραφα, κάποια από τα οποία είναι αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, μεγάλης επιστημονικής και ιστορικής αξίας, υπογεγραμμένα από τους αυτοκράτορες Νικηφόρο Γ΄ Βοτανειάτη και Αλέξιο Κομνηνό, τα οποία ανεφέρονται σε αυτά τα γεγονότα απευθυνόμενα στο μοναχό Αρσένιο Σκηνούρη και στον όσιο Χριστόδουλο.

Από τη μονή της Παναγίας των Καστριανών σώζεται κατάγραφος ο ιερός ναός, ο οποίος πανηγυρίζει κατά την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου.

Εφέτος ο εορτασμός λαμπρύνθηκε από τη χοροστασία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, κατά τον Μέγα Εσπερινό, και από την Αρχιερατική Θ. Λειτουργία, κατά την κυριώνυμο ημέρα.

Η Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου όρισε ως Εκκλησιαστικό Επίτροπο της Παναγίας των Καστριανών τον κ. Βασίλειο Μολυβιάτη, ο οποίος κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες ώστε όλα να είναι έτοιμα κατά την εορτή. Πλήθος πιστών συνέρεε από το μεσημέρι του Σαββάτου στο χώρο του Παλαιού Πυλίου. Με την ολοκλήρωση του Εσπερινού υπάρχει η συνήθεια να προσφέρονται στους προσκυνητές λουκουμάδες και γεύμα, το οποίο παρασκευάζεται επί τόπου. Πολλοί από τους προσκυνητές παραμένουν στο ναό όλη τη νύχτα ανάβοντας φωτιές στη γύρω περιοχή για να ζεσταθούν και ψάλλοντας την παράκληση στην Υπεραγία Θεοτόκο, καθώς και άλλους ύμνους.

Η Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου έχει υπό τη φροντίδα της και τους άλλους δύο ναούς του Παλαιού Πυλίου, το ναό του Αγίου Αντωνίου και των Παμμεγίστων Ταξιαρχών.

Το ορεινό τοπίο, το οποίο είναι επιβλητικό και υποβλητικό, θυμίζοντας την καστροπολιτεία του Μυστρά, είναι σπάνιας ομορφιάς.

Το προσκύνημα αυτό της Κω είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να διαφυλαχθεί και να προβληθεί πανελλαδικά η αξία του! Ο ναός της Παναγίας είναι παλαιότατος, σχεδόν 950 ετών, και αποτελεί έναν κατανυκτικότατο τόπο προσευχής και ένα σπάνιας ομορφιάς ιστορικό μνημείο.

Ευχή μας να ενισχυθούν από τους κρατικούς και τοπικούς φορείς οι άοκνες προσπάθειες της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου για τον ευπρεπισμό και την ανάδειξη των μνημείων του χώρου του Παλαιού Πυλίου.

Αλέκος Μαρκόγλου: Ο ρόλος και ο σκοπός της παιδείας κατά τους Τρεις Ιεράρχες

Ετικέτες

Αλέκος Μαρκόγλου, Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, Ομιλία Τριών Ιεραρχών

Μετά από παράκλησή μας ο Μαθηματικός κ. Αλέκος Μαρκόγλου, τέως Διευθυντής του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω, συγγραφέας – ιστορικός, μας παραχώρησε το κείμενο της ομιλίας του στην εκδήλωση για τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της 30ης Ιανουαρίου στην Πνευματική Εστία της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου.

Το παραθέτουμε αυτούσιο ευχαριστώντας τον κ. Μαρκόγλου για την παραχώρηση.

Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ

Σεβασμιώτατε,

Σεβαστοί Πατέρες,

Κύριε Δήμαρχε και Κύριε Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου,

Κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι,

Κύριε εκπρόσωπε του Ιπποκρατείου Ιδρύματος,

Κύριοι Δ/ντες και Κυρίες Δ/ντριες των Σχολείων Α/θμιας και Δ/θμιας Εκπ/σης της νήσου Κω,

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Αγαπητοί Μαθητές,

Αξιότιμοι Κυρίες και Κύριοι,

Εκείνος που επιχειρεί να μιλήσει για τους Τρεις Ιεράρχες ή να σκιαγραφήσει τη ζωή και το έργο τους, βρίσκεται μπροστά σε ανυπέρβλητες δυσκολίες. Όχι για το τι θα πρέπει να πει, αλλά για το τι επιτρέπεται να παραλείψει από μια ζωή τόσο υποδειγματική, μια ενεργητικότητα τόσο πολύπλευρη και μια συγγραφική δραστηριότητα τόσο πλούσια, όχι ενός, αλλά τριών ανδρών που αναδείχτηκαν πρωτοπόροι του πνεύματος και της αρετής. Για τον λόγο αυτό η σημερινή ομιλία μας, ως ταπεινό άρτυμα λόγου ενός εκπαιδευτικού, δεν μπορεί παρά να διακοσμήσει σεμνά τη σεπτή τους μνήμη και να επικεντρωθεί στο Ρόλο και το Σκοπό της Παιδείας κατά τους Τρεις Ιεράρχες. 

Η Εκκλησία μας εορτάζει και τιμά σήμερα τους Τρεις Μεγίστους Ιεράρχες: «τον μέγαν ιεροφάντορα Βασίλειον, τον θείον και θεορρήμονα Γρηγόριον και Ιωάννην τον χρυσούν την γλώτταν», και μας καλεί να «σκιρτήσωμεν αγαλλόμενοι εν τη πανδήμω πανηγύρει των διδασκάλων και καθηγητών της ιστορικής και φιλτάτης ημών νήσου». Η εορτή αυτή έχει ένα ξεχωριστό χαρακτήρα. Δε συνδέεται με ιστορικά γεγονότα και νικηφόρες πολεμικές αναμετρήσεις του Έθνους μας, αλλά με κατακτήσεις του στο χώρο του πνεύματος και της παιδείας. Μνημονεύει και τιμά το καλύτερο δείγμα του πνευματικού θησαυρού που διαθέτει ο Ορθόδοξος Ελληνισμός, όπως αυτό έχει κατοχυρωθεί στη συνείδηση της Εκκλησίας και της Πολιτείας.

Γύρω στον 11 ° αιώνα, στα χρόνια του Αλεξίου Κομνηνού, στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε μεγάλη διαμάχη στους εκκλησιαστικούς και πνευματικούς κύκλους. Άνθρωποι των γραμμάτων και μη, χωρίστηκαν και αλληλοσυγκρούονταν μεταξύ τους για το ποιος Ιεράρχης ήταν ο σπουδαιότερος και ωφέλησε περισσότερο την Εκκλησία. Έφθασαν μάλιστα, στο σημείο να χωριστούν και σε παρατάξεις, στους Βασιλίτες, αυτούς δηλαδή που υποστήριζαν το Μέγα Βασίλειο, στους Γρηγορίτες, αυτούς που τάσσονταν υπέρ του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και τους Ιωαννίτες, αυτούς που θεωρούσαν τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο ως τον αξιότερο Ιεράρχη και Πατέρα της Εκκλησίας αντί των άλλων δύο. Οι Βασιλίτες, οι Γρηγορίτες, και οι Ιωαννίτες, δημιούργησαν μεγάλη αναστάτωση στην Κωνσταντινούπολη σε σημείο που διασάλευαν όχι μόνο την Εκκλησιαστική, αλλά και τη δημόσια τάξη. Τη λύση στο πρόβλημα έδωσε ο μητροπολίτης Ευχαΐτων Ιωάννης Μαυρόπους, ο οποίος πρότεινε τον κοινό εορτασμό τους, συνθέτοντας μάλιστα τμήμα της ακολουθίας για τους Τρεις Αγίους της Εκκλησίας. Από τότε, ορίστηκε η 30η Ιανουαρίου ως η ημέρα μνήμης των Τριών Ιεραρχών, αφού ο Ιανουάριος είναι ο μήνας, όπου και οι τρεις εορτάζουν.

Έξι αιώνες αργότερα, το 1826, ο Άγγλος ευγενής Δημήτριος Φρειδερίκος Γκίλφορντ, βαπτισμένος Ορθόδοξος Χριστιανός, ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας στην Κέρκυρα, του πρώτου ουσιαστικά Ελληνικού Πανεπιστημίου, καθιέρωσε μαζί με τον καθηγητή Κωνσταντίνο Τυπάλδο, τον μετέπειτα ιδρυτή της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών ως ημέρα αφιερωμένη στην Ελληνική Επτανησιακή Παιδεία. Δεκαέξι χρόνια αργότερα, το 1842 η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών καθιέρωσε την εορτή των Τριών Ιεραρχών ως ημέρα αφιερωμένη στην Παιδεία και στα Γράμματα και στη συνέχεια η Ελληνική Πολιτεία όρισε η εορτή των τριών αυτών Οικουμενικών Διδασκάλων, να είναι η κατ’ εξοχήν εορτή όλων των Πνευματικών Ιδρυμάτων του Έθνους. Εκδήλωση-αφιέρωμα στη μνήμη των Τριών Αγίων Πατέρων με την καθολική συμμετοχή των εκπαιδευτικών της Κω, οργανώνει από το 2010 η Ιερά Μητρόπολη Κώου και Νισύρου στην αίθουσα της Πνευματικής Εστίας, την οποία εισήγαγε και καθιέρωσε ο εμπνευσμένος και δραστήριος προκαθήμενός της κ. Ναθαναήλ. 

Οι Τρεις Ιεράρχες έζησαν στον 4ο αιώνα, σε μια εποχή με δύσκολα προβλήματα: εκκλησιαστικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά. Η Εκκλησία μετά από αγώνες που κράτησαν τρεις περίπου αιώνες, εξήλθε νικήτρια. Το Διάταγμα των Μεδιολάνων έθεσε τέρμα στους διωγμούς και τα βασανιστήρια των Χριστιανών. Η Εκκλησία όμως είχε να παλέψει τώρα με ιδέες και κακοδοξίες που απειλούσαν να νοθεύσουν το ορθόδοξο δόγμα της. Πρωταγωνιστές σε αυτόν τον αγώνα αναδείχτηκαν οι τρεις μεγάλοι αυτοί Πατέρες, οι οποίοι με τη ζωή και το έργο τους, ξεκαθάρισαν τις χριστιανικές αλήθειες από ψευδολογίες και πλάνες και οργάνωσαν τη ζωή της Εκκλησίας. Η Εκκλησία στις μέρες τους λαμπρύνθηκε, έφτασε σε ύψη πνευματικής καρποφορίας και δίκαια ο αιώνας που έζησαν ονομάστηκε «χρυσός αιώνας της Ορθοδοξίας».

Προσεγγίζοντας κανείς τις θέσεις των Τριών Ιεραρχών στα θέματα παιδείας και αγωγής των νέων, συναντά στα κείμενά τους προβληματισμούς και προτάσεις, όμοιες με τις πλέον προωθημένες θέσεις της σύγχρονης Παιδαγωγικής επιστήμης. Δυστυχώς όμως, ακόμα παραμένουν άγνωστες, όχι απλά στο ευρύ κοινό αλλά και στον εκπαιδευτικό κόσμο.

Η παιδεία τους είναι ένα είδος ποιμαντικής αγωγής. Ο δάσκαλος είναι ποιμένας, κατευθύνει, οδηγεί, μεταδίδει ζωή, όχι μόνο γνώσεις. Έτσι παραδίδει τη σκυτάλη στους μαθητές του. Η παιδεία δεν είναι «στεγνή πολυμάθεια», αλλά κατά τον Βασίλειο, «ανατροφή μετ’ ευλαβείας και μετάληψις αγιότητος».

 Ο Ιωάννης Χρυσόστομος θεωρεί ότι πρωτεύοντα ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία παίζει η προσωπικότητα του δασκάλου καθώς επίσης και η σχέση του με τους μαθητές. Η σχέση δασκάλου-μαθητή πρέπει να είναι μια σχέση αγάπης και αλληλοσεβασμού. Το να αγαπά ο δάσκαλος το μαθητή και να αγαπιέται από αυτόν, «τὸ φιλεῖν καὶ φιλεῖσθαι», όπως ακριβώς λέει, είναι το στοιχείο εκείνο που βοηθά ουσιαστικά να γίνει αποδοτική η διδασκαλία. Ο καλός δάσκαλος κατά τον Χρυσόστομο εμπνέει, προσελκύει και πείθει. Δεν είναι εγωιστής, ούτε αλαζόνας, δε διακρίνεται για το εξουσιαστικό του ύφος, έχει πνεύμα μαθητείας, δεν περιαυτολογεί. Είναι ταπεινός, έχοντας συναίσθηση των ατελειών και αδυναμιών του. Γνωρίζει καλά «ότι η επιείκεια είναι πιο δυνατή από τη βία».

 Ο παιδαγωγός πρέπει να επιδεικνύει δημοκρατικό πνεύμα και να σέβεται τη γνώμη των μαθητών του. Απέναντί τους να είναι απλός, ειλικρινής, απονήρευτος, άδολος. Να αποφεύγει την ειρωνεία και την υποκρισία. Οι δάσκαλοι κατά τον Άγιο Πατέρα δεν πρέπει να είναι φορτικοί και πιεστικοί, αλλά φιλόστοργοι. Οφείλουν να υπερβάλλουν σε φιλοστοργία τους φυσικούς πατέρες. Ο λόγος του δασκάλου, λέει ο Χρυσόστομος πρέπει να είναι «λόγος ανθρώπου που διδάσκει παρά ελέγχει, που παιδαγωγεί παρά τιμωρεί, που βάζει τάξη παρά που διαπομπεύει, που διορθώνει παρά που επεμβαίνει στη ζωή του μαθητή».

 Τα βασικά στοιχεία της αληθινής παιδείας για τους Τρεις Ιεράρχες είναι: η αγάπη, η ελευθερία και ο σεβασμός του ανθρώπινου προσώπου. Και οι τρεις τονίζουν πως η σχέση παιδαγωγού-μαθητή είναι μια σχέση ελευθερίας και δημιουργίας. Ο διάλογος είναι το καλύτερο μέσο για να επιτευχθεί ο σκοπός της αγωγής. Η εξουσιαστικότητα και ο δογματισμός όχι μόνο δείχνουν έλλειψη αγάπης, αλλά και δε φέρνουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο εκπαιδευτικός οφείλει πρώτιστα να σέβεται το δώρο της ελευθερίας που χάρισε ο δημιουργός στα παιδιά και να μη φυλακίζει τις ανησυχίες τους, αλλά να ανοίγει ορίζοντες.

 Τα διδάγματα της Παιδαγωγικής που αναφέρονται στην ποσότητα της ύλης και την αφομοίωσή της από τους μαθητές, δεν είναι ασφαλώς καθόλου καινούργια. Αυτό φαίνεται σαφέστατα στα κείμενα του Γρηγορίου, ο οποίος χρησιμοποιώντας εικόνες από την αγροτική ζωή, λέει πως δεν είναι ωφελιμότερη η ραγδαία βροχή από την ήρεμη, γιατί η πρώτη παρασύρει το έδαφος, ενώ η δεύτερη εισχωρεί βαθιά και το κάνει γόνιμο. Η διδασκαλία στην τάξη λέει ο Βασίλειος, πρέπει να γίνεται ευχάριστα, γιατί μόνο τότε η γνώση παραμένει μόνιμη. Για αυτό και τα μαθητικά βιβλία θα πρέπει να είναι σαφή και επαγωγικά. Κατά τον Γρηγόριο το να επιχειρεί κανείς να εκπαιδεύει άλλους προτού ο ίδιος εκπαιδευτεί ικανοποιητικά είναι τολμηρό και ανόητο. Ή να μη διδάσκεις ή να διδάσκεις με το παράδειγμά σου, τονίζει, διαφορετικά ό,τι κτίζεις με το δεξί, το γκρεμίζεις με το αριστερό. Το να φιλοσοφεί κανείς μόνο με τους λόγους, είναι χαρακτηριστικό του υποκριτή και όχι του δασκάλου.

Η παιδεία των Τριών Ιεραρχών δεν είναι απόκοσμη ή φιλόκοσμη, αλλά μια προσπάθεια ορθής γνώσης, θέασης και εκτίμησης του κόσμου. Κινείται στο παρόν μεταμορφώνοντας συνεχώς τον άνθρωπο και προσβλέπει στα έσχατα, όχι σαν μια παθητική αναμονή ενός ιδεατού κόσμου, αλλά ως φυσική κατάληξη και «πλήρωση» της συνεχούς επί γης μεταμόρφωσής του. Δεν είναι σκοταδιστική, δεν κάνει διάκριση μεταξύ υλικών και πνευματικών αγαθών, ανοίγεται σε όλους τους τομείς, όλος ο άνθρωπος και όλη η ζωή γίνεται δεκτή, εφόσον μπορεί να ενταχθεί στην καινή πραγματικότητα του Χριστού, στη νέα λυτρωτική πορεία.

Με απλά λόγια οι Τρεις Ιεράρχες υποστηρίζουν πως η Παιδεία πρέπει να είναι στην υπηρεσία του ανθρώπου και όχι του συστήματος, όπως δυστυχώς έχει καταντήσει στις μέρες μας. Σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο η Παιδεία είναι κατευθυνόμενη, γι’ αυτό και αποτυχημένη. Οι νέοι και οι νέες κατευθύνονται σύμφωνα με τις ανάγκες του συστήματος κάθε χώρας. Το ζητούμενο, δυστυχώς στις μέρες μας δεν είναι να φτιάξουμε ελεύθερους ανθρώπους, με συγκροτημένη προσωπικότητα, υπεύθυνους, έτοιμους να σταθούν κριτικά σε ό,τι αλλοιώνει την ομορφιά της ζωής, αλλά εξαρτήματα για να λειτουργήσει καλά η μηχανή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Οι περισσότεροι νέοι δεν προχωρούν στις σπουδές τους σε ό,τι αυτοί ονειρεύονταν και επέλεξαν, δε σπουδάζουν για να ξεδιψάσουν τις ψυχές τους, για να ζήσουν, αλλά για να ενταχθούν εκεί που το απαιτούν οι ανάγκες του συστήματος με απώτερο σκοπό να βοηθήσουν στην ανάκαμψη των «δεικτών της παραγωγικότητας». Η παιδεία όμως δεν πρέπει να υποτάσσεται ούτε στην παραγωγικότητα, ούτε στις όποιες ανάγκες του κράτους, οφείλει να οδηγεί τους νέους στην ανακάλυψη του μυστηρίου της ζωής, στην κατάκτηση της ελευθερίας, στα μονοπάτια της αναζήτησης της αλήθειας, στη μύησή τους στην παράδοση του τόπου τους και στον πολιτισμό και τελικά στη μεταμόρφωσή τους.

Όπως τονίζει ένας πανεπιστημιακός δάσκαλος, όσοι κάνουν τους σχεδιασμούς για την παιδεία δείχνουν πως δεν τους ενδιαφέρει «η κατά κεφαλήν καλλιέργεια, αλλά το κατά κεφαλήν εισόδημα». Συνεχίζουμε να εγκληματούμε σε βάρος των νέων ανθρώπων. Υποτάξαμε την αγάπη στην αναγκαιότητα και γι’ αυτό αποτύχαμε. Στις μέρες μας η παιδεία έχει δώσει τη θέση της σε μια μονοδιάστατη, γι’ αυτό και άρρωστη εκπαίδευση. Για να επιτευχθούν οι στόχοι της, μπαίνουν σε καλούπια από νωρίς όλοι (γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικοί). Το δόγμα παιδείας ειδικά στα Λύκεια, δηλαδή την εποχή που η ψυχή του νέου πάει να ανθίσει, είναι «να βγει η ύλη». Όλα θυσιάζονται εκεί. Η πίεση αφόρητη στους εκπαιδευτικούς που ζουν την τραγικότητα της μετατροπής τους, από φορείς γνώσης και ζωής σε απλούς διεκπεραιωτές ύλης, ενώ τα παιδιά μας στην ηλικία που διψούν για ζωή και αλήθεια περιορίζονται στο να μετατραπούν σε ζωντανά λυσάρια μαθηματικών, χημείας, φυσικής,  αρχαίων, κ.λπ.

 Στη σημερινή εκπαίδευση της ισοπέδωσης, φτάσαμε σε τέτοιο σημείο ώστε και η έκθεση ιδεών, το μάθημα δηλαδή που ο μαθητής υποτίθεται ότι ελεύθερα καταθέτει τις ιδέες του, να ταυτίζεται με ένα φροντιστηριακό δίωρο. Ο μαθητής ζει την τραγωδία του να μαθαίνει «τί πιστεύει» και πώς «πρέπει να το εκθέσει», ούτως ώστε να «πετύχει». Ζητούμε δηλαδή από το νέο άνθρωπο να αρνηθεί την προσωπικότητά του, να γίνει κάτι «άλλο» για να κατορθώσει να θεωρηθεί επιτυχημένος. Σε μια κοινωνία πνιγμένη στον ατομικισμό, στις αξίες του εύκολου κέρδους, σε μια κοινωνία που προοδεύει όποιος διακρίνεται όχι για τις γνώσεις του, αλλά για τις γνωριμίες του, σε μια κοινωνία, στην οποία οι αξίες που προτείνονται στη νέα γενιά είναι ο καριερισμός, η βαθμοθηρία και αργότερα το μικροαστικό βόλεμα, τί μπορούμε να περιμένουμε; Εμείς οι μεγαλύτεροι πνιγμένοι στις ανασφάλειές μας θέλουμε γενιές βολικών και βολεμένων, ανθρώπους που δεν είναι έτοιμοι να ρισκάρουν, ούτε να θυσιαστούν για τίποτα. Προτείνουμε στους νέους την κοινωνία του «φαίνεσθαι» και «της έξωθεν καλής μαρτυρίας». Το παν, είναι το προσωπείο. Η εικόνα μας προς τα έξω. Ξεχάσαμε ότι η αξία δε βρίσκεται στο προσωπείο, αλλά στο πρόσωπο. Έτσι οι νέοι άρχισαν να μαζεύουν προσωπεία. Πώς να επιβιώσεις διαφορετικά;  Θέλει δρόμο για να φτάσεις στο πρόσωπο, στην επικοινωνία, στη συνάντηση. Θέλει ψυχή.

Η αγάπη, λέει ο άγιος της Εκκλησίας μας, είναι πιο γλυκιά και από τη ζωή. Προσφέρουμε σήμερα παιδεία αγάπης; Φοβάμαι πως όχι. Τότε πώς θέλουμε παιδεία ζωής; Η παιδεία για να είναι πετυχημένη πρέπει να μιλά στις ψυχές, να τις κάνει να χαίρονται, να ονειρεύονται, να δημιουργούν. Να είναι, όπως προτείνουν οι Τρεις Ιεράρχες, «δρόμος απελευθέρωσης και όχι διαδικασία εξαναγκασμού και ανελευθερίας».

            Κυρίες και Κύριοι,

Τιμώντας τους Τρεις Ιεράρχες δεν κάνουμε αναδρομή στο παρελθόν, εκείνοι έρχονται κοντά μας, στο παρόν, για να νοηματοδοτήσουν το μέλλον μας. Είναι κοντά μας οι Τρεις Ιεράρχες, γιατί η ζωή και η δράση τους παραμένει καθολικά ανθρώπινη και διαχρονικά οικουμενική. Είναι παρόντες, διότι δεν ήταν απόλυτα απόκοσμοι, ούτε ολοκληρωτικά εγκόσμιοι, αλλά γνήσια και καθολικά ανθρώπινοι. Είναι τόσο δυναμική η παρουσία τους, τόσο βαθιά και πλατιά η γνώση τους, τόσο καθολικής αποδοχής οι απόψεις τους, ώστε να φθάνουν στην εποχή μας με ένα πρόσωπο νιότης, φρεσκάδας, και ανανέωσης, που όμοιό του δεν έχει να μας δείξει η ανθρωπότητα.

Βασίλειος, Γρηγόριος, Ιωάννης, τρεις άνθρωποι Άγιοι, Πυξίδες, Φάροι ολόφωτοι που έζησαν το Φως, έγιναν Φως και μας οδηγούν με ασφάλεια στο Φως. Αυτούς ας έχουμε πρότυπα αγωγής και παιδείας στη ζωή μας.

Χρόνια σας πολλά και ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Κως, 30-1-2014

 

ΠΗΓΕΣ

1. ΄Εφης Γαζή, «Ο δεύτερος βίος των Τριών Ιεραρχών», εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ 2004.
2. Ανδρέα Αργυρόπουλου, «Το επαναστατικό μήνυμα των Τριών Ιεραρχών και η εποχή μας», εκδόσεις ΕΞΟΔΟΣ  2009.
3. Στυλιανού Παπαδόπουλου, «Πατρολογία», τόμος Β΄, Αθήνα 1990.

Ο εορτασμός της μνήμης των Τριών Ιεραρχών στην Κω

Ετικέτες

Αλέκος Μαρκόγλου, Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, Μη, Τρεις Ιεράρχες, Χρήστος Γαμβρέλλης

Με τη δέουσα λαμπρότητα εορτάστηκε και κατά την εφετινή χρονιά στο νησί της Κω η μνήμη των Τριών Ιεραρχών, των προστατών της Παιδείας και των Γραμμάτων.

Το πρωί ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στον Όρθρο και στη Θ. Λειτουργία στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου στην πόλη της Κω, ενώ η μαθήτρια της Γ´ τάξης του 1ου ΓΕΛ Κω «Ιπποκράτειο» Αναστασία-Μαρία Κιαπόκα ομίλησε για τη ζωή και την προσφορά των Τριών εορταζομένων Αγίων.

Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος ευχήθηκε στους εκπαιδευτικούς επισημαίνοντας στα παιδιά, ότι οι Τρεις Ιεράρχες είναι πάντα μαζί τους τα βοηθούν και θα τα βοηθούν σε κάθε τους προσπάθεια. Τόνισε ότι με μεγάλη αγάπη στέκονται δίπλα τους στη σχολική τάξη, καθώς και όταν διαβάζουν στο γραφείο τους και τα στηρίζουν σε κάθε στιγμή της ζωή τους.

 Στις 12 το μεσημέρι πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα της Πνευματικής Εστίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου η καθιερωμένη γιορτή μνήμης των Τριών Ιεραρχών και τιμής προς τους εκπαιδευτικούς κάθε βαθμίδας που υπηρετούν στην Κω και στη Νίσυρο.

Στην εκδήλωση, την οποία διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, ο Μαθηματικός κ. Αλέκος Μαρκόγλου, τέως Διευθυντής του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω, συγγραφέας – ιστορικός, ανέπτυξε το θέμα «Ο ρόλος και ο σκοπός της Παιδείας κατά τους Τρεις Ιεράρχες». Παραβρέθηκαν πολλοί εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές, καθώς και ο δήμαρχος Κω κ. Κωνσταντῖνος Καΐσερλης, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Βασίλειος Δρόσος, αντιδήμαρχοι, οι πρόεδροι της επιτροπής παιδείας του Δήμου Κω και του Δ.Ο.Π.Α.Β.Σ. και δημοτικοί σύμβουλοι.

Ο κ. Μαρκόγλου εστίασε στις απόψεις των Τριών Ιεραρχών για την παιδεία τονίζοντας ότι σύμφωνα με το έργο τους η αγάπη και ο σεβασμός προς το μαθητή αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για να λειτουργήσει αρμονικά μία παιδαγωγική σχέση. Παράλληλα, αναφέρθηκε στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος εκπαιδευτικός, καθώς οι κατευθύνσεις της κεντρικής διοίκησης συχνά τον εξαναγκάζουν να λειτουργήσει ως διεκπεραιωτής ύλης και όχι ως παιδαγωγός.

Η χορωδία του 2ου Δημοτικού Σχολείου Κω, υπό την διεύθυνση του Διευθυντού του Σχολείου κ. Χρήστου Γαμβρέλλη πλαισίωσε μουσικά την εκδήλωση με τραγούδια του Μάνου Χατζηδάκι δίνοντας σε αυτή έναν τόνο ζωντάνιας και ξενοιασιάς. Τα τραγούδια παρουσίαζε η εκπαιδευτικός του 2ου Δημοτικού Σχολείου Κω κ. Ζωή Μονάκη.

Στο τέλος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, αφού μετέφερε τις ευλογίες του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου προς την εκπαιδευτική κοινότητα, εμφανώς συγκινημένος ευχαρίστησε τους εκπαιδευτικούς για όσα προσφέρουν στα παιδιά και για τους αγώνες τους να εξασφαλίσουν υψηλού επιπέδου παιδεία σε ένα δύσκολο περιβάλλον, όπως αυτό που ζούμε σήμερα. Επίσης, τόνισε ότι εάν η δημόσια εκπαίδευση ήταν στα χέρια των εκπαιδευτικών η πορεία της θα ήταν πολύ διαφορετική.

Ως μία ακόμη ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τους εκπαιδευτικούς για την προσφορά τους στους νέους της πατρίδας μας, ο Σεβασμιώτατος προσέφερε στους παρόντες το βιβλίο «Πρόσωπον προς Πρόσωπον» των εκδόσεων Αρμός, μη παραλείποντας να αποστείλει στα σχολεία αρκετά αντίτυπα ώστε να μπορέσουν να το πάρουν και όσοι εκπαιδευτικοί δεν παραβρέθηκαν στην Πνευματική Εστία.

Την εκδήλωση, η οποία αποτελεί μία έκφραση ευγνωμοσύνης προς τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, παρουσίασε η συνεργάτης της Ιεράς Μητροπόλεως κ. Νάνσυ Γαμβέλλη.

Επιτρέψτε μου να τονίσω κι εγώ με τη σειρά μου πόσο σημαντικό είναι για όλους εμάς τους εκπαιδευτικούς να αναγνωρίζει κάποιος το έργο μας και να τιμά τον αγώνα μας, όχι με μία έννοια δικαίωσης, αλλά ως μία στήριξη, ώστε παρά τις αντιξοότητες και τα αντικειμενικά προβλήματα που καθημερινά ανακύπτουν, να συνεχίσουμε να προσφέρουμε ό,τι μπορούμε στα παιδιά και στην πατρίδα μας.

Ο εορτασμός των Θεοφανείων στην Κω

Ετικέτες

Αγιασμός των Υδάτων, Θεοφάνεια 2014, Κως, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου Ναθαναήλ, Τίμιος Σταυρός

Με λαμπρότητα, αλλά και κατάνυξη, εορτάσθηκαν και εφέτος τα Θεοφάνεια στην Κω. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στον Όρθρο και τέλεσε τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Κω.

Στο κήρυγμά του, το οποίο ακολούθησε την ανάγνωση του Ευαγγελίου, τόνισε την ανάγκη να στραφούμε προς το συνάνθρωπό μας, να τον αγαπήσουμε και να μάθουμε να βλέπουμε στο πρόσωπό του την εικόνα του Θεού μας. Παράλληλα αναφέρθηκε στη σημασία της μεγάλης εορτής των Θεοφανείων και στην ανακαίνιση της Δημιουργίας που συντελείται διαρκώς δι’ αυτής.

Με την ολοκλήρωση της ακολουθίας του Μεγάλου Αγιασμού ο Σεβασμιώτατος ηγήθηκε της πομπής, προς τη λεγόμενη «Πολεμική Σκάλα» στο λιμάνι της Κω, απέναντι από το Επαρχείο, για την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού. Τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ συνόδευαν ο Πανοσ. Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Πίτσης, Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως, ο Αιδεσ. Πρωτοπρεσβύτερος π. Ιωάννης Διακοπαναγιώτης, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως, και οι ιερείς της πόλεως της Κω.

Παρούσες ήταν οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του νησιού, καθώς και η Φιλαρμονική του Δήμου Κω. Πλήθος πιστών είχε σταθεί κατά μήκος της ακτής, απολαμβάνοντας την όμορφη ημέρα και την εορταστική ατμόσφαιρα του νησιού. Για μία ακόμη φορά, πολλοί νέοι βούτηξαν στα παγωμένα νερά του Αιγαίου για να πιάσουν τον Τίμιο Σταυρό, λαμβάνοντας μία ιδιαίτερη ευλογία, ενώ ο Σεβασμιώτατος άφησε ελεύθερα δύο λευκά περιστέρια σε ανάμνηση της «ἐν εἴδει περιστερᾶς» παρουσίας τοῦ Αγίου Πνεύματος κατά τη Βάπτιση του Κυρίου.

Μετά την επιστροφή της πομπής στον Ιερό Ναό και την απόλυση, ο Σεβασμιώτατος ευχόμενος προέτρεψε τους πιστούς να μην χάνουν το θάρρος τους για τη ζωή και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα με χαμόγελο, πίστη και προσφορά αγάπης.

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΜΕ ΒΑΠΤΙΣΤΗΡΙΟ ΣΤΟ ΛΙΝΟΠΟΤΙ ΤΗΣ ΚΩ

Ετικέτες

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, Βαπτιστήριο, Κως, Λινοπότι, εγκαίνια

Την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2013 εγκαινιάστηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ ο νέος Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο οποίος βρίσκεται στον αύλειο χώρο της ενορίας του Αγίου Παύλου Λινοποτίου στην Κω. Πρέπει να πούμε ότι στο νησί υπήρχε παλαιός ναός του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, ο οποίος κατεδαφίστηκε από τους Ιταλούς με την πρόφαση της κατασκευής του αεροδρομίου της Αντιμάχειας.

Στον καινούριο Ιερό Ναό υπάρχει Βαπτιστήριο στο οποίο θα τελούνται στο εξής οι βαπτίσεις ενηλίκων.

Η διαδικασία των εγκαινίων ξεκίνησε το απόγευμα της Τρίτης 12 Νοεμβρίου καθώς στον Ιερό Ναό Αγίου Παύλου Λινοποτίου έγινε ο καταμερισμός των αγίων λειψάνων που επρόκειτο να τοποθετηθούν στην Αγία Τράπεζα και τελέσθηκε ο πανηγυρικός αρχιερατικός Εσπερινός της εορτής του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Πρέπει να σημειώσουμε ότι όπως η Εκκλησία είναι θεμελιωμένη στο αίμα των αγίων μαρτυρων έτσι και κάθε εγκαινιασμένη Αγία Τράπεζα περιέχει λείψανα μαρτύρων.

Έτσι, λοιπόν, το πρωί της 13^ης Νοεμβρίου, στο τέλος του όρθρου, ο Σεβασμιώτατος ηγήθηκε της πομπής μεταφέροντας τα άγια λείψανα στον νέο ιερό ναό έξω από την κλεισμένη πόρτα του οποίου τελέσθηκε η ακολουθία της λιτής με τον κανόνα των εγκαινίων.

Η ακολουθία αυτή ολοκληρώθηκε με την είσοδο του αρχιερέα στον νέο ιερό ναό και την απόθεση των αγίων λειψάνων σε από πριν ετοιμασμένη λειψανοθήκη, η οποία κατατέθηκε στην Αγία Τράπεζα.

      Άμέσως μετά γέμισε το άνοιγμα στην πλάκα της Αγίας Τραπέζης, το οποίο ονομάζεται «φυτόν», με κηρομάστιχο το οποίο θερμαινόμενο διατηρούνταν σε υγρή μορφή και στο οποίο είχαν προστεθεί άρωματικά υλικά (σμύρνα, αλόη, λιβάνι, ρετσίνι και άλλα). Στη συνέχεια, αφού τοποθετήθηκε μικρό τεμάχιο μαρμάρου και έκλεισε την οπή της μαρμάρινης πλάκας που καλύπτει την Αγία Τράπεζα, ο Σεβασμιώτατος έχυσε και πάλι υγρό κηρομάστιχο έτσι ώστε το άνοιγμα να κλείσει τελείως και ο χώρος όπου είχαν κατατεθεί τα άγια Λείψανα να σφραγιστεί.        Αμέσως μετά ο αρχιερέας φόρεσε λευκό χιτώνα, γονάτισε μπροστά στην Ωραία Πύλη του Ναού και διάβασε τη σχετική ευχή. Στη συνέχεια, πλύθηκε η Αγία Τράπεζα (η μαρμάρινη πλάκα και ο κίονας που τη στηρίζει) με σαπούνι και νερό και την σκούπισαν με μεγάλη προσοχή με λευκές καθαρές πετσέτες.

Έπειτα, ενώ ο χορός των ψαλτών έψαλλε τον πεντηκοστό ψαλμό, ο Σεβασμιώτατος έχυσε αρώματα επάνω στην Αγία Τράπεζα και τα άπλωσε με το χέρι του σε όλη την επιφάνειά της.       Αφού τα αρώματα απλώθηκαν παντού πήρε το δοχείο στο οποίο υπήρχε Άγιον Μύρο και έριξε τρεις φορές στην Αγία Τράπεζα σχηματίζοντας με το χέρι του σταυρούς. Και πάλι το άπλωσε σε όλη την επιφάνεια της Αγίας Τραπέζης (πλάκα και κίονα) με το χέρι του και το σκούπισε με αντιμίνσια, τα οποία είχαν προετοιμαστεί καταλλήλως εκ των προτέρων.     Αφού ολοκληρώθηκε και αυτή η διαδικασία, ο αρχιερέας κόλλησε με κηρομάστιχο στις τέσσερεις άκρες της πλάκας της Αγίας Τράπεζας τεμάχια υφάσματος, το καθένα από τα οποία είχε την εικόνα ενός από τους τέσσερεις Ευαγγελιστές.Το πρώτο ύφασμα που τοποθετήθηκε, επάνω από αυτά, είναι το κατασάρκιο, ένα λινό λευκό ύφασμα, το οποίο δεν αφερείται κατά την αλλαγή των ενδυμάτων της Αγίας Τραπέζης, αλλά παραμένει στερεωμένο επάνω στο μάρμαρο με υφασμάτινες ταινίες.Πρέπει να σημειώσουμε ότι στο ύφασμα αυτό κατά την εκκλησιαστική τάξη υπέγραψε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ και, μετά από δική του προτροπή, ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής των Ιβήρων Πανοσ. Αρχιμ. π. Ναθαναήλ, Κώος στην καταγωγή.        Ενώ οι ιεροψάλτες έψαλλαν ο αρχιερέας άπλωσε την ενδυτήν (το κάλυμμα της Αγίας Τραπέζης) τακτοποιώντας επάνω σε αυτή τα αντιμίνσια και το Ιερό Ευαγγέλιο.  

Στη συνέχειαο Σεβασμιώτατος, αφού πήρε ένα καλάμι με προσαρμοσμένο ένα σφουγγάρι στη μία άκρη του,έχυσε σε αυτό Άγιο Μύρο και με αυτό  σχημάτισε το μονόγραμμα του Χριστού στους τοίχους του ναού ξεκινώντας από τον ανατολικό.          Μετά την ολοκλήρωση της χρίσεως του ναού ο αρχιερέας εισήλθε και πάλι στο Άγιον Βήμα, όπου άναψε την κανδήλα και τα κεριά της Αγίας Τραπέζης, έβγαλε το λευκό ύφασμα το οποίο είχε φορέσει επάνω από τα άμφιά του και ξεκίνησε την πρώτη Θεία Λειτουργία στον εγκαινιασμένο πλέον Ναό.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας έγιναν τα αποκαλυπτήρια μαρμάρινης πλάκας και ο Σεβασμιώτατος και οι παριστάμενοι ιερείς χτύπησαν για πρώτη φορά την καμπάνα του Ιερού Ναού.

Για τα Εγκαίνια του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου ήρθαν στην Κω τρεις αγιορείτες Πατέρες, ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής των Ιβήρων Πανοσ. Αρχιμ. π. Ναθαναήλ, ο π. Δαβίδ και ο π. Πορφύριος, ενώ συμπαραστάτες και συλλειτουργοί του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, ήταν ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Πανοσ. Αρχιμ. π. Χρυσόστομος Πίτσης, κόπῳ και μερίμνῃ του οποίου ανηγέρθη ο Ιερός Ναός και το Βαπτιστήριο, ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Πρωτ. π. Ιωάννης Διακοπαναγιώτης, ο Στρατιωτικός Ιερέας Πρωτ. π. Δημήτριος Μιχαλόπουλος και πλειάδα ιερέων της Κω.

Επίσης, πρέπει να σημειώσουμε ότι παρόντες ήταν ο Γέροντας της Ιεράς Γυναικείας Μονής Ευαγγελισμού Μητρός Ηγαπημένου Πάτμου Πανοσ. Αρχιμ. π. Ηλίας Καλαντζής και η Ηγουμένη Χριστονύμφη Μοναχή, η οποία και κατάγεται από την Κω, καθώς και ο Γραμματέας του εν Αθήναις Γραφείου Εκπροσωπήσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου Ελλογ. κ. Ελευθέριος Χρυσοχόος, ο οποίος ήλθε για το σκοπό αυτό από την Αθήνα.

Τα εγκαίνια του νέου Ιερού Ναού είναι για ένα σπάνιο και μεγάλης πνευματικής σημασίας γεγονός για την Κω, όπως τόνισε στα λόγια που απηύθυνε προς τους πιστούς ο Σεβασμιώτατος, το οποίο δηλώνει τη συνέχεια της Εκκλησίας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς στον ναό αυτό υπάρχει και Βαπτιστήριο ενηλίκων καλύπτεται με άριστο τρόπο και η σημαντική ανάγκη της βαπτίσεως νεοφωτίστων σε μεγάλη ηλικία.

Να κλείσουμε αυτή την αναφορά μας στα εγκαίνια του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου με την σημείωση ότι κατά την τάξη της Εκκλησίας στον εγκαινιασθέντα ναό θα τελείται Θεία Ευχαριστία καθημερινά για επτά ημέρες.

Αγία Κυριακή στο Πυλί

Ετικέτες

Κως, Πυλί, αγία Κυριακή

Το απόγευμα του Σαββάτου 6 Ιουλίου 2013 τελέστηκε, με ευλογία και τις ευχές του Σεβ. Μητροπολίτου Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, στο Πυλί της Κω εσπερινός για τη μνήμη της αγίας Κυριακής.

Στο προσφάτως ανακαινισμένο εκκλησάκι που βρίσκεται νότια της Πηγής συγκεντρώθηκε πλήθος πιστών, οι οποίοι μετά την ολοκλήρωση της ακολουθίας του εσπερινού από τον π. Κωνσταντίνο Κουκούλα, απήλαυσαν πλούσιο κέρασμα, ετοιμασμένο από την ομάδα υποστηρίξεως της ενορίας, και θαύμασαν το ειδυλλιακό τοπίο που συμπληρώθηκε με τον ήλιο να δύει πίσω από την Κάλυμνο.  

Εσπερινός στον άγιο Ιωάννη στη Φασσού στο Πυλί

Ετικέτες

Γενέθλιο Προδρόμου, Πυλί Φασσού, άγ. Ιωάννης

Ένα από τα πολλά εξωκκλήσια που συνδέονται με την ενορία του αγίου Νικολάου Πυλίου είναι το εκκλησάκι του αγ. Ιωάννη στην περιοχή Φασσού του Πυλιού. Μετά την εκ βάθρων ανακαίνισή του και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου εορτάστηκε εφέτος για πρώτη φορά σε αυτό το Γενέθλιο του Τιμίου Προδρόμου.

Ξεχωριστή ευλογία τα ιερά λείψανα του Αγ. Ιωάννου, τα οποία φυλάσσονται στον Ιερό Ναό αγ. Νικολάου Πυλίου. Την ακολουθία του Εσπερινού ετέλεσε ο π. Κωνσταντίνος Κουκούλας. Οι προσκυνητές εκτός από τα ιερά λείψανα του αγίου προσκύνησαν και την παλαιά (1947) τεχνοτροπίας της Σχολής του Μονάχου εικόνα του Αγίου, η οποία φυλάσσεται στον Ι. Ν. του αγίου Νικολάου.

Μετά την ακολουθία προσφέρθηκε στο πλήθος των προσκυνητών πλούσιο κέρασμα, το οποίο είχε προετοιμαστεί με τη φροντίδα των «ειδικών» συνεργατών της ενορίας.

Η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία στον Άγιο Νικόλαο Κω

Ετικέτες

Ανασταση, Πάσχα, Σεβ. Μητρ. Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, άγ. Νικόλαος πόλεως Κω

Χριστός Ανέστη!

Λίγες φωτογραφίες από την ακολουθία της Αναστάσεως, τον όρθρο της Κυριακής του Πάσχα και την αναστάσιμη Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό ναό του αγίου Νικολάου Κω προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ.

Μεγάλη Παρασκευή 2013 στην πόλη της Κω

Ετικέτες

περιφορά, Άγ. Νικόλαος Κω, Μ. Παρασκευή, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, επιτάφιος

Το απόγευμα της Μ. Παρασκευής, όπως κάθε χρόνο, έγινε η περιφορά των επιταφίων της πόλεως της Κω. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ ετέλεσε την ακολουθία στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου και προέστη της λιτανείας την οποία ακολούθησε πλήθος κόσμου. Κατά το έθιμο οι επιτάφιοι συναντήθηκαν στην πλατεία Ελευθερίας, όπου έγινε ο καθιερωμένος «διαγωνισμός».

Δείτε φωτογραφίες από το Δαβίδ Μουστάκη.

       

Μεγάλη Πέμπτη στο εκκλησάκι του Χριστού πάνω από την πόλη της Κω

Στην πόλη της Κω υπάρχει η συνήθεια το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, μετά την ακολουθία του όρθρου της Μ. Παρασκευής, στην οποία διαβάζονται δώδεκα ευαγγελικές περικοπές σχετικές με το Πάθος του Χριστού, να ανεβαίνουν οι πιστοί στο εκκλησάκι του Χριστού, πάνω από την πόλη, για να προσκυνήσουν. Το εκκλησάκι τιμάται στο όνομα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και εορτάζει το καλοκαίρι (6 Αυγούστου).

Το νυκτερινό προσκύνημα είναι ιδιαίτερα γραφικό και θα μπορούσαμε να πούμε ότι φέρνει στο νου των προσκυνητών αλλοτινές στιγμές, πιο απλές και πιο ζεστές.

Τα τελευταία χρόνια ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ συμμετέχει στο προσκύνημα διαβάζοντας το τελευταίο (12^ο) ευαγγέλιο και ψάλλοντας ένα μικρό μέρος από την ακολουθία! Μαζί του ανεβαίνουν τα τριάμισυ χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης πολλοί πιστοί δίνοντας έναν εορταστικό τόνο στο κατανυκτικό βράδυ.

Ο εορτασμός στην Κω της 65ης επετείου της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου

Ετικέτες

7η Μαρτίου, 80 ΑΔΤΕ, Άννα Καραμπεσίνη, Δωδεκάνησα, Επέτειος Ενσωμάτωσης, Κως, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, Χριστίνα Καλογήρου, απελευθέρωση

Στις 7 Μαρτίου 2013 η Δωδεκάνησος γιόρτασε την 65^η επέτειο από την ενσωμάτωση με την Ελλάδα. Πρόκειται για μία επέτειο που γιορτάζεται σε όλα τα νησιά με επισημότητα, αλλά και συμμετοχή του λαού, καθώς πολλοί θυμούνται αυτή την ημέρα που τα νησιά έπαψαν να έχουν κάποιον ξένο δυνάστη και ανάσαναν ελεύθερα. Τα νησιά ήταν διαδοχικά υπό το ζυγό των Ιπποτών, των Οθωμανών, των Ιταλών, των Γερμανών και των Βρετανών, από το 1300, περίπου, μέχρι το 1947.

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιορτάστηκε και η εφετινή επέτειος στο νησί της Κω. Ο εορτασμός ξεκίνησε από την 6^η Μαρτίου με εκδηλώσεις στα σχολεία. Στην Πνευματική Εστία της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου φιλοξενήθηκε η γιορτή του 1^ου Γενικού Λυκείου Κω «Ιπποκράτειο». Στη γιορτή συμμετείχαν πολλοί μαθητές του Λυκείου με παραδοσιακά τραγούδια και χορούς, ενώ διαβάστηκε χρονικό της πορείας προς την ενσωμάτωση. Την εκδήλωση παρακολούθησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ και η μεγάλη ερμηνεύτρια του παραδοκιακού τραγουδιού Άννα Καραμπεσίνη-Σαρρή, η οποία, στο τέλος, με νεανική ζωντάνια μίλησε στα παιδιά, απήλλειλε δίστιχα για την απελευθέρωση και τραγούδησε σχετικά τραγούδια.

Μετά την εκδήλωση τελέσθηκε από το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ επιμνημόσυνη δέηση στο Ηρώο της Κω με παρουσία των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών του νησιού.

Το πρωί της 7^ης Μαρτίου ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στη θεία λειτουργία που τελέσθηκε στο μητροπολιτικό ναό του αγ. Νικολάου Κω με την ευκαιρία της εορτής των εν Δωδεκανήσῳ αγίων. Στις 11:00 ακολούθησε η επίσημη δοξολογία στην οποία εκ μέρους της κυβέρνησης παρευρέθη η κ. Χριστίνα Καλογήρου, Γενική Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, ο Δήμαρχος Κω κ. Κ. Καΐσερλης, ο Διοικητής της 80 ΑΔΤΕ, Ταξίαρχος Ε. Λιακόπουλος, ο πρ. υπουργός κ. Αρ. Παυλίδης και οι λοιπές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του τόπου.

Τον πανηγυρικό εκφώνησε η φιλόλογος του 2^ου Γυμνασίου Κω κ. Γεωργία Θέμελη, η οποία αφού έκανε μία αναδρομή στο χρονικό της πορείας από την κατοχή στην ενσωμάτωση κατέληξε στέλνοντας ένα σημαντικό μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας.

Στη συνέχεια παραγματοποιήθηκε στην παραλιακή λεωφόρο η παρέλαση, η οποία πάντοτε ξεκινά με τη σημαία των παλαιών πολεμιστών που, πλέον, κρατούν μαθητές του 1^ου Γενικού Λυκείου Κω «Ιπποκράτειο». Στην συνέχεια παρήλασαν όλα τα σχολεία της πόλεως Κω, σύλλογοι, οργανώσεις και στρατιωτικά τμήματα.

Το πρόγραμμα του εορτασμού ολοκληρώθηκε με χορούς στην Πλατεία Ελευθερίας, τους οποίους παρακολούθησε, εκτός από τους επισήμους, πλήθος κόσμου, εκμεταλλευόμενο την καλή, αν και όχι ηλιόλουστη, ημέρα.

Ἡ ἐκδήλωση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου γιὰ τοὺς Τρεῖς Ἱεράρχες

Ετικέτες

Δαβιδόπουλος Ανδρέας, Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου, Πνευματική Εστία Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου, Τριών Ιεραρχών

Ἡ Ἱερὰ Μητρόπολις Κώου καὶ Νισύρου μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν διοργάνωσε τὴν Τετάρτη 30 Ἰανουαρίου ἑορταστικὴ ἐκδήλωση στὴν Πνευματικὴ Ἑστία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Σκοπὸς τῆς ἐκδήλωσης ἦταν ἡ ἀνάδειξη τῆς σχέσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν μὲ τὰ ἑλληνικὰ γράμματα, καθὼς καὶ τῆς προσωπικότητάς τους, ἡ ὁποία, μὲ τὸ δυναμισμὸ καὶ τὴν πνευματικότητα ποὺ τοὺς διέκρινε, ἔθεσε σὲ νέα βάση τὰ κοινωνικὰ καὶ παιδαγωγικὰ δεδομένα τῆς ἐποχῆς τους.

Μὲ αὐτὴ τὴν ἐκδήλωση ἡ Ἱερὰ Μητρόπολις Κώου καὶ Νισύρου τίμησε ὅλους τοὺς ἐκπαιδευτικούς, οἱ ὁποῖοι μὲ τὸν καθημερινὸ ἀγῶνα καὶ τὸ συνεχὲς ἐνδιαφέρον τους προσέφεραν καὶ προσφέρουν τὸ πολύτιμο ἀγαθὸ τῆς παιδείας στοὺς νέους μας.

Ἡ ὁμιλία τοῦ Φιλολόγου – Ἱστορικοῦ κ. Ἀνδρέα Δαβιδόπουλου, καθηγητῆ τοῦ «Ἱπποκρατείου» Λυκείου Κῶ, μέλους τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Β΄ ΕΛΜΕ Δωδεκανήσου, μὲ θέμα «Ἡ παιδεία τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν», προέβαλε τὴ σχέση τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν μὲ τὴν κλασικὴ παιδεία καὶ κατόρθωσε νὰ τὴν ἀξιοποιήσει γιὰ νὰ τονιστεῖ ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. Ὁ ὁμιλητὴς ἐντόπισε στοιχεῖα τῆς παιδαγωγικῆς τῶν τριῶν ἁγίων, τὰ ὁποῖα προβάλλει καὶ θεωρεῖ καὶ ἡ σύγχρονη παιδαγωγικὴ ἐπιστήμη.

Τὸ μουσικὸ μέρος τῆς ἐκδήλωσης, στὸ ὁποῖο ἔλαβαν μέρος μαθητὲς καὶ μαθήτριες τοῦ 2ου Γυμνασίου Κῶ μὲ λόγο καὶ μουσική, ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τῶν ἐκπαιδευτικῶν, Βασιλικῆς Καλύβα καὶ Ἰωάννη Τοπαλίδη, ἄρχισε μὲ τὸ δημοτικοφανὲς ψαλτοτράγουδο ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη «Ὁ Σπίνος» καὶ συνεχίστηκε μὲ τὰ τραγούδια «Ποιὸ τὸ χρῶμα τῆς ἀγάπης» (τοῦ Λουδοβίκου τῶν Ἀνωγείων), «Ἡ ἀλφαβήτα» (τοῦ Λουδοβίκου ἐπίσης), «Μικρό παιδί σὰν ἤμουνα καὶ πήγαινα σχολεῖο» (τοῦ Γιώργου Ζωγράφου) «Τὶ ἔπαιξα στὸ Λαύριο» (τοῦ Διονύση Σαββόπουλου). Ἀνάμεσα στὰ τραγούδια, μία μαθήτρια τῆς α’ τάξης τοῦ Γυμνασίου ἀπέδωσε τὸ θαυμάσιο διήγημα τῆς Ζώρζ Σαρρή » Τὸ μεροκάματο».

Στὴν ὀρχήστρα, κοντὰ στὰ παιδιά, συμμετεῖχε μὲ τὸ λαούτο του καὶ ὁ καθηγητὴς μουσικῆς Σταῦρος Παπασταύρου.

Μὲ τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ προγράμματος ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναήλ, ἐμφανῶς συγκινημένος, εὐχαρίστησε ὅλους τοὺς ἐκπαιδευτικοὺς γιὰ τὴν προσφορά τους, τονίζοντας ὅτι γιὰ τὴν Ἐκκλησία εἶναι συνδημιουργοί, καθὼς μετὰ τὸ Θεὸ καὶ τοὺς γονεῖς αὐτοὶ πλάθουν τὶς ψυχὲς τῶν παιδιῶν καὶ τὰ ὁδηγοῦν στὸ ἀγαθό.

Στὴν κατακλείδα τῶν εὐχαριστιῶν του πρὸς τοὺς ἐκπαιδευτικοὺς τόνισε τὴ σπουδαιότητα τοῦ λειτουργήματός τους γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουμε ὅλους αὐτοὺς ποὺ προσπαθοῦν νὰ μᾶς ἀπογοητεύσουν, καθὼς οἱ ἐκπαιδευτικοὶ μποροῦν νὰ μεταφέρουν στὰ παιδιὰ πίστη στὸ Θεό, ἀγάπη στὴν πατρίδα καὶ αἰσιοδοξία.

Ἡ ἐκδήλωση, τὴν ὁποία παρακολούθησαν πάρα πολλοὶ ἐκπαιδευτικοί -πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὄρθιοι, ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν προσφορὰ ἐνθυμήματος ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη καὶ τὴν ἀνταλλαγὴ εὐχῶν.

Τριῶν Ἱεραρχῶν: ἡ Θεία Λειτουργία στὴν πόλη τῆς Κῶ

Ετικέτες

Θεία Λειτουργία, Κώου και Νισύρου, Κώου και Νισύρου Ναθαναήλ, Τριών Ιεραρχών, ομιλία

Τὸ πρωὶ τῆς 30^ης Ἰανουαρίου, μνήμης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ὁ Σεβασμιώτατος μητροπολίτης Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναὴλ χοροστάτησε στὸν Ὄρθρο καὶ τέλεσε τὴ Θεία Λειτουργία στὸ Μητροπολιτικὸ Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου Κῶ συμπαραστατούμενος ἀπὸ τὸν Πρωτοσύγκελλο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πανοσ. Ἀρχιμ. π. Χρυσόστομο Πίτση καὶ τοὺς ἱερεῖς τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ π. Γεώργιο Παπαθωμᾶ καὶ π. Κωνσταντίνο Καματερό.

Κατὰ τὴ διάρκειά της τελέστηκε ἡ ἀκολουθία τῆς ἀρτοκλασίας ἀπὸ τὴ Διεύθυνση καὶ τὸ Σύλλογο Διδασκόντων τοῦ 1^ου Γενικοῦ Λυκείου Κῶ «Ἱπποκράτειο».

Ἡ σημαιοφόρος τοῦ σχολείου καὶ μαθήτρια τῆς Γ΄ Λυκείου, Στέλλα Παπαθωμᾶ μίλησε μὲ θέμα «Τρεῖς Ἱεράρχες: Οἱ γίγαντες τοῦ πνεύματος».

Στὸ ἱερὸ ἀναλόγιο διηκόνησαν οἱ καθηγητές Βυζαντινῆς Μουσικής Γεώργιος Σακέλλης, ὁ ὁποῖος ὑπηρέτησε ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν ὡς ἐκπαιδευτικὸς στὸ 1ο Γυμνάσιο Κῶ, καὶ Ἰωάννης Τοπαλίδης, ὁ ὁποῖος διδάσκει μουσικὴ στὸ 2ο Γυμνάσιο Κῶ.

Ὁ ναὸς ἦταν κατάμεστος ἀπὸ μαθητὲς καὶ ἐκπαιδευτικούς, ἐνῶ ὁ Σεβασμιώτατος μαζὶ μὲ τὸ ἀντίδωρο μοίρασε σὲ ὅλους ἐνθύμιο γιὰ τὴν ἡμέρα καὶ πολλὲς εὐχές.

Προσκύνημα του Μητρ. Κώου και Νισύρου Ναθαναήλ στο Άγιον Όρος

Ετικέτες

Άγιος Νικόλαος, Άγιον Όρος, Ηγούμενος Ιβήρων Ναθαναήλ, Ηγούμενος Σταυρονικήτα Τύχων, Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου Ναθαναήλ, Στρειδάς

Όπως είναι γνωστό το Άγιο Όρος ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο. Έτσι η πανήγυρη της Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα, η οποία έχει προστάτη της τον Άγιο Νικόλαο, τελείται στις 19 Δεκεμβρίου. Μάλιστα, στο Καθολικό της Μονής φυλάσσεται η μοναδική θαυματουργή εικόνα του Αγίου Νικολάου του «Στρειδά«, η οποία είναι ψηφιδωτή και όταν βρέθηκε είχε κολλημένο στο μέτωπο, λόγῳ της μακροχρόνιας παραμονής της στη θάλασσα ένα στρείδι. Όταν οι πατέρες που την βρήκαν αποκόλλησαν το στρείδι έτρεξε αίμα.

Κατά το 2012 στην πολύωρη αγρυπνία, η οποία ξεκίνησε στις επτά το απόγευμα της 18^ης Δεκεμβρίου και ολοκληρώθηκε το πρωί στις εννέα -περίπου- της 19^ης του μηνός, μετά από πρόσκληση του Ηγουμένου της Μονής Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτου π. Τύχωνος, προέστη και λειτούργησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ.

Ο Σεβασμιώτατος με τη συνοδεία του, τους π. Ιωάννη Κουτάντο και π. Βασίλειο Χλαμπάνη, έφτασε το μεσημέρι του Σαββάτου 15 Δεκεμβρίου στη Δάφνη και αμέσως επισκέφθηκε το κτήριο της Ιεράς Κοινότητος στις Καρυές, όπου τον υποδέχθηκε ο Πρωτεπιστάτης, Γέροντας Μάξιμος Ιβηρίτης.

Από εκεί η συνοδεία έφτασε στην Ιερά Μονή Ιβήρων, όπου την υποδέχθηκε ο Ηγούμενος της Μονής Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης π. Ναθαναήλ. Στην Ιερά Μονή Ιβήρων οι επισκέπτες παρέμειναν μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου, επισκεπτόμενοι παρακείμενα ιερά ησυχαστήρια, όπου ασκούνται Κώοι μοναχοί, αλλά και το Ιερό ιβηρίτικο Κελλί του Αγίου Νικολάου, το επονομαζόμενο του «Τυπογράφου», όπου ο Σεβασμιώτατος ετέλεσε τη Θεία Λειτουργία κατά την παραμονή της πανηγύρεως.

Κατά την παραμονή της συνοδείας στην Μονή των Ιβήρων ο Σεβασμιώτατος λειτούργησε δύο φορές, στο Καθολικό της μονής και στο Παρεκκλήσι της Παναγίας της Πορταΐτισσας.

Την παραμονή της εορτής του αγίου Νικολάου, ο Σεβασμιώτατος με τους πατέρες που τον συνόδευαν έγινε δεκτός από τον Ηγούμενο και τους πατέρες, με την καθιερωμένη τελετή υποδοχής στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, και στη συνέχεια προέστη στην Αγρυπνία και στις λοιπές ακολουθίες της πανηγύρεως, ενώ τέλεσε τη Θεία Λειτουργία. Την επομένη της εορτής, μετά τη Θεία Λειτουργία ο Σεβασμιώτατος τέλεσε το Κτητορικό Μνημόσυνο και μετά την παρατεθείσα τράπεζα οι επισκέπτες ανεχώρησαν για την νήσο Κω.

Κλείνοντας αυτή τη σύντομη αναφορά στην επίσκεψη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ και των δύο πατέρων, π. Ιωάννου Κουτάντου και π. Βασιλείου Χλαμπάνη (από τον οποίο προέρχονται οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενό μας, καθώς και οι περιγραφές των προσώπων και των τόπων που εικονίζονται), στις Ιερές Μονές Ιβήρων και Σταυρονικήτα, να θυμίσουμε ότι οι δεσμοί και των δύο Μονών με το νησί της Κω είναι στενοί, καθώς της μεν πρώτης ο ηγούμενος είναι Κώος, της δε δεύτερης ο ηγούμενος επισκέπτεται δύο φορές το χρόνο το νησί ασκώντας το ιερό έργο της εξομολόγησης. Παράλληλα και στις δύο μονές ασκούνται μοναχοί που κατάγονται από την Κω.

Τέλος να σημειώσουμε ότι η Ιερά Μονή Ιβήρων, η τρίτη στην τάξη των αγιορείτικων μονών, έχει υπερχιλιετή ιστορία, και σε αυτή φυλάσσονται πλήθος αγίων λειψάνων και η εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας, ενώ η Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, η δέκατη πέμπτη στην τάξη των αγιορείτικων μονών και μικρότερη από όλες, είναι ξακουστή για τον εντυπωσιακό πύργο της και για τις θαυμάσιες τοιχογραφίες του Θεοφάνη του Κρητικού που κοσμούν το Καθολικό της.

Ο εορτασμός των Θεοφανείων στην πόλη της Κω

Ετικέτες

Θεοφάνεια, Ιερά Μητρόπολη Κώου και Νισύρου, Κως, Κατάδυση του Τιμίου Σταυρού, Ναθαναήλ, Φώτα

Στις 6 Ιανουαρίου εορτάστηκε πανηγυρικά και με μεγαλοπρέπεια η δεσποτική Εορτή των Θεοφανείων στο νησί της Κω. Στις 7 π.μ. άρχισε ο Όρθρος στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου πόλεως Κω, στον οποίο χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ.

Ακολούθησε η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, στην οποία προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος συμπαραστατούμενος από τον πρωτοσύγγελο της Ιεράς Μητροπόλεως Πανοσ. Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Πίτση και τους εφημερίους του Αγ. Νικολάου, π. Γεώργιο Παπαθωμά και π. Βασίλειο Χλαμπάνη, όπως και οι πρόσφατα χειροτονηθέντες ιεροδιάκονοι π. Νικήτας και π. Αμβρόσιος.

Το θείο λόγο, αμέσως μετά το ευαγγέλιο, κήρυξε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, ο οποίος αναφέρθηκε στη μεγάλη σημασία των Θεοφανείων για την Εκκλησία τονίζοντας ιδιαίτερα πως βιώνουμε την Επιφάνεια – Φανέρωση του Θεού στον κόσμο μας αφιερώνοντας τη ζωή μας στη διακονία του αδελφού-συνανθρώπου.

Στο τέλος της θείας Λειτουργίας ακολούθησε ο Μεγάλος Αγιασμός, τον οποίο τέλεσε με λαμπρότητα ο Σεβασμιώτατος, ενώ συμμετείχαν, πέρα από το Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο π. Ιωάννη Διακοπαναγιώτη, οι ιερείς που αναφέρθηκαν μαζί με τους ιερείς όλων των ενοριών της πόλεως της Κω. Παρόντες επίσης ήταν η δημοτική αρχή και εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.

Στη συνέχεια, με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Δήμου Κω, ο Σεβασμιώτατος, ο Κλήρος, οι Ιεροψάλτες, οι Αρχές και ο Λαός κατευθύνθηκαν από τις οδούς Κοραή και Γεωργίου. Παπανδρέου στην προβλήτα που αποκαλείται «Πολεμική», μπροστά στο Ηρώο και πλησίον του Επαρχείου, όπου έγινε η Κατάδυση του Τιμίου Σταυρού και ο Αγιασμός των Υδάτων.

Όμορφη εικόνα αποτέλεσαν τα μικρά πλεούμενα που ήρθαν στο χώρο για να αποδώσουν και αυτά, με τον τρόπο τους, τιμές στο εορταζόμενο γεγονός. Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η στιγμή κατά την οποία ο Σεβασμιώτατος έριξε τον Τίμιο Σταυρό στα παγωμένα νερά της Δωδεκανήσου και γύρω στους τριάντα νέους του νησιού βούτηξαν για να τον πιάσουν.

Τελικά, τον ανέσυρε, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ο Νίκος Καραγιάννης, ο οποίος έλαβε την ευλογία του Σεβασμιωτάτου και το καθιερωμένο αναμνηστικό.

Στη συνέχεια η πομπή επέστρεψε στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, όπου έγινε τη απόλυση και ο Σεβασμιώτατος αντάλλαξε ευχές με τους πιστούς.                      

ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΩ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ

Ετικέτες

10η Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, του Σπορέως, Διορθόδοξη Συνάντηση στην Κω, Ζιμπάμπουε Ζεραφείμ, Θερμοπυλών Ιωάννης, Κώου και Νισύρου Ναθαναήλ

Από την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2012 λαμβάνει χώρα στην Κω μία Διορθόδοξη Συνάντηση με σκοπό την προετοιμασία των Ορθοδόξων για την 10^η Γενική Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Πουσάν της Νότιας Κορέας τον Οκτώβριο του 2013.

Με αυτή την αφορμή έχουν συγκεντρωθεί στο νησί εκπρόσωποι των Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Σήμερα Κυριακή των Πατέρων της Ζʹ Οικουμενικής Συνόδου κατά την οποία διαβάζεται το ευαγγέλιο του Σπορέως, τελέσθηκε αρχιερατική θεία λειτουργία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου πόλεως Κω, στην οποία μετείχαν τα μέλη της συνάντησης.

Στη Θεία Λειτουργία προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, συμπαραστατούμενος από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε και Αγκόλας κ. Σεραφείμ και τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Θερμοπυλών κ. Ιωάννη, ηγούμενο της Ιεράς Μονής Πεντέλης και Διευθυντή του Διορθοδόξου Κέντρου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Μαζί με τους τρεις επισκόπους συλλειτούργησαν αρκετοί ιερείς που συμμετέχουν στη συνάντηση αλλά και από την Ιερά Μητρόπολη Κώου και Νισύρου με επικεφαλής τον πρωτοσύγκελλο Πανοσ. Αρχιμ. κ. Χρυσόστομο, επικουρούμενοι από τον τριτεύοντα διάκονο του Οικουμενικού Πατριαρχείου κ. Θεόδωρο.

Το θείο λόγο κήρυξε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε και Αγκόλας κ. Σεραφείμ προβάλλοντας τη σύνδεση της σημερινής ημέρας αφ’ ενός με την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο, αφ’ ετέρου με την παραβολή του Σπορέως, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην κρίση που ταλανίζει τον κόσμο και τις συνέπειές της που φαίνονται έντονα όχι μόνο στην πατρίδα μας, αλλά και στην Μητρόπολή του.

Με την ολοκλήρωση του κηρύγματος προσέφερε στο Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ το χρυσό μετάλλιο της Μητροπόλεως Ζιμπάμπουε και Αγκόλας ως έκφραση της ευγνωμοσύνης του για την πλούσια και ζεστή φιλοξενία.

 

Με το πέρας της Θείας Ευχαριστίας ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κωνσταντίας και Πρόεδρος Αμμοχώστου κ. Βασίλειος ευχαρίστησε εκ μέρους των συνέδρων το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ για τη φιλοξενία και την αγάπη που προσέφερε σε όλους, καθώς και για τη συμβολή του στην άριστη διοργάνωση της Συνάντησης. Επίσης παρουσίασε στους πιστούς το σκοπό της Συνάντησης και τη σημασία της για τους Ορθοδόξους που θα συμμετάχουν το 2013 στη 10^η Γενική Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών.

ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΩΟΥ ΚΑΙ ΝΙΣΥΡΟΥ

Ετικέτες

Έκθεση μαθητών, Αγιογραφία, Εργαστήριο Αγιογραφίας Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου., Θεολογία της Εικόνας, Πνευματική Εστία Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου, Χρυσή Τσιούρη

Το Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012 εγκαινιάστηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, στην Πνευματική Εστία της Ιεράς Μητροπόλεως Κώου και Νισύρου, έκθεση του Εργαστηρίου Αγιογραφίας της Ιεράς Μητροπόλεως. Στα εγκαίνια που ξεκίνησαν με αγιασμό ήταν παρούσες οι αρχές της Κω και πλήθος κόσμου.

Η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει μέχρι το Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου και θα είναι ανοικτή κάθε απόγευμα 7:00 με 9:00, διοργανώνεται με την ευκαιρία της συμπληρώσεως τριων ετών λειτουργίας του εργαστηρίου, το οποίο λειτουργεί υπό την καθοδήγηση της Αγιογράφου, καθηγήτριας καλών τεχνών κ. Χρυσής Τσιούρη. Τα έργα που παρουσιάζονται αποτελούν τους καρπούς της εργασίας των μαθητών του εργαστηρίου.

Το εργαστήριο λειτουργεί στην πόλη της Κω σε χώρο που παραχωρείται από τον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Κω.

 

Στη συνέχεια παραθέτουμε την ομιλία της υπεύθυνης του Εργαστηρίου κ. Χρυσής Τσιούρη, Αγιογράφου, Δασκάλας παραδοσιακής ορθόδοξης αγιογραφίας.

 

«Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον Σεβασμιώτατο, την ενορία της Αγίας Παρασκευής και όλα τα μέλη της εκκλησίας που δημιούργησαν, αγκάλιασαν και προστάτεψαν το εργαστήριο της αγιογραφίας.

Αυτό το εργαστήριο ήταν και είναι δωρεά αλλά και ιερή υποχρέωση της εκκλησίας, καθότι η αγιογραφία, όπως και όλες οι εκκλησιαστικές τέχνες πρέπει να είναι υπό την προστασία της εκκλησίας, γιατί είναι μέλη του σώματός της.

Έτσι ώστε, κι εμείς να καταφέρουμε να γίνουμε, από μέρη, μέλη του σώματος της εκκλησίας του Χριστού, γιατί η λέξη αμαρτία προέρχεται από το αρχαίο «μείρομαι» που σημαίνει είμαι μέρος. «Α-μείρομαι» λοιπόν σημαίνει δεν είμαι μέρος, κόβομαι από το σύνολο εξαιτίας του εγώ μου.

Ξέρετε στο σχέδιο της εικόνας αυτό που έχει πρωταρχική σημασία είναι η σύνθεση, το όλο, όχι τα μέρη.

 

Σας εργαστήριο ακολουθήσαμε την παράδοση (αυτό που μας παραδόθηκε) της εικόνας γιατί η παράδοση είναι η μάνα τροφός.

Και η υπακοή (αυτό που μας δίδαξε ο Χριστός), όχι η υποταγή, στην παράδοση γεννάει την αρετή της ταπεινοφροσύνης.

Η υπακοή χαρακτηρίζει τον ελεύθερο άνθρωπο και οδηγεί στην δ η μ ι ο υ ρ γ ί α ενώ η υ π ο τ α γ ή έχει δουλικότητα που δεν παράγει τίποτα.

Η παράδοση στην αγιογραφία, όπως η μελωδία, η αρχιτεκτονική και ο λόγος της εκκλησίας εκφράζουν το ίδιο πράγμα, έτσι που να φτάσουμε να μιλάμε για την αρχιτεκτονική της εικόνας, τη μελωδία των χρωμάτων και την αντίστροφη προοπτική του λόγου.

Η αντίστροφη προοπτική στην παράδοση της εκκλησίας ερμηνεύει την επί του Όρους Ομιλία:

Οι τελευταίοι θα είναι πρώτοι.

Ολόκληρη η διδασκαλία του ευαγγελίου έχει διατυπωθεί μέσα σε μία αντεστραμμένη προοπτική.

Όπως ο Σταυρός, το μαρτύριο και ο θάνατος του Χριστού είναι μία νίκη για μας.

 

Μέσα σ’ αυτά τα τρία χρόνια μαθητείας καταλάβαμε και βιώσαμε με το νου και την πίστη μας την αντίστροφη προοπτική της φράσης του Αγίου Παύλου «αλλ’ ει ο έξω ημών άνθρωπος διαφθείρεται, αλλ’ ο έσω ημών ανακαινούται ημέρᾳ και ημέρᾳ» (Β΄ Κορινθίους 4:16).

 

Στην εικόνα λοιπόν, δεν υπάρχει το βάθος της προοπτικής, ο κόσμος της υλικής τρίτης διάστασης. Το σημείο της προοπτικής δεν βρίσκεται στο βάθος της εικόνας αλλά στον ίδιο τον θεατή.

Έτσι έχει κανείς την εντύπωση ότι τα πρόσωπα, ο κόσμος της εικόνας έρχονται να τον συναντήσουν. Η αντίστροφη προοπτική της εικόνας δηλώνει ότι ο Θεός έρχεται στον άνθρωπο και ο άνθρωπος βγαίνοντας από το βάθος του συναντάει την εικόνα, το πρόσωπο που εκφράζει την αγιότητα και το θείο γιατί πέρα απ’ αυτό δεν υπάρχει τίποτα.

Όταν η Δύση εγκατέλειψε την Ανατολή, παγιδεύτηκε στην πλάνη των αισθήσεων των τριων διαστάσεων, με αποτέλεσμα η τέχνη να φτάσει να εικονίζει την ειδωλολατρεία της σάρκας την εποχή της αναγέννησης. Ενδεικτική είναι η τέχνη των τρισδιάστατων αγαλμάτων που δεν έγιναν ποτέ αποδεκτά στην ορθόδοξη εκκλησία.

Έτσι η εικόνα έπαψε να είναι θεολογικό βιβλίο και έγινε διακοσμητικό αντικείμενο, μπροστά στο οποίο δεν μπορεί να προσευχηθεί κανείς.

Ο Θεός όμως δεν είναι τριδιάστατος, αλλά τρισυπόστατος. Σήμερα, οι επιστήμονες στη Δύση μιλάνε για όλα αυτά που οι Πατέρες της εκκλησίας έκαναν γνωστά στην Ανατολή εδώ και αιώνες.

Λένε λοιπόν οι σύγχρονοι αστροφυσικοί

ότι δεν μπορούμε με τις αισθήσεις μας να αντιληφθούμε την τέταρτη διάσταση, το  χ ρ ό ν ο , επειδή είμαστε τρισδιάστατα όντα.

ότι όλο το σύμπαν είναι  τ ε τ ρ α δ ι ά σ τ α τ ο,

και ότι, το σύμπαν και ο χρόνος είναι σφαιρικά.

Ό,τι ακριβώς συμβολίζει ο τρούλος στην εκκλησία για μας.

Λένε ότι η ύλη δεν είναι κάτι που μπορούμε να προσδιορίσουμε.

Περιγράφουν, αυτό που ξέραμε σαν ύλη ως πυκνωμένη ενέργεια.

Και όμως, αιώνες τώρα, οι αγιογράφοι της ορθοδοξίας ζωγραφίζουν χωρίς την προοπτική του βάθους της τρίτης διάστασης, χωρίς σκιά, ζωγραφίζουν το φωτεινό μεταμορφωμένο σώμα, το φως το αληθινό, την ομορφιά την πέρα της αισθητής. Μεταχειρίζονται το χώρο και το χρόνο με απίστευτη ελευθερία.

Όσο για το χρόνο, όλοι μας γνωρίζουμε με κάποια άλλη αίσθησή μας, ότι ο χρόνος δεν είναι απλά μία αφαίρεση των ρολογιών μας.

Η χαρά και η δυστυχία π.χ. αλλάζουν αυτό το χρόνο του ρολογιού. Δεν είμαστε απλές πλάκες πάνω στις οποίες, οι βελόνες γυρίζουν και σημειώνουν μαθηματικά κλάσματα. Δεν υπομένουμε το χρόνο, αλλά τον ζούμε. Αυτό σημαίνει ότι τον αναλαμβάνουμε με ευθύνη. Ο χρόνος μας χαρακτηρίζει, αλλά κι εμείς χαρακτηρίζουμε το χρόνο. Ο άγιος Αυγουστίνος τον 4^ο μ.Χ. αιώνα στις Εξομολογήσεις του έχει αποδείξει με τη μεγαλοφυία του ότι από τα τρία μέρη του χρόνου κανένα δεν υπάρχει.

Το μέλλον αυτό που δεν υπάρχει ακόμα, περνά με το παρόν, για να γίνει αμέσως παρελθόν. Κι εγώ, όταν διαβάζω τη φράση του Αϊνστάιν, ότι: για μας τους ορκισμένους φυσικούς, η διάκριση του παρελθόντος είναι μία ψευδαίσθηση, όσο έντονη και αν είναι αυτή, φέρνω στο νου μου μια εικόνα:

την εικόνα της Μεταμόρφωσης του Κυρίου στο όρος Θαβώρ. Καταλαβαίνω γιατί η παράδοση της αγιογραφίας θεωρεί ότι πρέπει να είναι η πρώτη εικόνα που θα ζωγραφίσει ο αγιογράφος. Στην εικόνα της Μεταμόρφωσης, λοιπόν, εικονίζονται οι μαθητές του Κυρίου στην παρούσα τους κατάσταση, ο Μωυσής, εικόνα του παρελθόντος, αφού έχει πεθάνει, ο Ηλίας που μεταστάθηκε, άρα εξακολουθεί να είναι παρόν και μέλλον και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στην άναρχη αιώνια φωτεινή μεταμορφωμένη εικόνα.

Ο Χριστός λοιπόν, δεν κατάργησε το χρόνο, αλλά τον άνοιξε και η πύλη για να αντιληφθούμε το χρόνο, τον οποίο δεν αντιλα